Đây là thông tin được công bố trong hội thảo khoa học Báo động thực trạng thừa cholesterol - Hệ lụy và giải pháp diễn ra tại Hà Nội vào sáng 25/8.
 |
| PGS.TS Nguyễn Thị Xuyên báo động tỷ lệ người thành thị bị mỡ máu cao lên đến gần 50%. |
Báo động ngày càng nhiều người bị mỡ máu cao
Theo thống kê về Gánh nặng bệnh tật toàn cầu vào năm 2019, rối loạn lipid máu (thường gọi là mỡ máu cao) gây ra gần 4,4 triệu ca tử vong, tương đương 7,78% số ca tử vong trên toàn cầu và được xác định là một trong các yếu tố nguy cơ chính của nhiều bệnh mạn tính không lây.
“Tại Việt Nam, theo thống kê, gần 50% người trưởng thành sống tại thành thị bị mỡ máu cao. Trong đó, thừa cholesterol do chế độ dinh dưỡng và vận động không hợp lý là nguyên nhân chính gây nên tình trạng này”, PGS.TS Nguyễn Thị Xuyên - nguyên Thứ trưởng Bộ Y tế, Chủ tịch Hội Y học các nước Đông Nam Á, Chủ tịch Tổng hội Y học Việt Nam - phát biểu tại hội thảo.
Số liệu này là hồi chuông cảnh báo về thực trạng thừa cholesterol, mỡ máu cao, gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng đến sức khỏe. Trong khi đó, cộng đồng chưa dành sự quan tâm đúng mực để ngăn chặn tình trạng này.
Báo cáo tại hội thảo, PGS.TS.BS Nguyễn Quang Dũng, Phó trưởng bộ môn Dinh dưỡng và An toàn thực phẩm, ĐH Y Hà Nội, kiêm Phó trưởng khoa Dinh dưỡng và tiết chế, Bệnh viện Phổi Trung ương, cho biết trên toàn cầu, 1/3 số ca nhồi máu cơ tim xuất phát từ việc tăng cholesterol máu. Tình trạng này gây ra 2,6 triệu ca tử vong mỗi năm (chiếm 4,5% tổng số ca tử vong).
Năm 2008, tỷ lệ cholesterol máu cao ở người trưởng thành trên toàn cầu là 39% (37% là nam, 40% là nữ). Tại Mỹ, từ 2015 đến 2018, 12% người trưởng thành từ 20 tuổi trở lên có mức cholesterol tổng số cao hơn 240 mg/dl, 17% mức HDL dưới 40 mg/dl. Con số này ở trẻ từ 6 đến 19 tuổi tại Mỹ là 7%.
Trong khi đó, tại Việt Nam, cứ 10 người trưởng thành có 3 người cholesterol máu cao, ở thành thị là 44,3%. Hơn 50% phụ nữ 50-65 tuổi bị thừa cholesterol.
“Điều đó chứng tỏ cộng đồng đang có thái độ thờ ơ với tăng cholesterol, thường xuyên có thói quen ăn nhà hàng, đồ xào rán, ít ăn rau, trái cây, ít vận động…”, bác sĩ Dũng nhận định.
Ngoài ra, chuyên gia này cũng cập nhật một số xu hướng thay đổi về tình hình rối loạn chuyển hóa lipid máu, thừa cholesterol hiện nay trên thế giới, giải thích mối quan hệ giữa thừa cholesterol và tình trạng mỡ máu cao.
Đồng thời, ông nhấn mạnh những hậu quả nghiêm trọng do thừa cholesterol gây ra đối với sức khỏe như xơ vữa động mạch, gây hẹp, tắc mạch máu đến tim và não, nhưng lại chưa được nhiều người quan tâm và trang bị đủ kiến thức để bảo vệ sức khỏe.
 |
| TS.BS Trương Hồng Sơn đã chia sẻ thông tin giúp kiểm soát việc thừa cholesterol. |
Kiểm soát thừa cholesterol, ngăn ngừa mỡ máu cao
Thừa cholesterol, mỡ máu cao có thể gây ra những hậu quả và hệ lụy khôn lường về sức khỏe. Tuy nhiên, tình trạng này hoàn toàn có thể được ngăn ngừa thông qua việc điều chỉnh chế độ dinh dưỡng và thay đổi lối sống.
Tại hội thảo, TS.BS Trương Hồng Sơn, Viện trưởng Viện Y học ứng dụng Việt Nam, cho biết nhiều người Việt Nam có quan điểm sai lầm khi cho rằng để giảm cholesterol, ngừa mỡ máu cao, cần loại bỏ hoàn toàn chất béo ra khỏi khẩu phần ăn.
“Đây là quan niệm không đúng vì chất béo là một nhóm chất thiết yếu mà cơ thể cần bổ sung mỗi ngày với hàm lượng hợp lý. Thay vì loại bỏ, chúng ta cần chọn lọc nguồn chất béo có lợi cho sức khỏe để nạp vào cơ thể”, ông Sơn nhấn mạnh.
Theo vị chuyên gia này, để kiểm soát tình trạng thừa cholesterol, người dân nên hạn chế sử dụng nguồn chất béo từ phủ tạng động vật, mỡ động vật, thức ăn nhanh, đồ đóng hộp…
Thay vào đó, cần tăng cường bổ sung nguồn chất béo có lợi, thường được tìm thấy nhiều trong các loại cá biển sâu như cá hồi, cá trích, trong quả bơ, ô liu, các loại dầu thực vật như dầu gạo lứt, dầu đậu nành, dầu hướng dương…
TS.BS Sơn nhấn mạnh nên ưu tiên sử dụng các loại dầu ăn có chứa dưỡng chất Gamma-Oryzanol và Phytosterol vì có khả năng giảm hấp thụ cholesterol từ thực phẩm.
 |
| Ưu tiên sử dụng những thực phẩm chứa Phytosterol và Gamma-Oryzanol có khả năng làm giảm cholesterol, ngăn ngừa mỡ máu. Ảnh: Tổng hội Y học Việt Nam. |
Đặc biệt, ông đã đưa ra gợi ý về thực đơn chuẩn LIGHT dành cho người bị mỡ máu cao, dựa trên 5 nguyên tắc: L - Lựa chọn chất béo có lợi; I - Ít tiêu thụ da, mỡ, nội tạng động vật; G - Giảm muối khi nấu nướng; H - Hạn chế rượu, bia; T - Tăng cường rau xanh, ngũ cốc.
