'Giáo dục giới tính kiểu vòng vo không giúp học sinh tránh bị xâm hại'

Câu chuyện thầy giáo thừa nhận quan hệ tình dục nhiều lần với nữ sinh lớp 8 ngay tại trường THCS số 2 Thượng Hà (huyện Bảo Yên, Lào Cai) một lần nữa dấy lên sự bất bình trong dư luận về đạo đức nhà giáo.

Và cũng một lần nữa, vấn đề giáo dục giới tính cho học trò lại được xới lên, khi hiện nay nó còn mang nặng tính hình thức, né tránh, không giúp được các bạn trẻ tự bảo vệ mình.

TS Trần Thành Nam - Chủ nhiệm khoa Các Khoa học Giáo dục, Đại học Giáo dục (ĐH Quốc gia Hà Nội) - cho rằng nếu là giáo viên không có đạo đức nghề nghiệp, người ta dễ lợi dụng quyền lực để khống chế trẻ, làm điều xấu.

TS Trần Thành Nam cho rằng để xảy ra sự việc nữ sinh bị xâm hại nhiều lần tại trường lỗi một phần do người lớn, gia đình, nhà trường. Ảnh: Tiền Phong.

Cần dạy giáo dục giới tính từ 3 tuổi, phổ biến rộng đường dây nóng

- Sự việc nữ sinh lớp 8 ở Lào Cai bị thầy giáo xâm hại, dẫn đến có thai là câu chuyện đau lòng. Trước đó, hiệu trưởng trường Phổ thông Dân tộc Nội trú THCS Thanh Sơn (huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ) bị bắt tạm giam vì bị tố dâm ô hàng loạt học sinh nam. Ông nhận định ra sao về nguy cơ trẻ bị xâm hại ở các trường miền núi, nội trú và không dám lên tiếng?

Những học sinh yếu thế nói trên ít có điều kiện tiếp xúc kiến thức về xâm hại tình dục, do các em không ý thức được quyền của mình. Ở hoàn cảnh như vậy, kẻ phạm tội có cơ hội dùng quyền lực để khống chế trẻ.

Trong vụ việc tại huyện Bảo Yên, Lào Cai, nữ sinh có hoàn cảnh đặc biệt. Em chưa từng biết mặt bố, mẹ và ông bà ngoại lại câm điếc. Ở hoàn cảnh ấy, người thân không đủ năng lực để phát hiện vấn đề, khi em bị xâm hại suốt quãng thời gian dài.

Câu chuyện đáng buồn xảy ra có phần lỗi của người lớn xung quanh, bởi em chưa có khả năng tự bảo vệ mình. Nhìn chung, trong các trường hợp, người lớn phải nhận ra dấu hiệu bất thường, kể cả việc trẻ nhận tài sản không rõ nguồn gốc. Cụ thể trong trường hợp này, thầy giáo đã đứa cho nữ sinh điện thoại di động để liên hệ.

Thủ phạm trong các vụ việc xâm hại tình dục thường là người quen biết, có quyền lực và chiếm được niềm tin của gia đình. Những kẻ xấu đó có nhiều thủ đoạn như răn đe, mua chuộc, dụ dỗ và khống chế, khiến học sinh không dám nói ra.

- Sự việc đau lòng trên khiến nhiều người đặt lại câu hỏi vốn không mới: Phải chăng chúng ta đã không giáo dục giới tính cho các em từ sớm, không dạy học sinh cách lên tiếng trước cái xấu để tự bảo vệ mình?

- Giáo dục phòng chống xâm hại phải bắt đầu từ lứa mầm non, ngay khi các em 3 tuổi, bắt đầu khám phá bộ phận sinh dục trên cơ thể. Cha mẹ dạy cho con thế nào là động chạm an toàn và không an toàn; thế nào là không gian an toàn và không an toàn; đâu là khu vực thuộc về riêng tư; nhận diện tình huống nào nguy hiểm; hành vi nào gây khó chịu; cách ứng xử với hành vi bị quấy rối.

Người lớn cần dạy con dám lên tiếng ngay từ cấp tiểu học, để trẻ có lòng tự trọng và biết được rằng trong những tình huống nào cần phải nói với bố mẹ, người thân.

Đặc biệt, nhà trường cần có đường dây nóng để phổ biến đến học trò. Trẻ cần nhớ số điện thoại và yên tâm không bị trù dập, nếu báo. Các trường nội trú ở miền núi càng cần lựa chọn người có phẩm chất đạo đức, chú trọng sức khỏe, tinh thần với giáo viên.

Trường THCS số 2 Thượng Hà - nơi xảy ra sự việc thầy giáo quan hệ tình dục với nữ sinh lớp 8. Ảnh: Hoàng Lam.

Giáo viên chủ nhiệm, cán bộ quản lý phải có trách nhiệm

- Nhiều vụ việc đau lòng tương tự ở Bảo Yên, Lào Cai, đã xảy ra, trách nhiệm thuộc về ai, thưa ông?

- Bất cứ nơi nào có mối chênh lệch về quyền lực mà không được kiểm soát, không được giám sát, đều rất dễ xảy ra các nguy cơ xâm hại tình dục hay bị lạm dụng. Các đối tượng yếu thế phần lớn là trẻ em. 

Ở nhiều nơi trên thế giới, bất kỳ đối tượng nào, khi tiếp xúc trẻ em như làm tình nguyện viên hay giáo viên, đều phải được kiểm tra gắt gao cả về bằng cấp và tiểu sử.

Giáo dục phòng chống xâm hại phải bắt đầu từ lứa mầm non, ngay khi các em 3 tuổi, bắt đầu khám phá bộ phận sinh dục trên cơ thể... Người lớn cần dạy con dám lên tiếng ngay từ cấp tiểu học, để trẻ có lòng tự trọng và biết được rằng trong những tình huống nào phải nói với bố mẹ, người thân.

TS Trần Thành Nam

Nếu có những thông tin trên, hồ sơ của tôi sẽ bị từ chối ngay và không được tiếp xúc sinh viên. Nếu làm việc mà xảy ra sự cố, người gián sát tôi cũng chịu trách nhiệm liên đới.

Ở trong trường hợp xảy ra tại huyện Bảo Yên, trách nhiệm của nhà trường là để sự việc xảy ra ở chính trường học mà không bị phát hiện. Khu nội trú có camera nhưng chính thầy giáo này lại quản lý camera đó.

Như vậy, cơ chế thực hiện không có sự kiểm tra chéo, các hoạt động vận hành của nhà trường không hiệu quả. Giáo viên chủ nhiệm lớp cũng có một phần trách nhiệm khi không nhận ra sự thay đổi của chính học sinh và đồng nghiệp.

- Vụ việc thầy giáo quan hệ tình dục với nữ sinh ngay tại trường ở Lào Cai nói riêng, và nhiều vụ việc đau lòng khác, để lại hậu quả nghiêm trọng cho nạn nhân. Cơ quan, ban ngành cần vào cuộc giúp đỡ các em như thế nào?

-  Quan hệ tình dục, mang thai ở độ tuổi vị thành niên có thể gây ảnh hưởng tâm lý của nạn nhân ở hiện tại, hoặc sang chấn tâm lý về lâu dài, như ác mộng hay các hình ảnh tái diễn. Trẻ cũng có nguy cơ gặp những tổn hại về sức khỏe sinh sản. Những trải nghiệm đã xảy ra khiến học sinh gặp trở ngại trong cuộc sống sau này, khi thành lập mối quan hệ với người khác. 

Hiện tại, gia đình, nhà trường cần đảm bảo cho em có môi trường học tập, cuộc sống an toàn, không tái hiện chuyện bị xâm hại tình dục. Ngoài ra, các cơ quan ban ngành có bộ phận tư vấn cho em và người bảo trợ về chính sách, pháp luật trong đường hướng tiếp theo để xử lý sự việc.

Trong trường hợp này, trẻ em cần được hỗ trợ tâm lý như tư vấn, liên hệ đường dây nóng trong thời gian dài mỗi khi có biểu hiện tổn thương. 

'Thầy giáo quan hệ tình dục với nữ sinh ngay ở trường còn gì luân lý' Luật sư Đặng Văn Cường nhận định thầy giáo nhiều lần quan hệ tình dục, làm học sinh mang thai đối mặt khung hình phạt từ 12 đến 20 năm tù, nếu phạm tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi. 11:14 24/4/2019