Từ năm 2015 đến nay, các chuyên gia đến từ ĐH Giáo dục (ĐH Quốc gia Hà Nội) có 10 nghiên cứu về bắt nạt trực tuyến, khảo sát trên 5.000 học sinh, giáo viên, chuyên gia. Kết quả cho thấy 24% học sinh THCS và THPT tham gia khảo sát là nạn nhân của ít nhất một hình thức bắt nạt trên mạng. Đến 2016, tỷ lệ này tăng lên 35,7%.
Năm 2018, kết quả nghiên cứu tại 3 địa phương là Hà Nội, Nghệ An, Thanh Hóa cho thấy gần 34% học sinh THCS, THPT tham gia bắt nạt trực tuyến với vai trò khác nhau như nạn nhân, thủ phạm, vừa là nạn nhân vừa là thủ phạm.
Thông tin trên được đưa ra tại hội thảo khoa học “Chương trình can thiệp bắt nạt trực tuyến dựa vào trường học” diễn ra ngày 2/1 tại Hà Nội.
“Chỉ trêu đùa cho vui”
TS Trần Văn Công (ĐH Giáo dục - ĐH Quốc gia Hà Nội) cho hay bắt nạt trực tuyến là một hay nhóm người cố ý đăng, gửi, hoặc chia sẻ, truyền đạt liên tục thông tin cá nhân tiêu cực, sai sự thật mà không được phép, để đe dọa người khác trên mạng Internet.
Những thông tin này được truyền tải qua ứng dụng và thiết bị điện tử làm ảnh hưởng danh dự, gây tổn thương người khác. Điều đáng lo ngại là số học sinh vừa là nạn nhân vừa là thủ phạm đang ngày càng tăng (chiếm khoảng 24%).
 |
| PGS.TS Trần Thành Nam cho hay nhiều học sinh bị bắt nạt trên mạng, ban đầu chỉ bắt nguồn từ "trêu đùa cho vui". Ảnh: Q.Q. |
Như vậy, học sinh có thể bắt nạt bạn ở trường, khi về nhà lại bị bắt nạt trên mạng. Những em này thường có xu hướng tâm lý giống như “giận cá chém thớt”.
Theo những nghiên cứu trên, học sinh bị bắt nạt trên mạng xã hội, ban đầu thường do “trêu đùa cho vui”. Phần lớn học sinh không biết cách ứng phó, không nói với cha mẹ, thầy cô giáo để tìm cách ngăn chặn.
Cũng theo TS Trần Thành Nam, qua quá trình làm việc với học sinh, ông nhận thấy nhiều nạn nhân bị căng thẳng, dẫn đến trầm cảm. Các em thường giải tỏa bằng cách tự làm thân thể mình chảy máu, nhịn ăn.
Chuyện đốt trường và bắt nạt trên mạng
TS Trần Văn Công (ĐH Giáo dục - ĐH Quốc gia Hà Nội) cho hay lên cấp hai, học sinh bắt đầu yêu đương, thường xảy ra mâu thuẫn khi nhiều người cùng thích một bạn.
TS Nguyễn Hồng Kiên (ĐH Giáo dục - ĐH Quốc gia Hà Nội) nhắc lại câu chuyện nữ sinh lớp 8 mang xăng đốt trường THCS Phạm Ngũ Lão (Khánh Hòa) khiến hai chân bỏng nặng, phải nhập viện chỉ vì lời đùa trên mạng xã hội, gây xôn xao năm 2016.
 |
| TS Nguyễn Hồng Kiên khuyên thầy cô nên có "tai mắt" để giám sát học sinh trên mạng xã hội. Ảnh: Q.Q. |
Nữ tiến sĩ nói bà từng vào Khánh Hòa gặp giáo viên nhà trường, nghe họ trình bày về sự việc, để hiểu hơn diễn biến tâm lý của nạn nhân. Theo chia sẻ của học sinh, ban đầu, em chỉ muốn "giật tít câu like" - hành động bộc phát khi lứa tuổi chưa ổn định tâm lý.
Tuy nhiên, sau khi nhận được hơn 1.000 like, học sinh này bị bắt nạt trên mạng. Nỗi sợ hãi không nói được với bạn bè, thầy cô, cha mẹ đã trở thành áp lực khiến em mua xăng đốt trường.
Theo TS Hồng Kiên, tâm lý của học sinh khi sử dụng mạng xã hội thường không kết bạn, thậm chí chặn Facebook của bố mẹ, thầy cô. Các em không muốn bị kiểm soát. Vì vậy, giáo viên chủ nhiệm, cha mẹ nên có hệ thống “tai mắt” riêng để giám sát.
GS.TS Bahr Weiss đến từ ĐH Vanderbilt, Mỹ, cho hay học sinh bị bắt nạt trực tuyến đều được ông tư vấn là phải nói với giáo viên. Nếu thầy cô không để ý mà bỏ qua sự việc, các em được yêu cầu nói với bố mẹ, cao hơn nữa là các cấp quản lý của ngành.
