Gia đình tôi có 7 người con (5 con đẻ, 2 con nuôi). Bố tôi đã mất và không để lại di chúc. Mới đây, mẹ tôi viết di chúc chỉ chia đất cho 5 người con đẻ. Trường hợp này, con nuôi có quyền yêu cầu được chia đất không?
Chị P.T.N. (35 tuổi, ở Hòa Bình).
Luật sư Nguyễn Minh Long - Giám đốc Công ty Luật Dragon
Theo Điều 624 Bộ luật Dân sự 2015, di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết. Do đó, người lập di chúc có quyền tự định đoạt đối với tài sản thuộc quyền sở hữu của mình, toàn quyền lập di chúc để lại tài sản cho bất kỳ ai nếu tài sản thuộc quyền sở hữu của người đó và di chúc hợp pháp.
Điều 630 Bộ luật này quy định di chúc được lập hợp pháp nếu đủ các điều kiện gồm: Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe dọa, cưỡng ép và nội dung di chúc không vi phạm pháp luật, không trái đạo đức xã hội. Ngoài ra, cần phải xác định tài sản trong di chúc có thuộc quyền sở hữu, quyền sử dụng hợp pháp của người lập di chúc hay không.
Trường hợp này, do chưa rõ thửa đất được thể hiện trong di chúc có phải tài sản riêng của mẹ bạn hay không nên nếu di chúc của bà là hợp pháp, có thể xảy ra 2 trường hợp như sau:
Thứ nhất, nếu thửa đất là tài sản chung của bố mẹ bạn và không có sự thỏa thuận về tài sản chung thì theo nguyên tắc phân chia tài sản, thửa đất này sẽ được chia đôi. Khi đó, mẹ bạn chỉ có quyền sử dụng hợp pháp đối với một nửa thửa đất trên, nửa còn lại thuộc quyền sử dụng của bố bạn.
Trường hợp này, di chúc của mẹ bạn sẽ chỉ có hiệu lực một phần, áp dụng đối với phần đất mà mẹ bạn có quyền sử dụng hợp pháp. Người được hưởng thừa kế phần đất này sẽ được nhận đất, những người khác không có quyền yêu cầu được chia đối với phần đất này. Phần định đoạt quyền sử dụng đối với một nửa đất còn lại trong di chúc sẽ không có hiệu lực.
Do bố bạn đã mất, phần đất còn lại sẽ được chia thừa kế theo pháp luật. Trong đó, mẹ bạn, con đẻ và con nuôi hợp pháp sẽ là người thừa kế theo pháp luật. Như vậy, nếu bạn là con nuôi hợp pháp thì có quyền yêu cầu chia thừa kế đối với phần đất thuộc quyền sử dụng hợp pháp của bố bạn.
Thứ hai, nếu thửa đất là tài sản riêng của mẹ bạn, mẹ bạn có toàn quyền định đoạt đối với tài sản này. Khi đó, di chúc của mẹ bạn sẽ có hiệu lực toàn phần. Người được chia thừa kế theo di chúc sẽ được tài sản, những người còn lại không có quyền yêu cầu được chia. Trường hợp này, bạn không có quyền yêu cầu chia quyền sử dụng đất thửa đất.
Để hiểu hơn về Bộ luật hình sự, trách nhiệm hình sự, 55 cặp tội danh dễ nhầm lẫn trong Bộ luật hình sự hay những quy định về xử phạt hành chính, khiếu nại, tố cáo… mời độc giả của Zing truy cập Tủ sách Pháp luật.
Bên cạnh đó, bạn đọc cũng có thể tìm hiểu các quy định về thuế thu nhập cá nhân, quy định về các khoản thưởng không phải chịu thuế hoặc Luật cư trú, Luật hộ tịch và các điều cần biết khác…
