Sáng 16/8, lãnh đạo TAND tỉnh Cà Mau cho biết 3 ngày tới sẽ đưa ra xét xử phúc thẩm vụ kiện đòi bồi thường oan sai đối với nguyên đơn Nguyễn Ánh Minh, ngụ TP.Cà Mau. Người phụ nữ 50 tuổi này là nguyên cán bộ tín dụng Ngân hàng Nông nghiệp huyện Thới Bình (Cà Mau), khởi kiện yêu cầu TAND tỉnh Cà Mau xin lỗi công khai tại nơi cư trú và bồi thường tổn hại sức khỏe, tinh thần, danh dự, vật chất… với số tiền trên 1,2 tỷ đồng vì kết án oan cho bà.
Không gian dối vẫn bị cho là lừa đảo
Theo hồ sơ vụ án, 11 năm trước bà Minh vay 7 lượng vàng với gần 5,5 tỷ đồng của nhiều người dân huyện Thới Bình để cho một người cháu trai làm chung vay lại nhằm hưởng chênh lệch. Năm 2003 người này trốn khỏi địa phương, bà Minh vướng vào nợ nần.
 |
| Bà Minh uất ức đến ngã bệnh vì bị bắt oan. |
Có cơ sở mua bán phân bón với hàng chục công đất nuôi tôm, bà Minh cùng gia đình dốc sức kinh doanh, nuôi trồng và dè xẻn đồng lương để lấy tiền trả nợ. Thế nhưng cơ quan điều tra huyện Thới Bình cho rằng người phụ nữ này "có hành vi gian dối" nên khởi tố, bắt tạm giam vào giữa tháng 8/2005 để điều tra tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Sau đó, cơ quan tố tụng chuyển đổi tội danh thành Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản.
"Tôi đâu từ chối nghĩa vụ trả nợ thì làm gì có hành vi gian dối. Hay tin con gái bị bắt, cha tôi xỉu nhiều lần rồi bị tay biến", bà Minh kể và cho biết chính vì uất ức mà bà ngã bệnh, liệt một bên tay. Bị tạm giam hơn một năm rưỡi, đầu tháng 3/2007 bà Minh được gia đình bảo lãnh điều trị bệnh.
Cuối năm 2007, người phụ nữ này bị TAND tỉnh Cà Mau đưa ra xét xử sơ thẩm, tuyên phạt 15 năm tù về tội Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản. Đầu năm 2008, Tòa phúc thẩm TAND Tối cao tại TP.HCM chấp nhận kháng cáo của bà Minh, tuyên hủy án, trả hồ sơ điều tra lại.
Hai năm sau VKSND tỉnh Cà Mau đình chỉ vụ án vì cho rằng: "Bà Minh không hề khước từ nghĩa vụ trả nợ. Việc vay tiền của bà Minh là quan hệ kinh tế dân sự nên hành vi này không cấu thành tội Làm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản".
Được giải oan, tổ chức khôi phục lại các quyền lợi đã mất trước đó nhưng bà Minh không tiếp tục làm việc được vì mất khả năng lao động 75%. Lúc này gia đình gần như "tán gia bại sản" bởi trong những ngày bị tạm giam, cửa hàng phân bón phải đóng cửa, vuông tôm bỏ hoang.
Hơn một năm trước, TAND tỉnh Cà Mau ra quyết định bồi thường oan sai cho bà Minh trên 360 triệu đồng. Không đồng ý với nội dung này, bà khởi kiện TAND tỉnh Cà Mau, yêu cầu bồi thường gấp 4,5 lần số tiền này.
Ngày 28/3, TAND TP.Cà Mau xử sơ thẩm, nguyên đơn rút một phần khởi kiện, yêu cầu bị đơn bồi thường trên 1,2 tỷ đồng. Sau đó, HĐXX "tòa con" buộc "tòa cha" bồi thường gần 387 triệu đồng. Bà Minh không đồng ý nên kháng cáo và TAND tỉnh Cà Mau lại phải xử chính mình.
Bị bắt oan phải bỏ đại học
Tương tự bà Minh, anh Trương Hoàng Hiếu (30 tuổi) ở Sóc Trăng cũng kiện cơ quan xét xử gây oan sai cho mình vì không thỏa thuận được số tiền bồi thường. Với thanh niên này, sau 2 năm ngồi tù oan chỉ được TAND huyện Mỹ Tú (Sóc Trăng) bồi thường gần 170 triệu đồng.
Vụ án của của Hiếu xảy ra 7 năm trước khi anh đang là sinh viên Trung tâm Giáo dục thường xuyên Sóc Trăng. Nghi Hiếu có hành vi Cố ý gây thương tích, ngày 9/8/2007 Công an huyện Mỹ Tú bắt giam nam sinh. Nửa năm sau, TAND huyện này phạt Hiếu 5 năm tù.
 |
| Trương Hoàng Hiếu (phải) và người cha là giáo viên. Ông cho biết đã bị áp lực rất lớn trong những ngày con trai bị bắt oan. |
Trong kháng cáo kêu oan, Hiếu cho rằng người chém nạn nhân là Võ Văn Kim ở xã Hồ Đắc Kiện. Tại tòa sơ thẩm, Kim khai thấy Hiếu bị đánh nên bênh bạn, lấy dao chém nạn nhân. Tháng 5/2008, TAND tỉnh Sóc Trăng tuyên hủy án sơ thẩm, trả hồ sơ điều tra lại.
Tháng 2/2009, TAND huyện Mỹ Tú tiếp tục phạt Hiếu 5 năm tù và tuyên bắt tạm giam trở lại để đảm bảo thi hành án vì trước đó bị cáo được gia đình bảo lãnh tại ngoại. Ở tù thêm gần một năm, một lần nữa Hiếu được cấp phúc thẩm chấp nhận kháng cáo và bản án của TAND huyện Mỹ Tú tiếp tục bị hủy. Ngày 10/9/2010, Hiếu được Công an huyện Mỹ Tú đình chỉ điều tra bị can vì hết thời hạn điều tra mà không chứng minh được thanh niên này phạm tội. Như vậy, tổng thời gian Hiếu ở tù oan hơn 2 năm.
Quá trình thương lượng bồi thường sau đó giữa người bị kết án oan với cơ quan xét xử bất thành. Hiếu khởi kiện, yêu cầu bồi thường 525 triệu đồng.
Cuối tháng 8/2012, TAND huyện Mỹ Tú xử chính mình, tuyên bồi thường cho nam sinh chỉ hơn 168 triệu đồng gồm thiệt hại giảm sút tinh thần (139,6 triệu), học phí (gần 8 triệu), tiền trọ học (8,4 triệu), dịch vụ pháp lý (12 triệu) và tiền tàu xe chỉ có 240.000 đồng. Không đồng ý với mức bồi thường này, Hiếu kháng cáo nhưng bị cấp phúc thẩm bác đơn.
"Tôi bị bắt oan phải hủy kết quả gần 4 năm học đại học. Để giải oan cho con, cha mẹ tôi 5 lần mời luật sư hết 75 triệu đồng. Hơn 2 năm tôi ở trong tù, gia đình vay tiền đi thăm hết 50 triệu và tổn thất trong học tập trên 100 triệu đồng nhưng cơ quan gây oan sai đã không bồi thường thỏa đáng", Hiếu chia sẻ.
