Bóng đá ngày càng nhanh hơn, mạnh mẽ hơn, đồng thời lịch thi đấu kéo dài suốt năm đã làm nguy cơ chấn thương gia tăng nhanh. Một trong những chấn thương thường gặp nhất là chấn thương gối. Trong số chấn thương gối, đứt dây chằng chéo trước (DCCT) là nỗi ám ảnh với các ngôi sao thể thao và các bác sĩ chuyên về phẫu thuật chỉnh hình.
Vài nét về chấn thương đứt DCCT
Lý thuyết y học thể thao định nghĩa: "Dây chằng giữ các xương lại với nhau và giữ cho đầu gối cân bằng. Dây chằng chéo trước nằm bên trong, ở trung tâm khớp gối, đóng vai trò quan trọng nhất trong bốn dây chằng, giữ vững đầu gối và ngăn cản việc đầu gối bị trượt”.
 |
| Sơ đồ khớp gối. Dây chằng chéo trước được đánh dấu bằng màu đỏ. |
Đứt dây chằng chéo trước là một trong ba chấn thương gối phổ biến, bên cạnh vỡ sụn chêm và sụn khớp gối. Chấn thương gối nói chung và đứt dây chằng chéo trước nói riêng có thể do lực từ bên ngoài tác động như va chạm trực tiếp với đối thủ.
Khi hai cầu thủ va chạm, nếu lực tác động từ mặt ngoài đầu gối thì có thể gây tổn thương phối hợp DCCT và dây chằng bên trong. Đặc biệt, nếu lực va chạm quá mạnh thì dây chằng chéo sau có thể đứt kèm theo luôn (giống Sami Khedira năm 2013, đứt đến 2 dây chằng).
Ngoài ra, đứt DCCT cũng có thể do lực gián tiếp từ bên trong như: đang chạy rồi xoay hay dừng đột ngột; té ngã với bàn chân bị kèm chặt dưới mặt sân; nhảy lên rồi tiếp đất sai cách (kiểu Ibrahimovic mới đây). Tổn thương DCCT sẽ làm gối mất vững chắc, lỏng lẻo, dễ bị "sụm" khi chịu sức nặng, nghiêm trọng hơn là mất khả năng thi đấu. Đứt dây chằng chéo trước ở đầu gối thực sự trở thành ác mộng với VĐV thể thao chuyên nghiệp.
 |
| Ibrahimovic và Kurt Zouma (tháng 2 năm 2016) bị đứt dây chằng chéo trước vì tiếp đất sai cách. |
Các ca chấn thương điển hình
Nói đến chấn thương đứt DCCT nghiêm trọng trong bóng đá, chắc chắn phải kể đến Ronaldo “béo”. Cả sự nghiệp của anh bị chấn thương đầu gối ám ảnh. Rô béo từng bị chấn thương khớp gối và được mổ tái tạo DCCT hai lần khi còn ở Pháp. Thế nhưng, trong trận chung kết World Cup 1998, Ronaldo tái phát chấn thương, nhập viện để mổ lại vì đoạn ghép bị đứt do vận động sớm.
Tháng 11/1999, trong trận Inter Milan gặp Lecce, Ronaldo lại bị rách dây chằng, nghỉ 6 tháng. Đến tháng tư năm 2000, Rô béo trở lại ở trận gặp Lazio. Sau một pha đảo chân, anh bị gập gối kinh dị, thét lên đau đớn, ngồi bệt xuống sân, hai tay ôm lấy đầu gối với gương mặt mếu máo vô cùng khổ sở và đáng thương. Các cầu thủ và ban huấn luyện Inter bị sốc, máy quay ghi được cảnh Christian Panucci và HLV Marcelo Lippi ôm đầu choáng váng.
Chiếc dây chằng chéo trước của Ronaldo bị đứt rời, nghiêm trọng hơn chấn thương hồi tháng 11/1999 rất nhiều lần.
Kể từ ngày đó, định mệnh thiên tài của Ronaldo gắn liền với chiếc đầu gối đầy sẹo. Rô béo lần này dành đến hơn hai năm để tập luyện, phục hồi theo chỉ dẫn sát sao của bác sĩ nhưng phong độ của anh ngày càng đi xuống cho tới khi từ giã sự nghiệp.
 |
| Ronaldo béo hai lần đứt dây chằng chéo nghiêm trọng trong màu áo hai đội bóng thành Milan. |
Vào đúng ngày lễ tình nhân năm 2008, trong màu áo AC Milan, Ronaldo lại bật khóc đau đớn vì đứt dây chằng chéo trước. Phút 57, tiền đạo Brazil được tung vào sân thay Alberto Gilardino. Nhưng chỉ 3 phút sau, bi kịch ập đến với Người ngoài hành tinh. Đón đường tạt bóng của hậu vệ Massimo Oddo, anh bật cao tranh bóng với hậu vệ Livorno, nhưng khi ngã xuống, Ronaldo một tay ôm chân trái kêu gào thảm thiết, tay còn lại che mặt bật khóc trong đau đớn khiến đồng đội của anh đều bị sốc.
Xe cấp cứu lập tức đưa Ronaldo cùng giám đốc thể thao Leonardo vào bệnh viện. Thủ môn Livorno, người đứng gần Ronaldo nhất khi anh ngã xuống sân, nhớ lại: “Tôi nghe một âm thanh khủng khiếp giống như là tiếng bựt. Dây chằng đầu gối của anh ấy có vẻ bị đứt rời”.
Theo Walcott kể từ sau chấn thương đứt DCCT kinh hoàng năm 2014 (nghỉ đến 9 tháng) đã không còn là cầu thủ quan trọng trong đội hình Arsenal nữa. Tốc độ, tài sản lớn nhất của Walcott trên sân, đã bị mất khiến anh không còn khiến các hàng thủ đối phương khiếp sợ. Walcott suốt một thời gian dài tỏ ra rất thiếu tự tin khi phải cầm bóng và tìm cách vượt qua hậu vệ đối phương. Đến thời gian gần đây anh mới lấy lại phong độ.
Trung phong Falcao bị đứt DCCT nghiêm trọng năm 2014 và mặc dù bình phục vào tháng 7 năm đó, Falcao có 2 lần được MU và Chelsea mượn và đều gây thất vọng khi không đóng góp được gì đáng kể về khả năng ghi bàn. May mắn khi Falcao kịp quay về mảnh đất lành Monaco và đã tìm thấy bản năng sát thủ.
Michael Essien là một trong những cầu thủ bị chấn thương DCCT hủy hoại khi đang ở đỉnh cao. Sau khi thi đấu thành công, đưa Chelsea đến ngôi á quân Champions League 2007/08, Essien đã gặp phải chấn thương đầu gối nghiêm trọng trong mùa hè khiến anh phải nghỉ thi đấu 6 tháng. Quay lại và chơi khá ấn tượng nhưng đến mùa giải 2011/12, Essien lại tiếp tục bị đứt dây chằng đầu gối và nghỉ thi đấu 6 tháng.
Điều trị
Hầu hết tổn thương DCCT cần được điều trị bằng phẫu thuật nội soi, sử dụng một phần gân bánh chè để thay thế cho dây chằng bị đứt. Sau phẫu thuật, VĐV cần được theo dõi tập phục hồi chức năng thật chặt chẽ từ 4 đến 6 tháng. Các cầu thủ không thể trở lại thi đấu trước 6 tháng.
Vài chục năm trở về trước, khi chưa hiểu nhiều về chức năng của các dây chằng trong khớp gối, nhiều bác sĩ đã chủ trương điều trị nội khoa cho bệnh nhân bị rách DCCT. Sau đó, bác sĩ nhận ra các bệnh nhân sau khi điều trị vẫn gặp vấn đề lỏng gối. Với các VĐV chuyên nghiệp, vấn đề này ảnh hưởng rất lớn tới phong độ của họ. Họ khó thực hiện các động tác chạy, nhảy, đứng trụ, sút bóng, giữ thăng bằng khi xoay người, dừng đột ngột hay chạm đất.
Dần dần, các bác sĩ tiến hành phẫu thuật để điều trị chấn thương. Nhưng trên thực tế, nó vẫn không hoàn toàn giúp các VĐV lấy lại phong độ của mình.
Đứt DCCT nguy hiểm vì nó không thể bình phục 100% nếu không có đủ thời gian cho cơ thể tự làm lành. Việc thúc ép sẽ gây ra những hậu quả nghiêm trọng và thường là các CLB muốn ép cầu thủ trở lại bằng các tuyên bố trước trận đấu. Dĩ nhiên, người hâm mộ bóng đá sẽ rất vui mừng khi cầu thủ con cưng bình phục nhanh đến vậy. Nhưng họ không bao giờ biết rằng chính những cầu thủ đó đang đánh đổi cả sự nghiệp của mình trước một nguy cơ kinh khủng.
