- Thưa giáo sư, tình trạng có quá nhiều học sinh giỏi phải chăng xuất phát từ việc nhà trường “nương tay” trong đánh giá học sinh để các em dễ được xét tuyển vào lớp 6?
- Chúng ta chuyển từ hình thức đánh giá học sinh theo điểm số sang đánh giá bằng nhận xét. Theo lý thuyết, đánh giá bằng nhận xét có thể chính xác hơn; phù hợp hơn với năng lực, trình độ của học sinh. Thế nhưng, việc có quá nhiều học sinh giỏi, không có sự phân biệt giữa các em, chắc chắn là hệ thống đánh giá chưa tốt. Tôi nghĩ cũng không có gì khó hiểu, vì chúng ta chuyển sang một hệ thống đánh giá hoàn toàn mới, không quen thuộc, không thông thường đối với giáo viên.
Cũng phải nói là chúng ta chuẩn bị không tốt khi chuyển sang kiểu đánh giá mới. Đáng ra phải chuẩn bị rất kỹ, thậm chí phải thí điểm xem như thế nào rồi đúc rút kinh nghiệm, sau đó mới phổ biến rộng rãi. Như thế sẽ không xảy ra tình trạng này.
Chúng ta có nên quay lại hình thức đánh giá cũ hay không, tôi nghĩ không cần thiết. Cái thiếu là không có bước chuẩn bị cẩn thận cho một hệ thống đánh giá mới, do đó phải bổ sung. Nếu nhiều học sinh giỏi quá và không có sự phân biệt thì sẽ khó cho các trường khi dựa trên một kết quả như vậy để tuyển chọn học sinh.
 |
| Giáo sư Đào Trọng Thi. Ảnh: VOV. |
Tại sao cho phép một số trường chọn học sinh giỏi?
- Để xét tuyển vào lớp 6, nhiều trường vẫn chọn tiêu chí đầu tiên là học sinh giỏi, như vậy sẽ mất đi cơ hội của nhiều em khác. Ông nhìn nhận vấn đề này như thế nào?
- Tôi thấy chúng ta vẫn chưa thoát khỏi tư duy cũ. Tại sao cứ phải tuyển đầu vào là học sinh giỏi, mà không phải khá, trung bình? Chúng ta có phân biệt các em đâu?
Lứa tuổi học sinh vào lớp 6 là tuổi phổ cập, phải đảm bảo chỗ học cho tất cả các em. Gia đình còn phải có trách nhiệm nữa. Đấy là nghĩa vụ và quyền lợi.
Tôi nghĩ, cần phải làm rõ khái niệm trường chuyên. Đó là trường được Nhà nước đầu tư cơ sở vật chất, ưu tiên đội ngũ giáo viên để bồi dưỡng học sinh năng khiếu, chuẩn bị nguồn nhân tài cho đất nước. Những trường hợp đó đương nhiên phải chọn em có năng khiếu và giỏi, để tạo nguồn, đào tạo nhân tài.
Chủ trương của chúng ta là ở cấp THCS không có trường chuyên. Còn tất cả những lớp chọn, lớp điểm là “biến tướng” của trường chuyên ở THCS và tôi phải nói đó là làm chui, không có chủ trương nào hết.
Tại sao chúng ta lại cho phép một số trường có quyền đi chọn học sinh giỏi, hút hết học sinh giỏi? Tại sao các trường khi tuyển sinh không lấy các tiêu chí khác đảm bảo sự công bằng cho các em hơn, đảm bảo sự phát triển toàn diện, hài hòa hơn, mà chỉ lấy mỗi tiêu chí học sinh giỏi?
Nếu chúng ta lấy tiêu chí học sinh giỏi thì chọn rất khó, nhưng không phải cứ bám vào tiêu chí đó mà còn nhiều tiêu chí khác. Tôi lấy ví dụ, có thể chọn theo nơi cư trú, ưu tiên những em ở gần trường. Như vậy rất tốt, vì ở lứa tuổi này phải tạo điều kiện gần gũi, đỡ phải đưa đi đưa lại, rất có lợi hơn cho các em trong quá trình học tập.
 |
| Theo ông Đào Trọng Thi, cái giá phụ huynh phải trả cho nhà trường chi phí cao chính là chất lượng đào tạo. Ảnh: VOV. |
Trong trường hợp chúng ta không quy định một trường nào được giao nhiệm vụ, được ưu tiên chọn học sinh giỏi để đào tạo nhân tài cho đất nước, thì không có lý gì lại cho phép các trường này tự cho mình quyền chọn học sinh giỏi. Tại sao chúng ta cứ bám vào cái điều không nhất thiết phải có như thế?
Chúng ta cũng cần làm rõ khái niệm trường “chất lượng cao”. Trường chất lượng cao là tạo điều kiện, môi trường thuận lợi, đội ngũ giáo viên tốt để các em học tập tốt hơn, với điều kiện gia đình phải đảm bảo được tài chính và tự nguyện chi trả phần chênh lệch trong chi phí đào tạo. Ở đây là gia đình tự nguyện cho con vào học và đảm bảo sự công bằng cho các em.
Tôi nghĩ đó là công bằng trong xã hội. Vì thu nhập giữa người dân còn không đồng đều, do đó người có thu nhập cao thì chấp nhận chi phí cao. Chúng ta đảm bảo đáp ứng nhu cầu của các tầng lớp và bộ phận nhân dân khác nhau, nhưng trên tinh thần tự nguyện.
Học sinh giỏi chắc gì đã do thầy?
- Thực tế số phụ huynh đồng ý cho con học trường chất lượng cao rất lớn, gấp nhiều lần so với chỉ tiêu tuyển sinh khiến các trường lúng túng. Điều này giải quyết thế nào, thưa ông?
- Tôi nghĩ không có gì lúng túng cả. “Chất lượng cao” ở đây phải hiểu là trường có điều kiện để con em học tập tốt hơn và có thể đạt kết quả cao hơn, chứ không phải các em giỏi rồi thì nói vào học ra trường cũng sẽ giỏi. Ở đây nên hiểu không phải là tiêu chí học sinh giỏi, quan trọng là các em có điều kiện theo học hay không.
Tôi từng ở Đại học Quốc gia Hà Nội, thấy rằng các em học sinh chuyên ở đây không có đào tạo, bồi dưỡng gì, các em vẫn cứ giỏi. Giỏi là do học sinh, chắc gì do thầy, do trường? Thế còn ở đây các trường thu tiền cao thì giá trị chênh lệch, giá trị tăng thêm của các em khi học ở trường này phải cao. Đó mới là cái giá phụ huynh phải trả cho nhà trường chi phí cao.
