Ngành thời trang và dệt may là một trong những tác nhân gây ô nhiễm lớn nhất trên thế giới. Theo McKinsey, hàng năm ngành này thải ra hơn 1,2 tỷ tấn phát thải nhà kính. Các loại sợi tổng hợp có nguồn gốc từ dầu mỏ và sợi dệt như polyester có thể mất đến 200 năm để phân hủy. Do đó, cần chuyển hướng sang dùng các vật liệu sinh học với tiềm năng giúp phát triển ngành dệt may và thời trang bền vững hơn.
 |
| Buổi đối thoại thuộc khuôn khổ Liên hoan Sáng tạo & Thiết kế Việt Nam 2022. |
Thuộc khuôn khổ “Liên hoan Sáng tạo & Thiết kế Việt Nam 2022”, dự án xem xét bối cảnh địa phương cũng như triển vọng của việc nuôi cấy và sấy khô vật liệu sinh học thành nguồn nguyên liệu thô tiềm năng.
Buổi chia sẻ thông tin dự án được thực hiện bởi PGS Donna Cleveland - Phó khoa Truyền thông và Thiết kế (Đại học RMIT Việt Nam), GS Frances Joseph - Giáo sư về Tương lai vật chất tại Huri Te Ao, Khoa Môi trường tương lai (Đại học Công nghệ Auckland, New Zealand) và PGS Rajkishore Nayak - giảng viên cấp cao Khoa Truyền thông và Thiết kế (Đại học RMIT Việt Nam).
Trong bài thuyết trình, PGS Donna Cleveland chia sẻ: “Nhựa không xấu, nhưng nó phù hợp với những vật dụng và công trình có công năng sử dụng dài hạn, theo đơn vị tính bằng năm, chứ không phải có vòng đời sử dụng chỉ vỏn vẹn 45 phút như một chiếc túi nylon”.
“Thử nghiệm cellulose vi khuẩn như một vật liệu sinh học tiềm năng phát triển các giải pháp thay thế cho vật liệu tổng hợp từ dầu mỏ có tác động môi trường thấp hơn nhiều. Nó cũng mang đến tiềm năng cho các quy trình sản xuất nội địa hóa để phát triển những vật liệu mới độc đáo. Việt Nam có nguồn nguyên liệu dồi dào để sản xuất vật liệu thay thế có nguồn gốc từ sinh học bền vững và sẵn có tại địa phương”, bà cho biết.
 |
| PGS Cleveland còn giải thích lý do bà chọn các nguyên liệu như trái cây, trà và đường. |
PGS Cleveland cho biết: “Kombucha đã có mặt trên toàn thế giới một thời gian dài. Đây là trà lên men phát triển một ‘cộng sinh của vi khuẩn và nấm men' Scoby, nơi vi khuẩn ăn đường và trà để có thể tạo ra một môi trường rất axit và tạo thành các lớp cellulose. Sau đó, những lớp cellulose này có thể được thu hoạch và sấy khô, được xử lý bằng các kỹ thuật và công thức khác nhau, ví dụ như sáp ong và dầu dừa”.
“Trong quá trình thử nghiệm, chúng tôi đã khám phá tác động của các nguyên liệu sử dụng đường, trà và các thành phần khác ở Việt Nam để nuôi trồng vật liệu sinh học. Điều này cho phép chúng tôi xác định những ảnh hưởng có thể có của thực phẩm và thức ăn dư thừa tại địa phương đối với đặc tính của vật liệu”, bà nói thêm.
GS Frances Joseph nhận định: “Với nền tảng sản xuất thời trang ngày càng phát triển, việc phát triển hàng dệt may có nguồn gốc sinh học bền vững được sản xuất trong nước sẽ mang lại cho ngành công nghiệp Việt Nam hướng đi đặc biệt. Theo đó, giúp giảm tác động tiêu cực đến môi trường và có sức hấp dẫn cao đối với các công ty thời trang quốc tế đang hướng đến phát triển bền vững hơn”.
Cũng theo GS Joseph, với truyền thống thủ công phong phú và dân số trẻ, giàu tính sáng tạo, quan tâm đến môi trường, những vật liệu mới này sẽ được sử dụng để phát triển các sản phẩm mới tại địa phương và loạt ứng dụng thay thế nhựa, vật liệu có nguồn gốc từ dầu mỏ.
 |
| Người tham gia buổi đối thoại có cơ hội trải nghiệm một số bản mẫu trong hơn 100 mẫu thử từ dự án. |
Người tham gia sự kiện còn cơ hội xem tận mắt và sờ tận tay một số bản mẫu trong hơn 100 mẫu thử từ dự án, được tạo nên từ sự kết hợp khác nhau của đường (đường trắng/đường nâu/mạch nha/đường mía), trà (trà đen/trà ô long/trà thảo mộc) và trái cây (dưa hấu/chuối/thanh long/dừa).
Một số khán giả cho biết, buổi đối thoại là cơ hội để họ tiếp cận ý tưởng mới về vật liệu sinh học. Ông Ngô Xuân Đại - tư vấn kỹ thuật - nhận xét: “Thông tin rất hữu ích nên tôi đang nghĩ đến việc kết hợp các vật liệu như vải vào ngành điện tử. Vật liệu sinh học mới có nhiều triển vọng trong tương lai”.
Mới đây, RMIT Việt Nam vừa đưa môn học Công nghệ dệt may vào chương trình “Thời trang” để sinh viên được chế tạo, phát triển vật liệu sinh học và nhựa sinh học mới.
