9h, tại chợ Chbar Ampov ở thủ đô Phnom Penh (Campuchia), hoạt động buôn bán diễn ra tấp nập. Dưới lớp vải bạt sặc sỡ, những người buôn bán ở chợ vừa đuổi ruồi, vừa ném thanh long, vải và chôm chôm vào đĩa cân.
Các cô hàng rong mặc đồ hoa, đội mũ mềm để chống lại cái nắng gay gắt. Trong khi đó, những đàn ông ngồi trên xe máy hoặc trên đống gỗ ván. Mùi thịt tươi, khói xe và hương trầm thoang thoảng trong gió.
 |
| Côn trùng chiên giòn là một đặc sản gắn liền với lịch sử của Campuchia. Ảnh: Nathan A Thompson. |
Ngoài cổng, Jeremiad Overman và Nathan A Thompson, phóng viên của BBC, ngồi chờ Kimley, hướng dẫn viên du lịch, xuất hiện. Theo lịch trình, Kimley sẽ dẫn hai người tham quan các hoạt động thủ công ở quốc gia này, gồm làm dao ở thành phố Siem Reap và đánh bắt cá trên sông Mekong. Tất nhiên, hai vị khách cũng sẽ đến thăm một gia đình buôn bán côn trùng và học cách chế biến côn trùng thành đồ ăn.
Tại Đông Nam Á, côn trùng không phải là món ăn mới. Tuy nhiên, ở Campuchia, đây là một món ăn mang ý nghĩa lịch sử. Vào cuối những năm 1970, khi Campuchia rơi vào nạn đói, côn trùng là món ăn chính của người dân.
Ngày nay, côn trùng là một món ăn rẻ và phong phú protein, acid amin và các chất vi lượng, đặc biệt tốt cho trẻ em. Thực tế, Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc còn gọi đùa côn trùng là "vật nuôi 6 chân".
 |
| Tại Campuchia, người ta bày bán rất nhiều loại côn trùng chiên giòn ngoài chợ. Ảnh: Getty. |
Làng bán côn trùng chiên giòn ở ven sông
Kimley tới trên chiếc xe đạp điện nhỏ và bóng loáng. Anh đeo kính, trông trẻ, mảnh dẻ và đứng đắn.
Sau chào hỏi, 3 người phóng xe qua những tòa nhà mái đỏ và len lỏi qua phố đông người. Họ đi chậm để tránh gà và trẻ em. Xuyên qua một hẻm nhỏ, Kimley đưa hai vị khách đến khu dân cư nghèo ở bờ sông Bassac (Việt Nam gọi là sông Hậu).
Tại đây, nhiều gia đình làm việc ngoài trời và dưới bóng râm. Phụ nữ đập tỏi và thái hành lá trong khi trẻ nhỏ chạy chơi trước cửa nhà. Bát và rổ đựng đầy côn trùng và ếch nhái bày la liệt xung quanh.
Vannet Sokna, cư dân địa phương, đi từ trong nhà ra đón khách. Vì cuộc sống vất vả, anh trông già hơn số tuổi thật, 30 tuổi.
 |
| Các vị khách thử tự chế biến món côn trùng chiên giòn theo phong cách Campuchia. Ảnh: Jeremiah Overman. |
"Ngày trước, tôi đi lao động ở Hàn Quốc. Vì nhớ nhà, tôi trở về và làm nghề buôn bán côn trùng, ếch nhái", anh vừa nói, vừa xoa tay lên một rổ bọ cánh cứng trông như những viên sỏi ngoài bờ biển. Phía sau, một người phụ nữ gạt tỏi đập dập vào một bát nhái rồi trộn đều.
"Người ta thích ăn dế hoang. Loại còn sống giá 15 USD/kg. Loại đã chế biến giá 50 USD/kg", Sokna chia sẻ. Nhặt một con và chỉ vào phần trông như bọt trong bụng, anh nói: "Đây là trứng, rất ngon".
Sonkna thu mua bọ cánh cứng và dế từ một nhà cung cấp tại tỉnh Takeo, phía nam thủ đô Phnom Penh. Để có thể bắt những con vật nhỏ bé này, người ta dùng đèn huỳnh quang xanh chiếu qua tấm nhựa treo trên khung tre để làm bẫy.
Cụ thể, khi ánh sáng phát ra, côn trùng bay về phía đèn, đập phải mảnh nhựa và rơi xuống chậu nước ở phía dưới. Sau đó, người ta đổ đá lạnh vào và mang đi bán. Tuy đã chết nhưng côn trùng vẫn tươi.
 |
| Người Campuchia cho rằng côn trùng trong tự nhiên ngon hơn côn trùng nuôi. Ảnh: Getty. |
Thưởng thức món 'vật nuôi 6 chân'
Ánh nắng chiếu lên quầy bếp di động bằng thép của Sokna. Một đầu của quầy là nơi đặt bếp, phía dưới để bình gas.
Sokna đặt chảo lên bếp. Các bát dế, từ loại to đến loại nhỏ, đặt sẵn ở đó. Bên cạnh, nhộng và bọ cánh cứng được sơ chế và đóng hộp sẵn.
"Chúng tôi không mua nhộng và bọ cánh cứng sống mà chỉ chọn loại đóng hộp, dễ chế biến và có thể để lâu", anh giải thích trong khi lấy các túi gia vị ở phía dưới đặt cạnh bát dế.
"Nhìn này!", Sokna nói. Anh đổ một thìa muối, 2 thìa đường, 1/2 thìa umami và một ít nước vào đống côn trùng. Sau đó, anh quấy đều và đổ thêm bột mì vào hỗn hợp.
 |
| Côn trùng là món ăn tương đối bổ dưỡng. Ảnh: Nathan A Thompson. |
Sau khi đổ dế vào chảo dầu nóng, tiếng động phát ra tựa tiếng mưa rào. Chảo sủi đầy bong bóng trắng. Sau 5 phút, Sokna múc dế ra. Bột mì không còn bám trên thân dế tạo thành một bọc cứng màu vàng nhạt.
Nửa số dầu chiên vơi đi do ngấm vào thân côn trùng. Sokna gật gù và để cho các vị khách thực hành.
Nhìn vào thành quả, Jeremiah cười toe toét. Anh nhặt một con dế ngậm vào mồm như điếu thuốc lá trước khi ăn. Anh gật đầu và nhún vai bày tỏ sự thích thú. Lớp vỏ cứng giòn, bên trong mềm xốp.
Côn trùng chiên có vị hay hay. Nhộng ngon như ngô ngọt. Kimley và hai vị khách ngồi ăn côn trùng bên bờ sông Bassac. Trước khi ra về, Sokna tặng họ một túi bọ cánh cứng, dế và nhộng.
