Được mệnh danh là ngôi chùa cổ nhất miền Trung đến hiện tại, chùa Hoằng Phúc có vị trí quan trọng trong đời sống văn hóa, tinh thần của người dân Quảng Bình. Trải qua hơn 7 thế kỷ với nhiều biến động của lịch sử, chùa Hoằng Phúc vẫn giữ được sự tôn nghiêm vốn có.
Cổ tự lâu đời
Chùa Hoằng Phúc nằm tại thôn Thuận Trạch, xã Mỹ Thủy, huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình. Chùa vốn bắt nguồn từ am thờ Phật mang tên Tri Kiến, dựa theo tên thôn nằm tại phủ Lâm Bình (nay thuộc Quảng Bình) trước kia. Phủ Lâm Bình trước đó là châu Địa Lý, vốn là vùng đất được vương quốc Chiêm Thành dâng cho nhà nước Đại Việt (cùng châu Bố Chính và châu Ma Linh) sau khi bại trận ở cuộc chiến giữa 2 nước năm 1096.
Sau khi 3 châu được sáp nhập vào Đại Việt, am Tri Kiến là một trong những ngôi chùa được lập ra để đáp ứng nhu cầu tín ngưỡng và tâm linh của người Việt trong hành trình mở mang bờ cõi xuôi xuống phía nam. Theo “Đại Việt sử ký toàn thư” ghi lại, am Tri Kiến là ngôi chùa có mặt sớm nhất tại vùng đất Quảng Bình ngày nay, tính từ khi 3 châu Bố Chính, Địa Lý, Ma Linh được nhập vào Đại Việt.
 |
| Chùa Hoằng Phúc đã tồn tại hơn 700 năm và là ngôi chùa cổ nhất miền Trung đến lúc này. |
Năm 1301, am Tri Kiến đón Phật hoàng Trần Nhân Tông ghé thăm nhân chuyến viễn du cầu phúc đức cho dân của ngài. Sau giai đoạn đó, am Tri Kiến được đổi tên thành chùa Kính Thiên. Theo Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Quảng Bình, hiện nay chưa có tư liệu khẳng định chùa Kính Thiên được đổi tên hoặc phục dựng trên nền am Tri Kiến cụ thể vào năm nào, tuy nhiên sự kiện đó diễn ra trước thời vua Mạc Tuyên Tông (1540-1561).
Năm 1609, dưới thời chúa Nguyễn Hoàng, chùa Kính Thiên một lần nữa được phục dựng, trước khi rơi vào cảnh đổ nát trong thời kỳ Trịnh - Nguyễn phân tranh. Năm 1716, chúa Nguyễn Phúc Chu cho trùng tu chùa Kính Thiên và ban 2 tấm hoành phi ghi “Kính Thiên tự” và “Vô song phúc địa” (vùng đất thiêng vô song). Đến năm 1821, vua Minh Mạng ghé thăm chùa Kính Thiên và cho đổi tên chùa thành Hoằng Phúc (ngôi chùa mang phúc lớn) và tên gọi đó được giữ đến ngày nay.
Trải qua nhiều biến động của lịch sử với các cuộc chiến tranh cùng sự khắc nghiệt của thời tiết, chùa nhiều lần bị hư hại nặng. Năm 2014, chùa Hoằng Phúc được UBND huyện Lệ Thủy phục dựng, tôn tạo nhưng vẫn giữ nguyên lối kiến trúc trầm mặc của chùa cổ. Đầu năm 2016, chùa chính thức làm lễ khánh hạ và được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch trao bằng công nhận Di tích quốc gia Việt Nam. Cũng nhân dịp này, Giáo hội Phật giáo Myanmar đã tặng viên xá lợi của Phật tổ từ chùa Vàng Shwedagon - ngôi chùa được coi là linh thiêng nhất Myanmar, nơi lưu giữ 8 sợi tóc của Phật tổ.
 |
| Chùa Hoằng Phúc có giá trị to lớn trong đời sống văn hóa, tinh thần của người dân Quảng Bình. |
Gìn giữ và bảo tồn giá trị văn hóa
Tuy tồn tại hơn 700 thế kỷ, đến nay chùa Hoằng Phúc vẫn lưu giữ được nhiều hiện vật quý giá như tượng Phật Bà Quan Thế Âm Bồ Tát, chuông đồng được đúc từ thời vua Minh Mạng, Địa Tạng Vương Bồ Tát… Đặc biệt, tấm hoành phi với dòng chữ “Vô song phúc địa” mà chúa Nguyễn Phúc Chu ban tặng đến nay vẫn được đặt trang nghiêm tại đây.
Vì giá trị thời gian và lịch sử to lớn, chùa Hoằng Phúc trở thành điểm đến không thể bỏ qua của các Phật tử cũng như du khách yêu thích du lịch tâm linh mỗi khi đến Quảng Bình. Vào tháng Giêng âm lịch hàng năm, lễ hội chùa Hoằng Phúc được tổ chức và thu hút nhiều du khách cũng như người dân địa phương tham gia.
 |
| Lễ hội chùa Hoằng Phúc diễn ra hàng năm và thu hút nhiều tăng ni, Phật tử cùng du khách tham gia. |
Trong đó, phần lễ bao gồm lễ rước nước, phóng sinh, lễ tắm Phật, lễ thuyết pháp và quy y Tam bảo, thả hoa đăng cùng các nghi thức Phật giáo khác. Ở phần hội, du khách sẽ có dịp tham gia các chương trình văn nghệ, hoạt động thể thao dân gian cổ truyền như kéo co, cờ tướng, đẩy gậy, hát dân ca hò khoan Lệ Thủy… cũng như thưởng thức ẩm thực địa phương. Thông qua lễ hội, UBND tỉnh Quảng Bình cùng người dân địa phương mong muốn lưu giữ và bảo tồn một giá trị văn hóa lâu đời, tốt đẹp, qua đó quảng bá hình ảnh du lịch của tỉnh đến cả nước.
Tồn tại suốt hơn 700 năm qua, chùa Hoằng Phúc giống như chứng nhân lịch sử của tỉnh Quảng Bình. Ghé thăm chùa Hoằng Phúc, bạn sẽ có cơ hội tìm hiểu về lịch sử hào hùng của dân tộc, đồng thời tìm hiểu về văn hóa của cha ông được lưu giữ từ nhiều đời.
Tuyến nội dung “Quảng Bình - điểm đến thiên nhiên hấp dẫn và khác biệt” nhằm mang đến cho bạn đọc góc nhìn mới về một Quảng Bình an toàn, thân thiện với nhiều điểm du lịch độc đáo, ẩm thực hấp dẫn.
