Giun sán 'ăn mòn' cơ thể ra sao?

Nhiễm giun sán do ăn uống không đảm bảo

Những ngày vừa qua, trên mạng xã hội lan truyền một đoạn clip ghi lại cảnh những con giun sán lúc nhúc, ngọ nguậy trong những đoạn lòng lợn để trong chiếc bát làm nhiều người không khỏi kinh hãi.

Người dùng Facebook có tên V.L. đã chia sẻ đoạn clip trên với dòng chú thích: “Tưởng một con nên lấy kéo rạch một đoạn xem sao, ai dè nó lòi ra một đống. Bỏ luôn không dám rạch thêm nữa!”. Đoạn clip trên đã khiến nhiều người mất niềm tin vào các quán ăn, các cơ sở chế biến thực phẩm, đồng thời tỏ ra lo ngại về những tác hại của việc nhiễm giun sán đối với sức khỏe con người.

Theo các chuyên gia tại Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Trung ương, tình trạng môi trường sống ô nhiễm cùng với việc vệ sinh cá nhân còn nhiều hạn chế khiến tình trạng người dân nhiễm giun sán vẫn còn cao. Thống kê của Tổ chức Y tế thế giới cho thấy, 20-50% người Việt Nam mắc bệnh giun sán, trong đó có đến 70-90% xảy ra ở trẻ em.

Các chuyên gia khuyến cáo, cần đảm bảo vệ sinh sạch sẽ, ăn chín uống sôi, rửa tay thường xuyên với xà phòng để tránh nhiễm giun sán. Ảnh minh họa.

Giun sán có rất nhiều loại, trong đó có các loại hay gặp ở Việt Nam là sán lá gan lớn, giun đầu gai, giun lươn, giun đũa chó, mèo, amíp, sán máng, sán lá phổi… Theo các chuyên gia, sở dĩ tỷ lệ mắc bệnh liên quan đến giun sán tại Việt Nam cao là do ở nhiều nơi, nhất là vùng nông thôn, khu vực miền núi trẻ em thường tiếp xúc nhiều với đất và bụi bẩn, hay mút tay, ngậm các loại đồ chơi, vật lạ bẩn vào miệng. Trẻ ít rửa tay trước khi ăn, sau khi chơi với chó, mèo trong nhà, cầm nắm đồ ăn khi tay bẩn, không đi giày dép, để chân tiếp xúc trực tiếp với đất…

Bên cạnh đó, do các loại giun ký sinh dễ có trong thức ăn nấu chưa chín như thịt bò, cá, thịt cua, ếch hay rau sống, ăn các loại rau và trái cây củ chưa được rửa sạch... Trong khi đó, theo quan niệm của nhiều người các loại thịt tái là những thức ăn bổ dưỡng, nhưng thực ra những thực phẩm này chứa mầm bệnh giun sán rất cao, đồng thời cũng không tốt cho hệ tiêu hóa, nhất là người già, người mới ốm dậy, trẻ nhỏ.

Một người có thể bị nhiễm từ 2-3 loại giun

Theo nghiên cứu của các chuyên gia Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Trung ương, trong vài giờ kể từ khi nuốt phải ấu trùng giun, bệnh nhân có cảm giác buồn nôn, nôn và đau vùng thượng vị mỗi lúc một nặng, có khi đau bụng dữ dội. Ở thể bệnh mạn tính, xuất hiện từ vài tuần tới vài năm sau khi ăn thực phẩm nhiễm giun, bệnh nhân có biểu hiện giống như các trường hợp loét dạ dày, viêm dạ dày, u dạ dày, tắc ruột hoặc viêm ruột.

Theo đó, khi xâm nhập vào cơ thể người, chúng không phát triển ngay thành những con giun nhỏ, mà tiếp tục tồn tại dưới dạng ấu trùng, hình thành những khối u di chuyển được trong da và mô mềm, thường xuất hiện ở mặt, mu bàn tay, lưng, mông, bụng…

Khi nhiễm giun sán, cơ thể bị tác động một cách âm ỉ kéo dài ảnh hưởng tới sức khỏe và tình trạng dinh dưỡng, thể chất, tinh thần và trí tuệ, thậm chí nguy hiểm tới tính mạng. Phụ nữ trưởng thành và trong độ tuổi sinh sản, nhiễm giun sán gây thiếu máu ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của thai nhi, thậm chí đẻ non, thiếu cân, tử vong.

Do vậy, theo BS Nguyễn Võ Hinh, nguyên Giám đốc Trung tâm Phòng chống Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Thừa Thiên Huế, muốn điều trị bệnh giun sán có hiệu quả, cần bảo đảm các nguyên tắc cơ bản như chọn lựa thuốc, tập trung thuốc có nồng độ cao; dùng thuốc tẩy sau thuốc điều trị, thực hiện các biện pháp vệ sinh sau khi tẩy giun sán…

Theo đó, việc chọn lựa thuốc phải bảo đảm loại thuốc được sử dụng có tác dụng hiệu quả đối với nhiều loại giun sán vì ở nước ta tình trạng nhiễm nhiều loại giun sán phối hợp chiếm tỷ lệ cao. Một người thường có thể bị nhiễm từ 2-3 loại giun sán.

Một số loại thuốc điều trị được BS Hinh khuyên dùng như: Thuốc điều trị giun gồm có các loại như thuốc piperazin (diethylen diamin); albendazole; levamisol, mebendazole… Trong đó, Tổ chức Y tế thế giới khuyến cáo, nên sử dụng hai loại thuốc bảo đảm an toàn, có hiệu quả, ít tác dụng phụ là mebendazole và albendazole dùng liều duy nhất. Thuốc điều trị sán gồm có các loại như: Cniclosamid, praziquantel…

BS Hinh nhấn mạnh: Khi điều trị, cần tập trung dùng thuốc với nồng độ cao để có tác dụng mạnh đến các loại giun sán. Cho bệnh nhân uống thuốc vào lúc đói, nhưng không đói quá vì dễ gây nên ngộ độc thuốc. Sau khi uống thuốc điều trị giun sán, nên dùng thuốc tẩy để “tống” nhanh các loại giun sán ra khỏi cơ thể, tránh sự nhiễm độc do độc tố của giun sán bị chết hoặc bị vữa nát, đồng thời phòng ngừa được khả năng giun sán có thể phục hồi sống trở lại. Sau khi tẩy giun sán, cần áp dụng các biện pháp vệ sinh cá nhân, vệ sinh ăn uống và vệ sinh môi trường sống để phòng chống sự tái nhiễm. Bởi lẽ, môi trường ngoại cảnh thường bị ô nhiễm nặng nề với các mầm bệnh và đây là cơ sở tạo điều kiện thuận lợi cho sự tái nhiễm giun sán.