Đầu tháng 1, Tân Hoa Xã, hãng thông tấn chính thức của chính phủ Trung Quốc, đăng tải đoạn video chúc mừng một cặp vợ chồng trẻ kết hôn cùng thông điệp: "Vậy là thế hệ sinh sau năm 2000 đủ tuổi kết hôn hợp pháp rồi".
Bài đăng nhanh chóng trở thành chủ đề thảo luận nóng trên mạng xã hội, nhiều người trẻ cho rằng hành động này giống như đang gây áp lực cho họ, theo Guardian.
"Ai mà dám kết hôn tầm này chứ? Chúng tôi cần kiếm tiền?", một người đặt câu hỏi. "Đừng cằn nhằn tôi nữa", một người khác bày tỏ.
Theo luật pháp Trung Quốc, độ tuổi kết hôn hợp pháp đối với nam và nữ lần lượt là 22 và 20. Quốc gia này đang đối mặt tình trạng mà một số nhà phân tích mô tả là "bom hẹn giờ nhân khẩu học".
 |
| Nhiều người trẻ Trung Quốc không muốn kết hôn ở độ tuổi quá trẻ. Ảnh: The Conversation. |
Tuần trước, Trung Quốc báo cáo tỷ lệ tăng trưởng dân số ở quốc gia này đã giảm xuống mức thấp nhất trong 61 năm, bất chấp những nỗ lực khuyến khích sinh đẻ của chính phủ trong vài năm qua.
"Thái độ của giới trẻ Trung Quốc đối với hôn nhân đặt ra mối đe dọa lớn đối với nỗ lực của Bắc Kinh nhằm thay đổi cuộc khủng hoảng nhân khẩu học đang hiện hữu. Với trình độ học vấn người trẻ cao hơn và tình hình kinh tế được cải thiện, điều này sẽ trở thành vấn đề đau đầu hơn trong những năm tới", Liu Ye, giảng viên tại Đại học King’s College London, nhận định.
Mệt mỏi
Nhiều người trẻ ở các nước Đông Á trì hoãn việc kết hôn khi kinh tế ở những khu vực này ngày càng phát triển. Theo Wang Feng, giáo sư xã hội học tại Đại học California, ở đô thị Trung Quốc, sự thay đổi này diễn ra rất nhanh chóng.
So sánh dữ liệu điều tra dân số Trung Quốc năm 1990 và 2015, giáo sư Wang cho hay tỷ lệ phụ nữ Trung Quốc chưa kết hôn ở độ tuổi cuối 20 đã tăng gấp 8 lần trong vòng 25 năm.
Dữ liệu điều tra dân số vào năm 2000 và 2010 cũng cho thấy thanh niên Trung Quốc từ 25 đến 29 tuổi có trình độ đại học nhiều khả năng là người độc thân. Đặc biệt, phụ nữ ở các thành phố phát triển ít có mong muốn kết hôn hơn.
Trên mạng xã hội và trong cuộc sống hàng ngày, việc kết hôn sớm cũng đang bị phản đối mạnh mẽ. Vicky Liu (sinh năm 1997, sống tại Thiên Tân) là một trong những người trẻ có thái độ này. Ngay sau khi tốt nghiệp thạc sĩ tại Anh vào năm 2021, cô bắt đầu được bố mẹ sắp xếp các buổi xem mắt.
"Nhưng tôi là một phụ nữ trưởng thành. Tôi muốn có sự nghiệp và nhiều bạn bè. Tôi không muốn bị ràng buộc vào cuộc sống gia đình quá sớm", cô chia sẻ.
 |
| Chính phủ Trung Quốc triển khai nhiều chính sách khuyến khích người trẻ kết hôn, sinh con song chưa đem lại nhiều hiệu quả. Ảnh: Reuters. |
Để giải quyết tình trạng suy giảm dân số, Bắc Kinh đã bỏ chính sách một con kéo dài hàng thập kỷ vào năm 2015 và thậm chí cho phép sinh con thứ 3 từ tháng 5/2021.
Tuy nhiên, Liu cho rằng những chính sách này không thực sự hiểu những gì thế hệ Z của Trung Quốc đang đối mặt.
"Những gì giới trẻ muốn là một tương lai nghề nghiệp tốt hơn, một cơ hội để có được cả sự nghiệp, gia đình cũng như sự hoàn thiện bản thân. Nếu không có những điều này, thật khó để thuyết phục họ sinh con trước", cô nói.
Liu cho biết thêm điều này đặc biệt đúng với phụ nữ trẻ Trung Quốc.
"Phụ nữ Trung Quốc thuộc thế hệ Z có trình độ học vấn cao hơn các thế hệ trước. Họ thường ưu tiên sự nghiệp hơn là kết hôn sau khi tốt nghiệp đại học".
Giáo sư Wang đồng tình và nhận định thêm: "Trung Quốc còn một chặng đường dài phía trước để tạo ra một xã hội bình đẳng giới hơn. Nhưng khó khăn ở đây là không thể đạt được điều đó một cách đơn giản thông qua việc ban hành các văn bản chính sách".
Yi Fuxian thuộc Đại học Wisconsin-Madison, tác giả cuốn sách Big Country with an Empty Nest, cho biết ít nhất vẫn còn những điều chính phủ có thể làm để xoa dịu tình hình.
"Ví dụ như tạo cơ hội việc làm cho thanh niên Trung Quốc và hỗ trợ họ trong việc trang trải cuộc sống, cụ thể là mua nhà. Chính phủ cũng nên tạo điều kiện dễ dàng hơn cho các cặp vợ chồng trẻ trong việc nuôi dạy con cái".
Đối với Liu, còn nhiều điều để bàn hơn thế.
“Logic của cha mẹ tôi là với tư cách là một người phụ nữ, tôi không có quá nhiều thời gian để tìm một người chồng lý tưởng. Đối với họ, tôi phải kết hôn, mang thai và làm mẹ càng sớm càng tốt. Các bậc cha mẹ Trung Quốc chỉ đơn giản là sẽ không chấp nhận việc con gái họ sống độc thân quá lâu”.
