Tại Florida, các thành viên hội đồng, nhà tài trợ giàu có nhận được vaccine Covid-19 thông qua việc ủng hộ cho một viện dưỡng lão.
Tại Philadelphia, một giám đốc công ty phân phối vaccine thừa nhận đã lén dành riêng một số liều cho bạn bè, bạn gái - những người không thuộc nhóm đối tượng ưu tiên.
Tại Los Angeles, nhiều bác sĩ nhận được các cuộc gọi điên cuồng từ những người giàu có, đề nghị quyên góp số tiền khổng lồ để đổi lấy một mũi vaccine.
"Người giàu không muốn đợi đến lượt, vì vậy họ tìm cách kiếm vaccine Covid-19 sớm, giống như có được vé hạng nhất trên một chuyến bay bằng cách chi số tiền lớn hơn người khác. Họ xem vaccine và xét nghiệm như một mặt hàng mình có thể mua", R. Couri Hay, nhà nghiên cứu xã hội ở New York, nói với Insider.
Tiếp cận vaccine Covid-19 - cách tốt nhất hiện nay để ngăn chặn loại virus đang hoành hành tại nhiều nơi trên thế giới - lại trở thành điều vừa phơi bày vừa khoét sâu vào khoảng cách giữa người giàu và nhóm còn lại.
Hỗn loạn
Tại Mỹ, việc triển khai chương trình vaccine của chính quyền Trump có nhiều lỗ hổng. Chính phủ liên bang quyết định số liều vaccine mà mỗi tiểu bang nhận được và gửi chúng đến các địa điểm được ủy quyền trước.
Từ đó, các quan chức y tế tiểu bang và địa phương chịu trách nhiệm lập kế hoạch tiêm chủng theo các khuyến nghị ưu tiên lỏng lẻo của chính phủ.
Tuy nhiên, bệnh viện, viện dưỡng lão và các cơ sở chăm sóc sức khỏe khác thiếu kinh phí, thiếu nhân lực, không thể xử lý được lượng người quá đông.
Những thiếu sót này cộng với các quy tắc ưu tiên khó hiểu của từng tiểu bang đã dẫn đến tình trạng vaccine bị thừa chỗ này, thiếu chỗ nọ.
 |
| Nhiều người giàu lợi dụng mối quan hệ hoặc quyên góp số tiền lớn để nhận vaccine trước. Ảnh: Getty Image. |
Tuy nhiên, tình hình hỗn loạn này lại là cơ hội cho một số cá nhân.
“Chúng tôi đang thấy mọi người tự đưa ra quyết định mà không theo bất kỳ khuôn khổ đạo đức nào. Đó là tình huống xấu nhất vì khi đó những người có quyền lực hoặc mối quan hệ có nhiều khả năng được tiêm vaccine hơn", Marissa Levine, giáo sư y tế tại Đại học Nam Florida, nói.
Arthur Caplan, làm việc trong ngành y, đã mô tả đợt triển khai vaccine Covid-19 là "một mớ hỗn độn rối ren".
Caplan cho biết ông tin rằng những người giàu có được khuyến khích sử dụng địa vị của họ để được tiêm vaccine trước do thiếu tin tưởng vào hệ thống chính quyền địa phương. Ông cho rằng nguyên nhân của điều này là việc thiếu các quy định nhất quán giữa các bang và khó khăn trong việc đặt lịch hẹn.
“Mọi người bắt đầu nói: 'Chết thật, tôi sẽ thử dùng tiền hoặc các mối quan hệ của mình xem có giúp ích được gì không'", ông cho biết.
Người yếu thế gặp khó
Người New York da trắng đã nhận được gần một nửa số vaccine hiện có, trong khi cư dân da màu và Latin chỉ được tiêm lần lượt 11% và 15%.
Theo báo cáo của The City, một phần của vấn đề là thiếu tình nguyện viên nói tiếng Tây Ban Nha làm việc bên ngoài các điểm tiêm vaccine, khiến những người Latin cao tuổi gặp khó khăn trong việc nắm được lịch tiêm.
Người da đen và người Latin có nguy cơ nhập viện và tử vong do Covid-19 cao hơn ở New York nói riêng cũng như các khu vực khác ở Mỹ, theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ.
Một phần nguyên nhân của tình trạng là các nhóm người này thường làm công việc không thể tuân thủ giãn cách xã hội hay làm việc tại nhà.
Đối với người giàu, vaccine chưa quan trọng và cần thiết đến mức giống như lựa chọn giữa sự sống và cái chết.
Không phải ai cũng đủ giàu có để quyên góp hàng chục nghìn USD cho các viện dưỡng lão và bệnh viện - nơi được tiếp cận vaccine Covid-19. Tuy nhiên, những người khá giả tầm trung vẫn có đủ tiền để khiến đại dịch kéo dài hàng năm trời giống như một kỳ nghỉ xa xỉ.
 |
| Những người yếu thế gặp khó khăn trong việc tiếp cận vaccine. Ảnh: Reuters. |
Bên cạnh bác sĩ riêng, bảo mẫu, máy bay tư nhân, khách sạn sang trọng, những người khá giả đủ khả năng đi khám bệnh hay nằm viện mà không mắc nợ.
“Người giàu có nhiều lựa chọn vì họ có thể làm mọi thứ an toàn hơn. Họ có thể kiểm soát môi trường sống của mình tốt hơn những người làm việc trong cửa hàng tạp hóa, y tá hoặc nhân viên bán hàng. Nó có bất bình đẳng không? Hoàn toàn có. Nó có công bằng không? Không. Nhưng nó là sự thật? Đúng", nhà nghiên cứu Hay nhận định.
Tuy nhiên, sự chênh lệch về khả năng tiếp cận vaccine cũng không có gì đáng ngạc nhiên. Ngay từ đầu, đại dịch đã ủng hộ những người giàu và có đặc quyền.
Rất lâu trước khi có vaccine, nhiều người giàu có và nổi tiếng đã nhận được biệt đãi, ưu tiên xét nghiệm Covid-19. Sau đó là bữa tiệc giữa đại dịch của những người có ảnh hưởng ở Los Angeles, các chính trị gia không đeo khẩu trang và bữa tiệc sinh nhật trên đảo riêng vào tháng 10/2020 của Kim Kardashian.
"Có tiền, bạn sẽ được ưu tiên, được phép 'truy cập' vào nhiều nơi. Bạn không thể vào trong câu lạc bộ? Hãy bỏ ra 10.000 USD mua rượu trong đó, bạn sẽ được mời vào", ông Hay nói.
