Hành động cấm kỵ khi gặp người bị đuối nước

Theo thông tin từ Cục Trẻ em, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, đuối nước là nguyên nhân hàng đầu dẫn tới tử vong ở trẻ em bên cạnh tai nạn giao thông, hóc dị vật, điện giật, ngã, bỏng… So với các nước phát triển, số lượng trẻ em Việt Nam tử vong do đuối nước cao gấp 10 lần.

Từ tháng 1 đến tháng 5 vừa qua, cả nước có 113 trẻ tử vong do đuối nước. Từ tháng 5 đến nay, thời tiết nắng nóng trở thành mối nguy cơ lớn khi trẻ nghỉ hè, có thói quen tắm ao hồ, sông suối, các gia đình tổ chức đi biển…

Điều gì xảy ra khi trẻ đuối nước?

Theo PGS.TS Hoàng Bùi Hải, Trưởng khoa Cấp cứu - Hồi sức tích cực, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, không chỉ người không biết bơi, nhóm quá tự tin về khả năng bơi của mình cũng có nguy cơ đuối nước cao.

Một số nhóm cũng có nguy cơ đuối nước là người sử dụng rượu, bia và ma túy; trẻ em bơi lội không có người lớn giám sát; người có bệnh khác kèm theo như chấn thương, đột quỵ não, nhồi máu cơ tim.

Người đuối nước có thể gặp nhiều biến chứng sau đó dù thoát nguy cơ tử vong. Ảnh minh họa: tim_marshall.

Ngoài ra, vị chuyên gia lưu ý trẻ em hoặc người lớn bị động kinh, rối loạn phát triển tâm thần, hành vi; người có rối loạn nhịp tim không được phát hiện hoặc mắc hội chứng tăng thông khí khi bơi gây co quắp chân tay... cần lưu ý đề phòng tai nạn dưới nước.

PGS Hải nêu khái niệm: “Đuối nước là một dạng ngạt, do nước bị hít vào phổi hoặc tắc đường thở do co thắt thanh quản khi nạn nhân ở trong nước”.

Ông cho hay khi ngạt nước, nạn nhân sẽ ngừng thở, tim đập chậm lại theo phản xạ. Tình trạng ngừng thở tiếp tục dẫn đến thiếu oxy máu, gây tăng nhịp tim, huyết áp. Hậu quả cuối cùng là nhịp tim chậm dần lại, rối loạn nhịp, ngừng tim và tử vong.

Người bị đuối nước thường có biểu hiện khó thở, đau sau xương ức, thở nhanh, tăng tiết đờm lẫn máu…

“Một số trường hợp nặng hơn có thể tím tái, mất ý thức, co giật, rối loạn nhịp tim, giảm huyết áp…”, ông nói thêm.

Sai lầm cần tuyệt đối tránh

Theo PGS Hải, khi sơ cứu cho người đuối nước, chúng ta tuyệt đối không dốc ngược nạn nhân lên vai.

Ông giải thích: “Việc làm này khiến nạn nhân tăng nguy cơ hít sặc, từ đó tăng tỷ lệ tử vong và để lại di chứng tổn thương não”.

Vị chuyên gia đánh giá đây là phương pháp sơ cứu không có cơ sở, mất thời gian. Trong khi đó, điều cần ưu tiên ở tình huống nguy kịch này là xác định được tình trạng ngừng tuần hoàn để hồi sinh tim phổi sớm nhất có thể.

Tiếp đó, chúng ta cần nhanh chóng thổi ngạt bằng cách hít một hơi thật sâu rồi ngậm miệng nạn nhân thổi một hơi thật mạnh, lặp lại hành động này hai lần.

Phụ huynh, nhà trường và cộng đồng cần chủ động hơn trong việc huấn luyện trẻ tập bơi. Ảnh minh họa: kevin_paes.

“Việc này cần phải tiến hành ngay, khi nạn nhân đã được kéo đến chỗ nông hơn, ít nguy hiểm hơn và ở thời điểm chân người cứu chạm đất”, PGS Hải nhấn mạnh.

Lúc này, nếu nạn nhân không tỉnh lại sau 2 lần thổi ngạt đủ mạnh, vị chuyên gia cho rằng người sơ cứu cần hồi sinh tim phổi kết hợp ép tim và thổi ngạt.

Cụ thể, chúng ta đặt nạn nhân nằm ngửa trên bờ, để cườm tay lên giữa ngực, ép mạnh xuống, tốc độ nhanh ở khoảng 100 đến 120 lần/phút.

Cứ sau 30 lần ép tim ngoài lồng ngực, người sơ cứu tiếp tục thổi ngạt 2 lần. Trong trường hợp có sẵn máy phá rung, nạn nhân xuất hiện nhịp nhanh thất và rung thất, chúng ta có thể sốc điện.

“Người sơ cứu phải làm liên tục cho đến khi có đơn vị cấp cứu ngoại viện, nhân viên y tế đến hỗ trợ”, vị chuyên gia nói.

Ngoài ra, ông gợi ý người sơ cứu cần cởi bỏ quần áo ướt, làm ấm cơ thể nạn nhân và kiên trì cấp cứu cho đến khi họ thở trở lại, tuần hoàn tái lập.

Nếu có phương tiện vận chuyển như xe hơi, trong lúc di chuyển đến bệnh viện, chúng ta cần đặt nạn nhân nằm, tiếp tục ấn tim, hà hơi thổi ngạt liên tục trên đường, không được gián đoạn.

Trường hợp đã có thể tự thở, nạn nhân vẫn phải nhập viện kiểm tra do còn nguy cơ suy hô hấp sau đó do nước đã vào phổi.

Để phòng ngừa đuối nước, PGS Hải khuyến cáo các gia đình nên cấm trẻ em dưới 4 tuổi bơi trong bể bơi. Phụ huynh phải luôn giám sát trẻ khi bơi hoặc bơi cùng trẻ, đồng thời dùng phao để đảm bảo an toàn.

Người lớn nên cấm trẻ con chơi gần bể bơi, không để trẻ nhỏ ở nhà một mình, đậy kín các vật chứa nước trong nhà. Trong khi đó, trẻ vị thành niên không nên uống rượu cũng như dùng chất kích thích trước và trong khi bơi.

Gia đình cần đào tạo bơi và kỹ năng an toàn dưới nước cho trẻ sớm nhất có thể. Mặt khác, các địa phương, tổ chức phải tập huấn an toàn cho nhân viên bể bơi, khu bãi tắm. Nhà trường cần đưa bơi trở thành kỹ năng bắt buộc trong trường phổ thông, đại học.