Theo thông tin từ Cục Quản lý chất lượng (Bộ GD&ĐT), tính đến ngày 31/8, cả nước có 123 cơ sở giáo dục đại học và 5 trường cao đẳng sư phạm được công nhận đạt tiêu chuẩn chất lượng giáo dục. Bộ cũng khuyến khích các cơ sở giáo dục đăng ký đánh giá, kiểm định với tổ chức kiểm định chất lượng giáo dục quốc tế có uy tín.
Tới nay, 7 trường đại học được đánh giá ngoài và công nhận theo tiêu chuẩn đánh giá cơ sở giáo dục của Hội đồng Cấp cao về Đánh giá nghiên cứu và giáo dục đại học Pháp (HCERES) và Tiêu chuẩn mạng lưới các trường ĐH Đông Nam Á (AUN-QA).
Tuy nhiên, kết quả kiểm định có thể thấy những bất ổn nội tại trong hệ thống giáo dục đại học Việt Nam đã được bộc lộ khá rõ nét.
 |
| Nhiều trường đại học được yêu cầu giảm tỷ lệ trung bình sinh viên/giảng viên Ảnh: Hồng Vĩnh/Tiền Phong. |
Theo ông Lê Mỹ Phong, Phó cục trưởng Cục Quản lý chất lượng, kiểm định không đồng nghĩa với chất lượng đào tạo. Kiểm định là để xác định điều kiện tối thiểu cho các trường đại học, cao đẳng hoạt động. Kết quả kiểm định vừa qua cho thấy điều kiện đảm bảo chất lượng của các trường đã được kiểm định có sự cách biệt.
Thống kê từ 117/123 trường đại học đạt kiểm định thì chỉ có 2 trường đạt trên 90% tiêu chí (chiếm 1,7%). Trong khi đó, mức đạt tối thiểu để một cơ sở giáo dục ĐH được công nhận kiểm định là 80,33%. Và ở mức tối thiểu này, có tới 25 trường đại học chiếm 21,4%.
Không những thế, có tới 50% các trường đại học được đánh giá chưa đạt 5 tiêu chí khá quan trọng đối với một cơ sở giáo dục ĐH. Đó là chương trình đào tạo được định kỳ đánh giá và thực hiện cải tiến chất lượng dựa trên kết quả đánh giá; yêu cầu đủ số lượng giảng viên để thực hiện chương trình đào tạo và nghiên cứu khoa học, giảm tỷ lệ trung bình sinh viên/giảng viên; yêu cầu mức độ đáp ứng của thư viện, thư viện điện tử; có đủ diện tích đất và diện tích mặt bằng tổng thể phục vụ cho hoạt động của các cơ sở giáo dục.
Trong các tiêu chí này, về chương trình đào tạo, chuẩn đầu ra ngoại ngữ của các cơ sở giáo dục còn thấp hơn so với yêu cầu của Bộ GD&ĐT. Các cơ sở giáo dục đại học còn thiếu giảng viên cơ hữu, tỷ lệ sinh viên/giảng viên quy đổi vượt quá quy định.
Còn nhiều giảng viên chưa có chứng chỉ về tin học, ngoại ngữ, nghiệp vụ sư phạm. Còn tình trạng “cơm chấm cơm” khi còn một số trường phân công giảng viên trình độ cử nhân, đại học giảng dạy lý thuyết.
Đặc biệt, tỷ lệ nghiên cứu khoa học/giảng viên còn thấp, chưa trích đủ kinh phí từ học phí dành cho nghiên cứu khoa học của sinh viên.
Tại hội nghị của Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội về kiểm định chất lượng giáo dục đại học được tổ chức vừa qua, PGS.TS Nguyễn Hội Nghĩa, nguyên Phó giám đốc Đại học Quốc gia TP.HCM, chia sẻ: “Chúng tôi đi kiểm định các trường, cấp chương trình thấy rất đau lòng về công tác đảm bảo chất lượng bên trong. Các trường vẫn còn nhiều thầy cô không rành, không hiểu, không làm được theo chuẩn đầu ra. Điều này khá gay go vì dù chi tiết nhỏ nhưng công tác đảm bảo chất lượng bên trong rất quan trọng lại chưa biết mà cứ chạy theo các mục tiêu khác”.
PGS.TS Hội Nghĩa nhìn nhận nếu giao quyền tự chủ mà không giám sát thì rất nguy hiểm.
TS. Dương Như Hùng, Trưởng khoa Quản lý công nghiệp, Đại học Bách khoa TP.HCM, nói: “Có nhiều thông tin quan trọng lại không được các trường công bố. Chúng tôi gặp một số khó khăn khi đi làm kiểm định viên, ví dụ tỷ lệ sinh viên có việc làm công bố nhiều hơn 99% nhưng không biết chính xác không”.
Sắp tới, theo kế hoạch, Bộ GD&ĐT sẽ tổ chức tổng kết, đánh giá việc thực hiện Đề án xây dựng và phát triển hệ thống kiểm định chất lượng giáo dục đối với giáo dục đại học và trung cấp giai đoạn 2011-2020, việc thực hiện Kế hoạch số 118/KH-BGDĐT làm căn cứ cho việc xây dựng Đề án phát triển hệ thống kiểm định chất lượng đại học sau năm 2020.
Hiện nay, cả nước có 5 trung tâm kiểm định đại học. Trong đó, có 3 trung tâm đặt tại 2 Đại học Quốc gia, Đại học Đà Nẵng và trường Đại học Vinh và một trung tâm thuộc Hiệp hội các trường đại học, cao đẳng Việt Nam.
