Đừng để thiếu ngủ nếu không muốn mắc bệnh

Ngủ không đủ giấc dễ gây ra các bệnh liên quan tim mạch. Ảnh: Freepik.

Một người bình thường cần ngủ ít nhất 7 giờ mỗi đêm. Ngủ không chỉ đơn giản là nằm trên giường, đó còn là cách bộ não loại bỏ "chất thải" liên quan bệnh Alzheimer, điều chỉnh cảm xúc cũng như củng cố ký ức của ngày hôm trước.

Theo tiến sĩ Rachel Sharman tại Viện Khoa học Thần kinh và Giấc ngủ của Đại học Oxford, để làm được những điều này, bộ não của bạn cần có thời gian để trải qua 4 giai đoạn của giấc ngủ.

• Giai đoạn 1: Sóng não bắt đầu chậm lại. Nếu lúc này bạn vẫn chưa nằm xuống giường, bạn sẽ gật gù và đảo mắt liên tục vì buồn ngủ.
• Giai đoạn 2: Sóng não tương tự giai đoạn 1 nhưng sẽ có những đỉnh nhỏ, cho thấy bộ não đang chuẩn bị cho việc xử lý các ký ức trong ngày cho giai đoạn sau của giấc ngủ.
• Giai đoạn 3: Sóng não chậm được tạo ra và đây là lúc giấc ngủ sâu diễn ra. Giai đoạn này rất quan trọng để hồi phục sinh lý, trí nhớ và tăng cường khả năng chống nhiễm bệnh.
• Giai đoạn 4: Sóng não trở lại dạng ngắn và nhanh hơn, tương tự khi bạn thức. Đây là lúc giấc ngủ mắt chuyển động nhanh (rapid eye movement sleep) xảy ra. Cơ thể bạn tê liệt nhưng đôi mắt di chuyển nhanh như đang mơ. Đây cũng là lúc những giấc mơ sống động xảy ra, đồng thời là giai đoạn quan trọng để điều chỉnh cảm xúc.

Giấc ngủ đủ cần trải qua 4 giai đoạn. Ảnh: Pexels.

Tiến sĩ Rachel Sharman cho biết trong một giấc ngủ kéo dài 8 giờ điển hình, 4 giai đoạn được lặp đi lặp lại nhiều lần trong chu kỳ giấc ngủ. Theo Sleep Foundation, thực tế, con người có thể trải qua 4-6 chu kỳ giấc ngủ mỗi đêm. Không phải tất cả chu kỳ giấc ngủ đều có độ dài giống nhau. Trung bình, mỗi chu kỳ kéo dài trong khoảng 90 phút.

Việc kiểm tra cơ thể làm gì ở mỗi giai đoạn của giấc ngủ sẽ giúp con người hiểu rõ hơn vì sao đi ngủ là chưa đủ, mà cần phải thực hiện đủ cho từng giai đoạn. Khi bạn không ngủ đủ giấc, bạn sẽ có nguy cơ mắc bệnh tim mạch, rối loạn chức năng trao đổi chất, thậm chí nguy cơ mắc ung thư cũng cao hơn, theo CNA.

Ngủ cũng là một cách để "thải độc"

Laura Lewis, giáo sư Kỹ thuật y sinh tại Đại học Boston (Mỹ), cho biết amyloids là một trong những thứ cần được thải ra khi con người đi ngủ. Amyloids là một dạng protein có liên quan bệnh Alzheimer. Vì thế, nếu bạn ngủ không ngon, amyloids sẽ rất khó để được giải phóng khỏi cơ thể.

Phương tiện để não tự thải độc chính là dịch não tủy. Trong một nghiên cứu, bà Lewis và các cộng sự phát hiện các sóng của dịch não tủy xuất hiện cùng nhịp với sóng não chậm được tạo ra khi con người ngủ.

Giáo sư Lewis thông tin thêm những chất thải được tạo ra trong mô não như amyloids có thể được chuyển vào dịch não tủy, sau đó được đào thải khỏi não.

Ngủ giúp con người giải phóng amyloids và củng cố, tái cấu trúc trí nhớ. Ảnh: Pexels.

Không chỉ giải phóng những chất không tốt, ngủ cũng là một cách giúp con người củng cố và tái cấu trúc trí nhớ. Giáo sư Gina Poe của Đại học California (Mỹ) nói rằng chúng ta cần ngủ để kết nối những điều chúng ta không thể nhìn thấy khi còn thức

Nhờ vào khoảng thời gian ngắn ngủi khi chuyển từ giai đoạn ngủ sâu sang giai đoạn giấc ngủ mắt chuyển động nhanh, khi đồi hải mã ghi nhớ những ký ức tạm thời vào bộ nhớ dài hạn, bạn có thể khơi dậy những ký ức từ ngày hôm qua - những ký ức bạn đã "ghi" vào đầu một cách vô thức.

Cũng nhờ giấc ngủ mắt chuyển động nhanh, chúng ta mới có thể giải phóng một cách có chọn lọc các mảnh ký ức. Đây cũng là lúc bạn có thể viết những ký ức mới, đồng thời xóa đi những mảnh ký ức bạn muốn xóa.

Thiếu ngủ nguy hiểm hơn bạn nghĩ

Giáo sư Simon Archer của Đại học Surrey (Anh) từng kiểm tra cho Michael Mosley, một người mắc chứng mất ngủ kinh niên, thông qua chương trình How To Sleep Well With Michael Mosley của đài BBC.

Khi kiểm tra các mẫu máu của Mosley, giáo sư Archer đã tìm xem những mẫu gene nào hoạt động và không hoạt động. Thông qua đó, ông phát hiện khi con người thiếu ngủ, một số loại gene được kích hoạt và hoạt động mạnh hơn trong bình thường thường chúng không hoạt động. Đây không phải một dấu hiệu tốt.

Thiếu ngủ cũng khiến ty thể - bộ phận đóng vai trò "động cơ" sản xuất năng lượng tế bào - bị rối loạn chức năng. Tình trạng rối loạn chức năng ở ty thể có thể liên quan bệnh Alzheimer.

Không riêng Alzheimer, việc thiếu ngủ cũng ảnh hưởng hầu hết hệ thống trong cơ thể. Tiến sĩ Rachel Sharman ví việc hoạt động sau khi thiếu ngủ cũng giống như lúc con người có nồng độ cồn trong máu tương đương uống 2-3 lít bia. Bạn không thể lái xe sau khi uống bia rượu, lái xe trong tình trạng thiếu ngủ cũng như vậy.