Grammy 2019 đã chọn This is America là Thu âm của năm và Ca khúc của năm. Đây cũng là lần đầu tiên một ca khúc rap chiến thắng ở cả hai hạng mục quan trọng tại Grammy. Kết quả này là bất ngờ cho chính Childish Gambino, và cả cộng đồng rap/hip-hop dù thời gian gần đây, rap có dấu hiệu lên ngôi ở những bảng xếp hạng âm nhạc uy tín.
Ở thị trường nhạc Việt, rap cũng đang có một cuộc chuyển mình mạnh mẽ. Nhiều rapper đã vượt khỏi khuôn khổ "underground" để trở nên đại chúng hơn bao giờ hết, nhiều ca khúc cũng "làm mưa làm gió" trên các bảng xếp hạng âm nhạc.
 |
| Đen Vâu được xem là gương mặt rapper nổi bật hiện nay. |
Rap Việt đang ở đỉnh của hình sin?
Nhiều ý kiến đồng tình rằng, Khánh Nhỏ là một trong những người đã khai sinh ra rap Việt. Rap thuở ấy còn ngây ngô, ít màu sắc nhưng cũng đủ chinh phục một bộ phận khán giả. Rap sau đó từng ở giai đoạn phát triển, hình thành thế hệ của rap, trong đó LK được coi là thế hệ F1.
Nói như LK, đến nay đã có khoảng 2-3 thế hệ rap, mỗi thế hệ có màu sắc riêng. Nhưng mỗi thế hệ cũng gắn liền với những hưng thịnh, suy vong khác nhau của rap. Rap Việt từng rất được yêu thích, nhưng rap cũng từng trải qua quãng thời gian điêu đứng.
Thể loại nhạc này từng bị gắn liền với những định kiến không tốt, bị cho là suồng sã, đen tối. Nhưng thời gian gần đây, rap đã mang đến góc nhìn hoàn toàn khác, khẳng định được vị trí trong đời sống âm nhạc.
"Thực chất rap đã tích cực trong nhiều năm qua. Nhiều bài rap có nội dung rất nhân văn. Tôi thấy cộng đồng rap luôn có những sáng tác nhìn vào cuộc sống, mang hơi thở của cuộc sống. Chất lượng của rap đã dần xóa nhòa đi định kiến không tốt của nhiều người về thể loại nhạc này ở Việt Nam", LK từng nhận định với Zing.vn.
Nhiều ca khúc rap và có yếu tố rap đã "làm mưa làm gió" như Người âm phủ, Đố em biết anh đang nghĩ gì, Anh đếch cần gì nhiều ngoài em,... Nhiều câu rap trong các ca khúc này có "viral" lớn trên mạng, được nhiều người chia sẻ, trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống âm nhạc.
Một số ca khúc khác, rap được xây dựng không hề cầu kỳ nhưng cũng được số đông đón nhận như Thương nhiều hơn nói của Đạt G, B-Ray, Cô gái M52 của Huy, Ý em sao, Phía sau em của Kay Trần, Yêu đương của Osad, Mình cưới nhau đi của Huỳnh James, Mình từng yêu như thế của Karik, Orange, Thương của Karik, Uyên Pím hay Xin Đạt G, Masew, B-Ray…
 |
| Karik được yêu thích với phần rap trong ca khúc Người lạ ơi. |
Rap Việt gần như chưa từng bùng nổ theo kiểu đại chúng như vậy. Những ca khúc rap không còn gai góc, thay vào đó đa phần đều dễ nghe cả phần nhạc lẫn phần lời. Cách làm rap đã có nhiều thay đổi, thay vì những tăm tối, gai góc, bí hiểm, nhiều ca khúc rap hiện nay được yêu thích nhờ những ví von, ca từ đáng yêu, dễ thương.
Sau thời gian có phần trầm lắng, rap đang được cho là hồi sinh trở lại và nhanh chóng đi đến đỉnh hình sin. Nhiều rapper mới xuất hiện, nhiều ca khúc rap trở thành hit, một thế hệ rapper đang được hình thành. Nhưng liệu rap có thể "ngự trị" trong bối cảnh nhạc Việt vốn chuộng pop-balld.
Rap liệu có thể "ngự trị" ở nhạc Việt?
Nhận định về thị trường nhạc Việt, LK đồng tình với quan điểm "pop-ballad rất được ưa chuộng". Theo rapper này, rap đang thiếu sân chơi, những cuộc thi chẳng hạn, và thiếu cả những nhà đầu tư.
"Gần như có rất ít nhà sản xuất âm nhạc tìm đến các rapper để đặt hàng và phát triển cho họ. Nhưng tôi tin chỉ một thời gian ngắn nữa thôi cộng đồng nhạc rap sẽ khác vì các bạn trẻ bây giờ quá tốt, và rất cập nhật", anh nói.
Thực tế, năm 2018 cũng đã có cuộc thi, có nhà đầu tư và có nhà sản xuất về rap. Các nhà đầu tư được cho là luôn "thức thời" và họ biết âm nhạc đang hướng về đâu. Hẳn nhiên, nhiều nhà đầu tư, nhà sản xuất biết rằng rap đang trở lại, thậm chí là trở lại mạnh mẽ.
Nhiều chuyên gia âm nhạc có chung nhận định thị trường nhạc Việt có ưu ái lớn dành cho pop-ballad, gần như những bản hit đình đám nhất, được yêu thích nhất đều là pop-ballad, nhất là những ca khúc buồn về tình yêu lại càng được ưa chuộng.
Nhưng quan sát thực tế thị trường nhạc Việt năm vừa qua, không khó để nhận ra pop-ballad cũng đã cho thấy dấu hiệu của sự bão hòa. Những thể loại âm nhạc khác bắt đầu có cơ hội như lo-fi music, dream-pop, và tất nhiên, cả rap.
Rất nhiều rapper được coi là gương mặt âm nhạc của năm vừa qua, ví như Đen Vâu. Đen Vâu có một năm hoạt động sôi nổi thực sự, nhiều ca khúc được yêu thích. Bản thân nam rapper cũng đang hình thành phong cách rõ nét về âm nhạc cho mình.
Ngày khác lạ, Đừng gọi anh là idol, Anh đếch cần gì nhiều ngoài em và hợp tác với JustaTee trong Đố em biết anh đang nghĩ gì,... Tất cả sản phẩm đều cho thấy "chất" Đen Vâu rất rõ nét, không thể trộn lẫn với bất kỳ ai.
Đen Vâu có lối sáng tác ca từ cho rap chất chứa nhiều thông điệp, chẳng thế mà nhiều fan ví anh như "thi sĩ". Những ca khúc của anh đa phần chứa đựng nhiều hình ảnh, với những ví von hóm hỉnh, hay ho, “chùm nho”, “con cáo” trong Anh đếch cần gì nhiều ngoài em có thể được coi là một ví dụ.
 |
| Nhạc rap thời gian gần đây được đánh giá là phát triển, đại chúng với nhiều ca khúc "làm mưa làm gió". |
Ngoài Đen Vâu, nhiều rapper cũng được cho là đang góp phần làm nên diện mạo của rap là Osad với "style" nhạc đáng yêu, Karik, BinZ,... Tất nhiên, cũng có một số rapper chưa vượt qua được cái bóng của chính mình, dù đã có nhiều nỗ lực, như Karik vẫn chưa thể có một bản hit hơn sau Người lạ ơi.
Thực tế, nếu ở thị trường âm nhạc thế giới, rap là một phần của đời sống âm nhạc với tư duy rất tự do, ở Việt Nam, rap vẫn đang hoạt động trong đặc thù văn hóa rất riêng của thị trường trong nước. Tuy đang được yêu thích, nhưng cũng không có cơ sở nào để khẳng định rap sẽ tiếp tục giữ vững vị trí hiện tại của mình trong đời sống âm nhạc.
Nhiều ý kiến nhận định rap đang phát triển nhưng phát triển không chắc chắn. Và một Đen Vâu, hay một Karik cũng rất khó để làm nên bản sắc của một thế hệ nhạc rap. Rap đang văn minh hơn, được yêu thích hơn, với chất lượng đồng đều hơn, nhưng có thể đánh bại được pop-ballad và giữ thế thượng phong trong thời gian hay không, thực sự rất khó trả lời.
