Không có lợi thế về ngoại hình, không có MV đầu tư tiền tỷ, không có ê-kíp chuyên nghiệp, nhưng Đen vẫn thành công. Tại sao?
Live show đầu tiên trong sự nghiệp của Đen với tên gọi không thể giản dị hơn - Show của Đen - đã cháy vé chỉ sau 8 phút mở bán. Đó là một đêm nhạc kín đặc khán giả. Họ đã cùng đứng, cùng hát theo Đen, cùng nhún nhảy theo những điệu nhạc, và cũng bật đèn flash để tạo thành một biển sáng.
Rất nhiều bạn trẻ đã thấy Đen gục người cảm ơn và khóc. Đó là những giọt nước mắt hạnh phúc của một rapper, của một người từng lao động chân tay, của một người đến với âm nhạc như cuộc chơi và chưa bao giờ nghĩ mình sẽ nổi tiếng đến như vậy.
Đen nói với Zing.vn rằng đến giờ anh vẫn không thể tin mình lại được yêu thích, được mến mộ nhiều đến thế. Nhưng không chỉ Đen, rất nhiều người vẫn thắc mắc về sự thành công của anh. Trong một thị trường showbiz sôi động, nhiều chiến lược và cả những chiêu trò, Đen là một trường hợp cần giải mã.
“Đen thì… rất lõi đời”
Vũ, hoàng tử indie, đã nói về Đen như vậy trên Zing.vn. “Đen rất lõi đời vì đã trải qua nhiều thăng trầm trong cuộc sống”, anh nhận xét. Trong khi đó, đạo diễn Thành Đồng lại miêu tả Đen là người thật thà, chất phác. “Tôi quý Đen vì sự chất phác, kiểu một người ở quê lên, rất chân thành”, anh nói.
Cả Thái Vũ và Thành Đồng đều là những cộng sự thân thiết của Đen. Bộ ba đã tạo nên thành công của Anh đếch cần gì nhiều ngoài em trong năm 2018. Song, khi nhận xét về Đen, họ lại đưa ra những tính từ hoàn toàn trái ngược.
Thực ra, cả hai nhận xét đều đúng, với Đen và đặc biệt là âm nhạc của Đen. Nhiều người tin rằng nếu không có sự lõi đời, hay nói cách khác là trải đời, Đen không thể viết ra những ca từ tự sự như vậy.
Nhưng ở Đen cũng có sự chân thành. Bởi nếu không chân thành, chàng rapper khó giữ được chất riêng trong âm nhạc, càng khó có được những giai điệu tự nhiên như hơi thở - điều đã chinh phục cả những thính giả khó tính nhất.
 |
| Đen trong live show đầu tiên của anh. |
Người viết từng hỏi một vài chuyên gia âm nhạc về Đen. Phần đông đưa ra chung nhận định: “Đen chất”. Giới chuyên môn ít khi dùng từ “chất”, nhưng cũng rất khó để tìm ra một từ thích hợp hơn với Đen và âm nhạc của anh. “Chất” dường như là một từ ngắn và đủ dùng, ít nhất là cho trường hợp của rapper Lối nhỏ.
Chưa cần nói tới âm nhạc, Đen không thể bị lẫn lộn với ai khác từ chính ngoại hình của anh. Đó là một vẻ ngoài bụi bặm, thậm chí “xấu xấu”, để râu và hay đội mũ. Nhưng nếu nói chuyện với Đen, người ta lại thấy anh rất đỗi nhẹ nhàng, đôi khi còn nhút nhát.
“Đen khác từ trong ra ngoài”, là một bình luận có màu hài hước trên mạng xã hội, nhưng dường như cũng tỏ ra hợp lý.
Rap đẹp vì lời ca
Rap ở nhạc Việt từng mang nhiều điều tiếng. Nhiều người từng nghĩ rap là nhạc chợ, là không chính thống, thậm chí “bẩn”. Rap từng bị định danh như loại âm nhạc “đầu đường xó chợ”, với những ca từ tục tĩu, trẻ trâu. Do vậy, rap khó có thể hướng tới đại chúng.
Trong một cuộc trò chuyện với Zing.vn, rapper LK - một “tượng đài” của làng rap Việt - từng khẳng định điều đó. Không rõ từ khi nào, rap không còn mang định kiến như vậy. Nhưng nhiều người yêu rap nói riêng và dân underground nói chung tin rằng Đen Vâu có công trong việc đưa dòng nhạc trở nên đẹp hơn, đại chúng hơn.
Đen Vâu có thế mạnh đặc biệt về ca từ, điều mà không phải rapper hay nhạc sĩ trẻ nào ở Việt Nam cũng sở hữu. Anh có những cách ví von, so sánh, gieo vần rất đặc trưng và riêng biệt. Tất cả trở thành thương hiệu của nam rapper.
 |
| Nhiều người cùng nhận định Đen là rapper có thế mạnh về ca từ. |
Ví như trong Đố em biết anh đang nghĩ gì, Đen gây ấn tượng với kỹ thuật sử dụng câu từ nhuần nhuyễn, gieo vần ngẫu hứng. "Đổ chéo" với "bổ béo", "bút vàng" với "ngút ngàn", "chất phác" với "thất bát", hay bộ tứ "ngủ nghê" - "cũ ghê" - "chủ đề" - "ủ tê", tất cả đều là những từ hiếm gặp. Nhưng khi tất cả kết hợp lại trong một ca khúc lại mang đến cho người nghe cảm giác rất bắt tai.
Hay như trong Anh đếch cần gì nhiều ngoài em là hình ảnh của “chùm nho”, “con cáo” đầy thú vị. Còn mới nhất, trong Lối nhỏ xuất hiện cách so sánh “đại lộ” - “lối nhỏ”: “Em vào đời bằng đại lộ còn anh vào đời bằng lối nhỏ/ Anh nhớ mình từng thổ lộ, anh nhớ rằng em đã chối bỏ/ Anh nhớ chuyến xe buổi tối đó, trên xe chỉ có một người ngồi/ Anh thấy thật buồn nhưng nhẹ nhõm, anh nhớ mình đã mỉm cười rồi”.
Đó là những so sánh mà có lẽ chỉ Đen mới có thể tạo ra sự hợp lý. Đặc biệt, rapper còn có tài đưa tên riêng vào bài hát. H'Hen Niê trong Bài này chill phết, các tên bài hát như Trống vắng, Kiếp ve sầu được nhắc ở Lối nhỏ, chúng giúp ca khúc của anh trở nên gần gũi như lời ăn, tiếng nói, câu chuyện thường nhật.
Có cảm giác như Đen có thể đưa mọi thứ vào âm nhạc, vào sáng tác của anh, bất chấp những phi lý để tạo ra những hợp lý.
MV… 0 đồng
Lối nhỏ hay Cảm ơn của Đen đều là những video clip được đầu tư, có bối cảnh, có trang phục, có khách mời. Nhưng so với mức đầu tư MV của các ca sĩ khác, thành phẩm của Đen luôn ở mức tương đối khiêm tốn.
Thậm chí, như tiết lộ của đạo diễn Thành Đồng, Đen có cả những MV 0 đồng, tức chẳng mất xu nào để sản xuất, ví như Anh đếch cần gì nhiều ngoài em.
Song, gần như sản phẩm nào của Đen cũng nhanh chóng lọt top thịnh hành, thậm chí trở thành “trend” trên mạng xã hội.
 |
| H'Hen Niê nhận mình là fan của Đen. Còn nam rapper cũng từng đưa tên cô vào một ca khúc. |
Các MV của Đen không được đầu tư nhiều tiền của, nhưng luôn có màu sắc và ý tưởng riêng, không thể nhầm lẫn. Anh đếch cần gì nhiều ngoài em chỉ là một khung hình khi mọi người xung quanh đang thu dọn đồ đạc, còn Đen, Vũ và Thành Đồng cùng ngồi trên sofa ngân nga, người đàn kẻ hát, tỏ ra thờ ơ với mọi chuyện. Đó là một thành phẩm gây bão.
Hai triệu năm là nơi Đen ngâm mình dưới biển và hát, cũng gây bão. Mới nhất, Lối nhỏ mô phỏng Sherlock Holmes cũng đón nhận nhiều phản hồi tích cực. Chuỗi sản phẩm cho thấy thế mạnh của Đen nằm ở ý tưởng, chứ không phải sự đầu tư.
Tất nhiên, nói qua cũng phải nói lại, không thể phủ nhận Đen có thời điểm lặp lại bản thân, không chịu thay đổi trong âm nhạc. Nhưng kể từ Lối nhỏ, công chúng bắt đầu thấy một Đen vừa chất, vừa khác. Đen vẫn mặn mòi vị biển, nhưng cũng đang trở nên sinh động hơn nhiều.
