Hộp số CVT nổi tiếng - nhiều lời khen nhưng cũng không ít tiếng chê

Nếu như trước đây hộp số biến thiên vô cấp CVT chỉ phổ biến trên những chiếc xe nhỏ gọn, công suất thấp thì ngày nay hộp số này còn xuất hiện trên các dòng xe thể thao như Subaru WRX. Thậm chí, không ít dòng xe hybrid còn được trang bị hộp số e-CVT.

Tuy nhiên sự phổ biến không đồng nghĩa với việc được tất cả tài xế ưa thích, không ít người vẫn có thành kiến với hộp số CVT vì nhiều lý do.

Hộp số CVT là gì?

Khái niệm hộp số CVT đã có cách đây hàng trăm năm, tuy nhiên mãi đến năm 1958 hộp số này mới xuất hiện trên một mẫu ôtô của thương hiệu DAF (Hà Lan). Gần 30 năm sau, đến lượt Subaru trình làng hộp số CVT điều khiển điện tử. Liên tiếp sau đó nhiều thương hiệu như Ford, Fiat, Nissan cũng lần lượt giới thiệu các mẫu xe dùng hộp số này.

Hộp số CVT không dùng bánh răng để thay đổi tỉ số truyền từ động cơ đến bánh sau như hộp số có cấp thông thường. Thay vào đó, hộp số này được cấu tạo với 3 thành phần chính gồm dây đai truyền, puli đầu vào và puli đầu ra.

Hộp số CVT phù hợp cho các dòng xe có công suất thấp.

Năng lượng từ puli đầu vào sẽ thông qua dây đai để truyền đến puli đầu ra, từ đó năng lượng sẽ tiếp tục được truyền đến trục bánh xe. Để thay đổi tỉ số truyền, hệ thống điều khiển sẽ thay đổi đường kính của 2 puli.

Ví dụ như khi cần sức kéo mạnh để phục vụ cho việc tăng tốc hay tải nặng, puli đầu vào sẽ giảm đường kính, trong khi puli đầu ra sẽ tăng đường kính để thay đổi tỉ số truyền từ động cơ đến trục bánh xe.

Nhờ vào khả năng thay đổi tỉ số truyền liên tục trong suốt quá trình vận hành, hộp số CVT gần như không có cấp số cố định. Điều này vừa có lợi nhưng đồng thời cũng mang đến những nhược điểm nhất định trong quá trình sử dụng.

Đánh đổi cảm giác lái để tiết kiệm nhiên liệu

Nhờ lợi thế về việc tạo ra cấp số gần như vô tận, hộp số CVT mang đến nhiều ưu điểm. Đầu tiên là cho cảm giác êm ái khi tăng tốc lẫn lúc giảm tốc nhờ loại bỏ được cảm giác "giật" mỗi khi chuyển số trên hộp số có cấp thông thường.

Ngoài ra, tỉ số truyền thay đổi liên tục cũng giúp tối ưu được mức tiêu thụ nhiên liệu. Động cơ sẽ không cần phải hoạt động "vất vả" để đạt được vòng tua máy nhất định trước khi được chuyển về cấp số thấp hơn, điều này thường dễ bắt gặp trên những mẫu xe dùng hộp số tự động có ít cấp số.

Bên cạnh những điểm lợi cho người sử dụng, hộp số CVT còn được nhiều nhà sản xuất lựa chọn nhờ tối ưu được chi phí sản xuất. Cấu tạo đơn giản, chi phí thấp, ít gặp lỗi là những điểm mạnh giúp hộp số này ngày càng trở nên phổ biến, đặc biệt là trên các dòng xe đô thị.

Ngoài những ưu điểm nổi bật vừa kể, hộp số CVT vẫn có những hạn chế nên chỉ có thể được áp dụng trên các dòng xe có công suất thấp, không tập trung quá nhiều vào cảm giác lái.

Đầu tiên, cấu tạo của hộp số này dễ gặp phải tình trạng trượt dây đai mỗi khi người lái tăng tốc đột ngột. Điều này đồng nghĩa với việc vòng tua động cơ vẫn được đẩy lên cao mỗi khi đạp ga nhưng sức kéo truyền đến bánh xe bị giảm đi đáng kể. Do đó, hộp số CVT không phải là chọn lựa phù hợp cho những mẫu xe có công suất cao.

Sau một thời gian sử dụng, dây đai truyền động sẽ xuống cấp và bị giãn khiến cho tình trạng trượt dây đai xảy ra nhiều hơn, đặc biệt là mỗi khi tăng tốc đột ngột. Điều này đồng thời cũng gây ra tiếng ồn trong quá trình hoạt động. Trong tình huống xấu nhất, dây đai có thể bị đứt đột ngột khiến xe không thể vận hành được nữa.

Hộp số CVT ngày càng phổ biến là điều dễ hiểu khi các hãng xe luôn muốn tối ưu chi phí, đặc biệt là trên những dòng xe giá rẻ, nhỏ gọn. Ở nhóm khách hàng sử dụng các dòng xe này thì cảm giác lái không phải là điều được quan tâm nhiều, thay vào đó khách hàng sẽ chú ý nhiều hơn đến mức tiêu hao nhiên liệu cũng như sự thoải mái khi vận hành.

Hộp số CVT ngày nay dù có thêm các công nghệ giả lập cấp số nhưng cảm giác lái mang lại vẫn chưa thể được như hộp số có cấp, người lái vẫn có thể cảm nhận được độ trượt khi đạp ga đột ngột. Nhìn chung, đối với những dòng xe thiên về hiệu suất thì hộp số có cấp vẫn là lựa chọn lý tưởng ở thời điểm hiện tại.