|
|
Chế độ ăn uống giới hạn thời gian giúp cơ thể điều chỉnh lại chu kỳ hoạt động và nghỉ ngơi. Ảnh: General Health. |
Giới hạn thời gian ăn uống (TRE) đề cập đến chu kỳ ăn uống xen kẽ với nhịn ăn trong 24 giờ. Mọi người chỉ có 8-10 tiếng mỗi ngày để ăn các bữa ăn chính, đồ ăn nhẹ và đồ uống có đường.
TRE là một hình thức nhịn ăn gián đoạn (IF) mà mọi người có thể ăn bất cứ thứ gì họ thích trong một khoảng thời gian nhất định nhưng họ phải nhịn ăn trong suốt thời gian còn lại.
Các nhà khoa học tin rằng TRE củng cố chu kỳ nghỉ ngơi và hoạt động tự nhiên hàng ngày của cơ thể, từ đó, giúp cải thiện sức khỏe. Nhưng họ vẫn chưa rõ cách thức hoạt động của TRE ở cấp độ phân tử.
Một nghiên cứu mới tiết lộ cho chuột ăn trong khoảng thời gian nhất định làm ảnh hưởng đến hoạt động của các gene trong 22 mô khác nhau trên khắp cơ thể, bao gồm não, tim, phổi, gan và ruột.
Tiến sĩ Satchidananda Panda, tác giả chính của nghiên cứu, Chủ tịch của Rita và Richard Atkinson tại Viện Salk chuyên Nghiên cứu sinh học ở La Jolla, California, nói với Medical News Today: “Kết quả nghiên cứu mở ra cơ hội cho giới khoa học xem xét kỹ hơn các phương pháp can thiệp dinh dưỡng sẽ ảnh hưởng như thế nào lên các gen liên quan đến bệnh tật, như ung thư”.
Nghiên cứu được đăng trên Cell Metabolism.
Lợi ích của giới hạn thời gian ăn uống
Năm 2022, một đánh giá nghiên cứu trên Thư viện Y khoa Quốc gia (Mỹ) cho biết các nghiên cứu thí điểm ở người đều có kết quả là TRE cải thiện tình trạng một số bệnh như béo phì, tiểu đường và tim mạch. Chế độ ăn uống cũng có thể cải thiện giấc ngủ và sức khỏe tinh thần.
 |
| Ăn uống trong khoảng thời gian nhất định tác động tích cực lên thể chất và tinh thần. Ảnh: Shutterstock. |
Ngoài ra, một nghiên cứu trên chuột gần đây cho thấy mô hình ăn uống giới hạn thời gian thậm chí có thể chống ung thư. Điều quan trọng là TRE vẫn đem lại nhiều lợi ích bất kể tổng lượng calo hoặc loại thực phẩm bạn ăn. Điều này tốt hơn hẳn việc ăn bất cứ lúc nào trong ngày.
Kimberly Gomer, chuyên gia dinh dưỡng và Giám đốc dinh dưỡng tại Body Beautiful Miami ở Miami, Florida, cho biết TRE khiến phản ứng insulin thấp, giúp bạn giảm cảm giác đói và giảm cân dễ hơn.
Chuyên gia nói với Medical News Today: “Tôi thấy nhịn ăn gián đoạn là một công cụ rất hiệu quả cho những khách hàng của tôi - những người cần giảm cân. Tất nhiên, bạn vẫn cần cân nhắc cẩn thận loại thực phẩm mình nạp vào người, nhất là những người bị tiểu đường".
Hạn chế thời gian ăn uống thay đổi biểu hiện gene
Giáo sư Panda và các đồng nghiệp cho nhóm chuột 1 ăn bất cứ khi nào chúng thích, trong khi nhóm thứ 2 chỉ được ăn trong 9 tiếng. Cả hai nhóm đều ăn theo chế độ phương Tây và tiêu thụ lượng calo giống nhau.
Bảy tuần sau đó, cứ cách 2 giờ, các nhà nghiên cứu lại lấy mẫu từ 22 cơ quan và vùng não của chuột. Các mẫu bao gồm mô từ dạ dày, ruột, gan, phổi, tim, tuyến thượng thận, vùng dưới đồi, thận và não. So với nhóm 1, hạn chế thời gian ăn uống đã thay đổi biểu hiện gene tổng thể (tốc độ gene tạo ra protein) hoặc nhịp độ hoạt động của khoảng 80% tất cả gene ở chuột.
 |
| Thí nghiệm trên chuột cho thấy chế độ ăn uống này thay đổi tốc độ gene tạo ra protein. Ảnh: Shutterstock. |
Ảnh hưởng lên nhịp sinh học
Chế độ ăn uống giới hạn thời gian tác động tới những biến động hàng ngày trong biểu hiện gen ở tất cả mô của chuột. Điều này củng cố chu kỳ nghỉ ngơi và hoạt động tự nhiên của cơ thể, từ đó cải thiện nhịp sinh học của chúng ta.
Giáo sư Panda giải thích: “Nhịp sinh học tồn tại ở mọi tế bào. Chúng tôi phát hiện việc ăn uống có giới hạn thời gian đã đồng bộ hóa nhịp sinh học theo 2 giai đoạn chính: Giai đoạn trong khi nhịn ăn và giai đoạn ngay sau khi ăn".
Ông vẫn nghi ngờ liệu hiện tượng trên có cho phép cơ thể điều phối các quá trình khác nhau hay không. Nhưng thật thú vị, chế độ ăn này làm giảm hoạt động của các gen gây viêm và tăng hoạt động của những gen liên quan đến quá trình tự thực - quá trình tái chế các bộ phận tế bào cũ và hư hỏng.
 |
| Chế độ ăn giảm nguy cơ gây viêm nhiễm và thúc đẩy quá trình sửa chữa của tế bào. Ảnh: Healing Plus. |
Giáo sư Panda cho biết: “Tăng cường khả năng tự thực (chỉ xuất hiện trong giai đoạn nhịn ăn) giúp cải thiện sức khỏe bằng cách ngăn ngừa và kiểm soát các bệnh liên quan đến tuổi tác cũng như tăng tuổi thọ. Tình trạng viêm gia tăng và giảm khả năng tự thực là những dấu hiệu nổi bật của quá trình lão hóa sinh học.
Lợi ích tiềm năng cho người lao động theo ca
Làm việc theo ca được chứng minh là có liên quan đến tăng nguy cơ béo phì, tiểu đường, bệnh tim và ung thư do nhịp sinh học của cơ thể bị gián đoạn.
Về lý thuyết, TRE có thể giúp khôi phục lại nhịp sinh học này và tăng cường sức khỏe cũng như tinh thần của người lao động. Trong một thử nghiệm lâm sàng gần đây, giáo sư Panda và các đồng nghiệp phát hiện TRE cải thiện sức khỏe thể chất và tinh thần của những người lính cứu hỏa - những người phải sẵn sàng làm việc 24 giờ.
Giáo sư Panda cho biết thêm chế độ ăn này không chỉ có lợi cho những ai làm việc theo ca mà cho mọi người.
Lợi ích của TRE đối với sức khỏe con người
Để tìm hiểu sâu hơn TRE ảnh hưởng tích cực đến con người như thế nào, chúng ta vẫn cần nhiều nghiên cứu hơn. Giáo sư Panda nói đại đa số người trưởng thành ở Mỹ có chế độ ăn uống “thất thường”. Họ tiêu thụ các bữa ăn chính, đồ ăn nhẹ và đồ uống có đường hơn 12 giờ mỗi ngày.
Giáo sư Panda cho biết: “Chế độ ăn uống giới hạn thời gian có thể cải thiện hệ vi sinh vật đường ruột, sức khỏe gan, điều hòa glucose, tăng khả năng chịu đựng của cơ, chất lượng giấc ngủ, chức năng nhận thức và khả năng phục hồi trước các bệnh truyền nhiễm.
Vì vậy, mọi người nên áp dụng chế độ ăn này để giữ gìn sức khỏe, đạt được hiệu suất cao nhất về thể chất, tinh thần.
 |
| Giới hạn thời gian ăn uống tác động lên rất nhiều cơ quan trong cơ thể như gan, ruột. Đồng thời, nó cũng cải thiện giấc ngủ và tinh thần của chúng ta. Ảnh: Med Search UK. |
Các tác giả nghiên cứu kết luận: “Nghiên cứu của chúng tôi đóng vai trò quan trọng trong việc giải thích tác động của giới hạn thời gian ăn uống lên các mô hình động vật. Những động vật này đều mắc rối loạn chuyển hóa mạn tính, bệnh thoái hóa thần kinh và ung thư tiền lâm sàng. Do đó, nghiên cứu cung cấp cơ sở cho các thử nghiệm lâm sàng đang diễn ra và trong tương lai nhằm đánh giá hiệu quả của TRE trong phòng ngừa và quản lý các bệnh mạn tính”.
Giáo sư Panda cho biết có rất nhiều nghiên cứu đang về lợi ích của TRE đối với con người đang được thực hiện, bao gồm hơn 150 nghiên cứu xem xét tác động của TRE đối với:
- Thừa cân
- Bệnh tiểu đường loại 2
- Tăng huyết áp
- Cholesterol cao
- Bệnh tim
- Bệnh ung thư
Hạn chế khi thử nghiệm trên chuột
Các tác giả lưu ý nghiên cứu có một số hạn chế. Nghiên cứu chỉ sử dụng những con chuột đực trẻ. Các nhà khoa học viết rằng giới hạn thời gian ăn uống ảnh hưởng đến sinh lý theo cách khác nhau tùy thuộc vào độ tuổi và giới tính của đối tượng.
Ngoài ra, chuột là loài sống về đêm và kiếm ăn vào ban đêm. Điều này có thể hạn chế việc ứng dụng những phát hiện này lên con người.
Tiến sĩ Dorothy Sears, giáo sư y khoa tại trường Y khoa UC San Diego, nói với Medical News Today: “Chúng tôi nhận thấy rất nhiều lợi ích sức khỏe mà chế độ này đem lại cho chuột đều xuất hiện ở người. Tuy nhiên, bằng chứng này vẫn còn chưa chắc chắn vì hầu hết thử nghiệm là ngẫu nhiên, nhỏ. Các nghiên cứu lớn hơn đang được tiến hành".
Mục Sức khỏe giới thiệu cuốn Ăn gì không chết. Cuốn sách là một khảo cứu của bác sĩ Michael Greger sau khi ông xem xét tỉ mỉ 15 nguyên nhân hàng đầu dẫn đến chết trẻ ở Mỹ để giải thích tại sao can thiệp dinh dưỡng và lối sống có thể giúp ta khỏe mạnh hơn, ví dụ như mối liên hệ giữa thịt gà và ung thư tuyến tụy, hoặc bệnh tiểu đường và đậu.
