Sốc vì hai mẹ con Thạch Sanh "cởi truồng"
Chị Thu Quỳnh bất ngờ khi đọc tới trang 40 của cuốn Truyện cổ tích Việt Nam: “Con sống được là nhờ xóm nhờ làng, vậy khi con khôn lớn, con phải hết lòng vì làng vì xóm". Nói rồi, bà cởi chiếc quần độc nhất của mình trao cho con: "Con cũng đã lớn rồi đấy, cởi truồng mãi thế người ta cười cho, hãy giữ lấy cái quần này của mẹ mà mặc". Rồi bà tắt thở. Thạch Sanh không nỡ để mẹ chết trần, nên chỉ xé một mảnh ống quần để làm cái khố, mặc vào cho mẹ rồi nhờ xóm làng chôn cất tử tế".
Trong đoạn miêu tả cảnh Thạch Sanh chiến đấu có câu: “Cuối cùng Trăn tinh bị đuối sức, Thạch Sanh giơ búa nhè giữa đầu Trăn tinh bổ xuống thật nhanh, nó bị vỡ đầu, óc phọt ra chết tươi".
 |
| Đoạn kể gây tranh cãi trong truyện Thạch Sanh được chị Quỳnh tô lại. |
Chị Quỳnh chia sẻ: “Bản thân tôi là người lớn mà khi đọc đến đoạn văn trên (đặc biệt là cách tả "chết tươi") cũng cảm thấy rất sợ hãi. Trong khi đó, bìa sách lại in rất rõ rằng: Tác phẩm chọn lọc dành cho thiếu nhi”.
Phụ huynh này cho rằng, cách diễn đạt gợi đến những cảnh tượng ghê rợn, bạo lực như vậy không phù hợp với tâm lý thiếu nhi. “Ở góc độ một phụ huynh, tôi nghĩ nhà xuất bản cần biên tập, trau chuốt lại ngôn ngữ trước khi in thành sách" - chị Quỳnh nói.
Sách ẩu tái bản 8 lần
Có cùng quan điểm trên, nhà nghiên cứu văn học dân gian Nguyễn Hùng Vỹ (Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn - Đại học Quốc gia Hà Nội) nhận xét cách kể như vậy không phù hợp với thiếu nhi, tác động xấu đến tâm lý các em.
Ông Vỹ cho rằng đối với truyện cổ tích, khi kể bằng miệng, người ta có thể thêm thắt để "mặn" hơn hoặc phù hợp hoàn cảnh trực tiếp trong một nhóm nhỏ. Thậm chí, trên mạng xã hội, các thành viên còn phóng tác nội dung khác. Tuy nhiên, khi in ra sách thì người kể, biên tập, thẩm định phải có trách nhiệm xã hội" - nhà nghiên cứu bày tỏ.
Theo vị chuyên gia này, việc kể câu chuyện cổ tích Thạch Sanh với chi tiết như vậy thể hiện sự cằn cỗi trong tâm hồn của những người làm sách.
 |
| Dị bản truyện cổ tích Thạch Sanh với những nội dung như trên được in trong cuốn Truyện cổ tích Việt Nam - Tập 1 (Nhà Xuất bản Kim Đồng, tái bản tháng 10/2014). Cuốn này đã tái bản 8 lần. |
“Câu chuyện Chử Cù Vân nhường y phục cho con trai Chử Đồng Tử nằm sẵn trong tâm thức dân gian. Tuy nhiên, việc ghép mô típ này vào đây là không phù hợp. Với những tích truyện dân gian, việc trao đổi y phục giữa những người đồng giới là bình thường, nhưng sự trao đổi khác giới như cách kể trên là điều rất vụng về. Khi in thành sách, những người thực hiện cần tránh" - ông Vỹ nhìn nhận.
Bà Phùng Thị Hà, đại diện truyền thông của Nhà xuất bản Kim Đồng cho biết: "Văn học dân gian vốn được lưu giữ bằng phương thức truyền miệng với nhiều dị bản khác nhau. Bản in Thạch Sanh ở tập sách Truyện cổ tích Việt Nam - Tập 1 là một trong những dị bản của câu chuyện cổ tích này.
Nhóm biên soạn cũng tham khảo tư liệu từ nhiều nguồn tư liệu và có sự cân nhắc, chỉnh sửa ngôn từ. Có nhiều bản ngôn từ còn mạnh hơn nhưng khi biên soạn, chúng tôi đã cố gắng giảm tông. Tuy nhiên, sau vụ việc này, chúng tôi sẽ tiếp thu và tiếp tục chỉnh sửa lại".
