Chung kết Đường lên đỉnh Olympia 2014 đã kết thúc với chiến thắng thuyết phục của Nguyễn Trọng Nhân (260 điểm) đến từ Tiền Giang. Giải nhì, ba lần lượt thuộc về Nguyễn Hoàng Bách (240 điểm), Nguyễn Ngọc Anh (140 điểm) và Vũ Tiến Đạt (90 điểm).
Nhiều người gửi lời chúc mừng đến các thí sinh nhưng bên cạnh đó cũng có người tiếc thay cho Hoàng Bách. Nếu không bị mất 20 điểm ở câu hỏi trong phần thi quyết định, có lẽ bạn cũng có cơ hội tranh tài cùng Trọng Nhân để giành được vòng nguyệt quế.
“Môi trường ưu trương” là câu trả lời súc tích
Câu hỏi trong phần về đích của Hoàng Bách là “Vì sao dung dịch nước muối có tính sát trùng?”. Bách trả lời: “Vì dung dịch nước muối tạo môi trường ưu trương nên khi vi khuẩn ở trong dung dịch nước muối sẽ bị mất nước mà chết”.
Theo nhiều người, câu trả lời của Bách là đúng. Tuy nhiên, cố vấn của chương trình lại cho rằng: “Tôi nghĩ câu trả lời này chưa chấp nhận được”. Ngay sau đó chương trình có đưa ra đáp án: “Dung dịch muối có nồng độ muối lớn hơn nồng độ muối trong tế bào của vi khuẩn. Cho nên, do hiện tượng thẩm thấu thì muối đi vào tế bào và làm cho nồng độ muối trong tế bào tăng lên, đẩy nước từ trong tế bào ngược trở lại trong vi khuẩn làm cho quá trình nước ngược trở lại tế bào từ vi khuẩn được đẩy ra ngoài”. Tuy nhiên, theo nhiều độc giả, nội dung của chuyên gia cũng giống với những gì Bách trả lời.
Một số bạn cho rằng, chương trình đã yêu cầu trả lời quá kỹ và sâu, trong khi thời gian cho phép của thí sinh rất ít. Bách đã chọn cách trả lời gọn và súc tích nhưng vẫn đủ ý. Và ban tổ chức có thể yêu cầu Bách diễn giải rõ hơn về câu trả lời của mình thay vì lấy mất 20 điểm mang tính quyết định trong phần thi Về đích.
Bạn đọc Vu Lee chia sẻ: “Với kiến thức của một nhân viên y tế, tôi hiểu rõ cơ chế của việc sát trùng với Iod là như thế nào. Và tôi khẳng định rằng em Bách trả lời hoàn toàn đúng. Chỉ là nó ngắn gọn ý chính chứ không giải thích rườm rà như đáp án. Trong thời gian mười mấy giây thì trả lời như thế là chấp nhận được. Sau lần này cần một lời giải thích từ cố vấn. Em ấy sai ở chỗ nào mà không cho điểm?”.
Đồng quan điểm trên, bạn Phong Dinh cho hay: “Tôi thấy Hoàng Bách trả lời câu tính sát trùng của muối như thế là đủ rồi, muốn giải thích ra rõ hơn thì hỏi em ấy, có gì là sai đâu”.
Một độc giả khác cho rằng cả hai bạn Hoàng Bách và Trọng nhân đều xuất sắc, và cảm thấy tiếc cho Hoàng Bách. Ban cố vấn và MC chưa thật sự công bằng khi không chấp nhận phần trả lời. Theo bạn, nếu cảm thấy Bách chưa trình bày rõ thì chương trình nên yêu cầu thí sinh trả lời đầy đủ hơn. Và nếu như vậy Bách đã có cơ hội tranh chức vô địch một cách công bằng với Nhân.
Độ khắt khe của chương trình cũng được cho là cao hơn mọi năm. Theo một vài khán giả quen của chương trình, vì đây là câu trả lời bằng miệng nên hơi lủng củng, Bách có cách trả lời hơi khác nhưng vẫn đúng.
Đúng nhưng chưa trúng
Đó là nhận xét của một số giáo viên mà Zing.vn có dịp trao đổi để tham khảo thêm ý kiến về câu hỏi của chương trình và đáp án Hoàng Bách đưa ra.
Có thể tùy tính chất của từng chương trình, đôi khi người MC có thể quên mất việc nói phần thi của thí sinh đang ở lĩnh vực gì. Sẽ không quá khó khăn nếu các câu hỏi khi nghe qua, mọi người đều tự biết tên lĩnh vực. Còn câu hỏi của chương trình dành cho Bách có thể thiên hướng của môn Hóa học, cũng có thể là của môn Sinh học.
Một giáo viên dạy Hóa tại tỉnh Nam Định cho biết: "Tôi hơi ngạc nhiên khi theo dõi phần thi này của Bách. Tôi cho rằng sự khác nhau giữa câu trả lời của Bách và đáp án của chương trình ở chỗ ban cố vấn trả lời thiên về kiến thức Hóa học và Vật lý. Còn Bách lại sử dụng thuật ngữ về Sinh học".
Tuy nhiên, một thầy giáo tại Hà Nội cho biết câu hỏi này thuộc kiến thức sinh học lớp 10. Đối với kiến thức này, thầy cũng chỉ yêu cầu học sinh đưa ra đáp án tương tự như Hoàng Bách là sẽ có điểm. Mặc dù là câu hỏi sinh học, nhưng đáp án của ban tổ chức lại áp dụng kiến thức Lý, Hóa để giải thích. So sánh giữa đáp án của chương trình và Hoàng Bách, thầy cho rằng Hoàng Bách mất điểm vì chưa nhắc đến sự di chuyển của muối.
Một giáo viên dạy Hóa tại Hà Nội cũng đồng tình với câu trả lời của Hoàng Bách. Theo thầy, ban cố vấn chương trình chỉ nói câu trả lời của Bách chưa chấp nhận được chứ không phải là sai. Có lẽ, đáp án của chương trình đòi hỏi thí sinh phải giải thích chi tiết hơn.
Tuy nhiên, giáo viên này bày tỏ quan điểm: "Nếu muốn học sinh trả lời đầy đủ hơn, ban tổ chức nên thay đổi câu hỏi này theo hướng giải thích các nguyên nhân vì sao dung dịch nước muối có tính sát trùng hoặc dung dịch nước muối có tính sát trùng như thế nào". Thầy giáo này cũng đánh giá câu hỏi này thiên về lĩnh vực sinh học nhiều hơn nhưng có yếu tố môi trường nên liên quan đến hóa.
Trước vấn đề này, trả lời trên Vietnamnet, PGS.TS Vũ Quốc Trung - cố vấn môn Hóa học của chương trình cho biết: "Trước trận chung kết, các thầy cố vấn đã họp với Ban biên tập chương trình. Trong đó chúng tôi có đề cập câu hỏi này khi vấn đề có liên quan cả kiến thức sinh học lẫn hóa học. Khi duyệt câu hỏi thì 2 cố vấn môn hóa học và sinh học đã thống nhất phải có tất cả những chi tiết mới cho điểm thí sinh.
Đáp án đã được thống nhất từ trước. Tôi chỉ là người đại diện của các thầy cô cố vấn giải thích lại quyết định này mà thôi.
Quan trọng nhất là việc tại sao không cho điểm câu này? Tôi khẳng định Hoàng Bách hiểu câu hỏi. Tuy nhiên với câu hỏi tại sao/vì sao, trả lời của em không đầy đủ nên không thể cho điểm.
Ý kiến các giáo viên môn Sinh học cho rằng, Hoàng Bách trả lời như vậy là hiểu vấn đề và chấp nhận. Nếu cuộc thi này là trả lời nhanh hoặc thi tuần thì có thể chấp nhận trả lời của Hoàng Bách. Nhưng đây là trận chung kết, gói câu hỏi em chọn là 80 điểm, đòi hỏi cao hơn, trả lời rõ ràng, mạch lạc hơn.
Ở góc độ sinh học có thể chấp nhận được trả lời của Hoàng Bách. Nhưng điểm quan trọng là em đã không giải thích cơ chế liên quan vấn đề hóa học. Mà đây là câu hỏi hóa học".