Hai ngộ nhận phổ biến về chiều cao tương lai của trẻ

Tháng 9 vừa qua, tổ chức World Population Review đưa ra báo cáo cho biết người Việt Nam nằm trong top 4 nước có chiều cao trung bình thấp nhất thế giới. Chiều cao trung bình ở nam giới và nữ giới lần lượt là 164 cm và 153 cm, thấp hơn chuẩn của WHO lần lượt là 13 cm và 17 cm.

Ngoài ra, theo số liệu thống kê từ các cuộc điều tra trên toàn quốc của Viện Dinh dưỡng Việt Nam từ năm 2000 đến năm 2016, tỷ lệ suy dinh dưỡng thể nhẹ cân của trẻ em dưới 5 tuổi giảm 20%, nhưng tỷ lệ suy dinh dưỡng thể thấp còi chỉ giảm 12,2%.

Từ đó cho thấy, ngành y tế và bậc phụ huynh còn nhiều việc phải làm để cải thiện chiều cao của thế hệ tương lai; trong đó, vai trò của cha mẹ vô cùng quan trọng.

Bác sĩ Chuyên khoa 1 Nguyễn Thị Ngọc Hương - nguyên Trưởng khoa Dinh dưỡng Lâm sàng Trung tâm Dinh dưỡng TP.HCM, hiện là Phó viện trưởng Viện nghiên cứu Dinh dưỡng NutiFood với 30 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực khám, tư vấn dinh dưỡng trẻ em đã chỉ ra 2 ngộ nhận phổ biến nhất của bậc phụ huynh.

Yếu tố di truyền quyết định chiều cao tương lai của trẻ

Quan niệm “Con nhà tông, không giống lông cũng giống cánh” được nhiều phụ huynh tin tưởng. Các bậc cha mẹ tin rằng, chiều cao tương lai của con phụ thuộc hoàn toàn vào yếu tố di truyền. Chính suy nghĩ sai lầm này khiến cha mẹ có thái độ chủ quan hoặc “cam chịu”, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chiều cao khi trưởng thành của trẻ.

Khoa học đã chứng minh, chiều cao của một người trưởng thành phụ thuộc vào 4 yếu tố. Trong đó, chế độ dinh dưỡng là yếu tố ảnh hưởng lớn nhất đến chiều cao, chiếm 32%. Môi trường sống, giấc ngủ, chế độ sinh hoạt đóng góp 25%. Di truyền chiếm 23% trong khi vận động, thể dục thể thao quyết định 20% chiều cao tương lai của trẻ.

Di truyền không phải là yếu tố quyết định chiều cao của trẻ.

Như vậy, khái niệm “bố mẹ thấp bé, con không thể cao" không còn chính xác, vì di truyền chỉ ảnh hưởng đến chiều cao lúc trưởng thành của trẻ ở mức 23%. Ngoài yếu tố di truyền là yếu tố không thể thay đổi được, cha mẹ có 77% cơ hội cải thiện chiều cao của con nhờ can thiệp vào chế độ dinh dưỡng, sắp xếp thời gian biểu hợp lý cho các hoạt động thể dục thể thao và giấc ngủ.

Giai đoạn dậy thì quyết định chiều cao tương lai của trẻ

Nhiều phụ huynh cho rằng, giai đoạn duy nhất giúp con “trổ giò” là khoảng thời gian trẻ bước vào giai đoạn dậy thì, tức khoảng 13-18 tuổi. Trên thực tế, thông tin này không hoàn toàn chính xác. Chiều cao của trẻ không tăng đều mỗi năm mà có 3 giai đoạn vàng trẻ phát triển vượt trội.

Đầu tiên là giai đoạn bào thai, sau 9 tháng 10 ngày, nếu được nuôi dưỡng tốt trong bụng mẹ, trẻ sinh ra có chiều dài trung bình 50 cm. Đây là giai đoạn trẻ phát triển chiều cao nhanh nhất trong suốt đời người.

Tiếp theo là giai đoạn 1.000 ngày đầu đời, trong 12 tháng đầu, trẻ tăng trung bình 25 cm; từ 1 đến 3 tuổi, mỗi năm trẻ tăng thêm khoảng 10-12 cm.

Cuối cùng là giai đoạn tiền dậy thì và dậy thì (8-18 tuổi). Trong giai đoạn này, trẻ sẽ có 1-2 năm tăng vọt chiều cao (từ 8 đến 12 cm mỗi năm).

Như vậy, để con đạt được chiều cao tối ưu khi trưởng thành, cha mẹ cần tập trung vào 3 giai đoạn vàng trên. Ngay khi trẻ hình thành trong bào thai, thai phụ cần có chế độ dinh dưỡng phù hợp và lối sống lành mạnh để phát huy tối đa chiều cao của con.

Trong 3 năm đầu đời, trẻ cần có chế độ ăn phù hợp với tháng tuổi, đặc biệt quan trọng là được bổ sung các dưỡng chất thiết yếu giúp tăng trưởng chiều cao - bộ ba dưỡng chất hoàn hảo: Nano canxi, vitamin K2, vitamin D3.

Trẻ cũng cần ngủ đủ giấc, ngủ trước 22h và vận động đầy đủ. Sống trong môi trường sạch và được chủng ngừa đầy đủ sẽ giúp trẻ có hệ tiêu hóa khỏe mạnh, hấp thụ tốt các dưỡng chất do không phải dùng đến kháng sinh để điều trị các bệnh nhiễm trùng.

Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển chiều cao của trẻ.

Chiều cao vượt trội lúc trưởng thành sẽ góp phần vào sự thành công của trẻ trong tương lai. Cha mẹ cần có kiến thức khoa học và thực hành đúng để cho con nền tảng vững chắc và sự tự tin bước vào đời.