“Tìm chỗ đỗ xe ở các phố trung tâm Hà Nội đúng là gian nan. Tuy có xe riêng, tôi vẫn thường phải đi taxi vì lo không có chỗ đỗ. Tôi rất muốn đóng góp một giải pháp ứng dụng để giải quyết tình trạng này với chuyên ngành của mình. Ý tưởng đã có từ lâu nhưng tôi ngại đề xuất vì sợ lại trượt”, nữ tiến sĩ ngành điện tử viễn thông Kiều Hà mở đầu câu chuyện.
Từ sau khi tốt nghiệp tiến sĩ về nước công tác, năm nào Kiều Hà cũng đề xuất ý tưởng nghiên cứu. Nhưng 4 lần đăng ký thì cả 4 lần đều trượt. Trên thực tế ở Việt Nam, các đề tài được phê duyệt mỗi năm đều căn cứ theo chỉ tiêu phân bổ, cả về số lượng và kinh phí thực hiện. Do ngân sách có hạn nên chuyện đề tài phải “xếp hàng” chờ kinh phí cũng không có gì lạ.
 |
| Từ sau khi tốt nghiệp tiến sĩ về nước công tác, năm nào Kiều Hà cũng đề xuất ý tưởng nghiên cứu. |
“Ý tưởng hay nhưng nếu không hiện thực hóa ngay thì cũng không còn tính cấp thiết nữa. Lần này, nhờ có thông báo kêu gọi đề xuất của quỹ VinIF cho các dự án đổi mới, sáng tạo, thiết thực với cộng đồng, tôi lại có động lực đăng ký”, TS. Kiều Hà chia sẻ.
Quỹ VinIF mà TS. Kiều Hà nhắc tới là quỹ “Đổi mới sáng tạo Vingroup”. Quỹ thành lập, ổn định đội ngũ và đi vào vận hành trong vòng 3 tháng với loạt chương trình hỗ trợ đáp ứng kỳ vọng của đội ngũ nghiên cứu trong nước. Sau 3 tháng tiếp nhận đề xuất và 4 tháng xét chọn, thẩm định, quỹ thực hiện xong khối lượng công việc khá lớn, tương đương với việc các chương trình tài trợ của nhà nước phải chuẩn bị vài năm và thực hiện không dưới một năm.
Tháng 8, sau một năm đi vào hoạt động, VinIF tổ chức ký kết tài trợ cho 20 dự án khoa học và công nghệ xuất sắc với tổng kinh phí 124 tỷ đồng. Dự án do TS. Kiều Hà làm chủ nhiệm là một trong số 20 dự án đó.
“Nhanh kỷ lục! Thủ tục gọn gàng. Sau hơn một tháng thông báo tài trợ, kinh phí đã được giải ngân về tổ chức chủ trì”, nữ tiến sĩ vẫn chưa hết hào hứng khi kể lại câu chuyện.
 |
| Nhờ quỹ VinIF, TS. Kiều Hà có cơ hội thực hiện cho các dự án đổi mới, sáng tạo, thiết thực với cộng đồng. |
Trong bối cảnh ngân sách cho khoa học công nghệ như tấm chăn hẹp, sự ra đời của các quỹ tư nhân như VinIF giúp các nhà nghiên cứu có thêm nguồn lực và động lực để làm khoa học. Mức tài trợ của VinIF được kỳ vọng góp phần nâng cao chất lượng các nghiên cứu, tạo ra các sản phẩm và dịch vụ ngang tầm quốc tế.
TS. Kiều Hà chia sẻ: “Dự án do tôi làm chủ nhiệm và được VinIF tài trợ có 12 thành viên. Hầu hết có trình độ tiến sĩ trở lên và có hợp tác cùng nhóm nghiên cứu của các giáo sư tại Bỉ. Chúng tôi được chủ động nguồn kinh phí cho đoàn đi nước ngoài tham dự hội thảo và khảo sát theo cách khoán chi đến sản phẩm cuối. Điều này không dễ có với các dự án mà tôi tham gia trước đây với tư cách thành viên”.
Đánh giá cao sự ra đời và đi vào hoạt động của quỹ VinIF, PGS.TS Hoàng Minh Sơn, Hiệu trưởng Đại học Bách khoa Hà Nội, cho rằng, cách làm của VinIF tạo ra hướng đi mới, thay đổi môi trường và cách thức làm khoa học tại Việt Nam. Theo PGS Sơn, muốn có những nghiên cứu tầm cỡ thế giới, tạo ra tác động lớn và lâu dài đối với xã hội, chúng ta cần thay đổi chính sách, từ đặt hàng sang tài trợ nghiên cứu như cách VinIF đang làm.
 |
| TS. Kiều Hà cho biết, cô và nhóm được chủ động nguồn kinh phí cho đoàn đi nước ngoài tham dự hội thảo và khảo sát theo cách khoán chi đến sản phẩm cuối. |
“Tôi đánh giá cao tầm nhìn của việc đầu tư cho nghiên cứu của Vingroup bởi tôi nhìn thấy mục tiêu thay đổi môi trường, tác phong nghiên cứu chuyên nghiệp, tạo nguồn nhân lực chất lượng cao và tạo ra các sản phẩm, dịch vụ tầm cỡ quốc tế phục vụ sự phát triển bền vững cho xã hội Việt Nam. Đây cũng là định hướng phát triển thành tập đoàn công nghệ - công nghiệp - dịch vụ của Vingroup”, hiệu trưởng Đại học Bách khoa Hà Nội khẳng định.
PGS Sơn cũng cho biết khi thực hiện các đề tài, dự án sử dụng ngân sách, kinh phí phải được lập dự toán theo từng khoản cụ thể để sau này chi theo đúng các nội dung đó. Trong khi đó, không một nhà nghiên cứu nào có thể biết trước tất cả khi thực hiện, khi cần điều chỉnh thì thủ tục khá phiền phức.
“Quỹ VinIF dù tài trợ lớn từ 2 tỷ đồng/dự án trở lên nhưng lại không ràng buộc hay yêu cầu cam kết, kể cả về quyền ưu tiên với các sản phẩm đầu ra. Điều này xóa bỏ tình trạng đóng khung trong nghiên cứu, tạo cho các nhà khoa học một khoảng tự do lớn về học thuật (làm gì) và sử dụng kinh phí (chi gì)”, PGS Sơn nói.
