Kiểu tóc khiến trường học Nhật Bản phải suy nghĩ lại

Một nam sinh lai Mỹ - Nhật từng bị cấm dự lễ tốt nghiệp vì để kiểu tóc tết của người da đen. Ảnh: Mainichi Shimnbun.

Tại Nhật Bản, các trường học quy định học sinh phải đến lớp với mái tóc "đen, thẳng". Tuy nhiên, quy định này khiến những học sinh là người nước ngoài cảm thấy bối rối.

Không chỉ vậy, dư luận còn chỉ trích rằng trường học đặt ra quy định như vậy là vi phạm nhân quyền, đồng thời có thể ảnh hưởng đến sự phát triển tính cách, con người học sinh.

Tóc phải đen, phải thẳng

Quy định tóc "đen, thẳng" đã ảnh hưởng đến nhiều học sinh nước ngoài ở Nhật Bản. Theo Mainichi Shimbun, một em thậm chí nhận được thông báo từ nhà trường rằng nếu không tháo bím tóc, em sẽ bị trừ điểm với lý do thái độ học tập không tốt.

Nhiều trường học Nhật Bản không cho phép học sinh tạo kiểu hoặc nhuộm tóc. Ảnh: Mainichi Shimbun.

Trước đó, vào năm 2023, một nam sinh lớp 12 là con lai Mỹ - Nhật tại tỉnh Hyogo không được dự lễ tốt nghiệp chỉ vì em để kiểu tóc cornrow. Nhà trường cho rằng kiểu tóc này của em là "vi phạm nội quy.

Nam sinh này đã phải chờ xong lễ tốt nghiệp mới được đến trường lấy bằng và các món đồ kỷ niệm. Thậm chí, lúc đi vệ sinh, nam sinh cũng bị một giáo viên khác theo dõi. Sau khi nhận bằng, em nán lại để chờ bạn bè song giáo viên lại yêu cầu em rời khỏi trường.

Khi Mainichi Shimbun đặt câu hỏi quy định nào nêu rằng kiểu tóc cornrow của nam sinh là vi phạm, phó hiệu trưởng chỉ trả lời rằng "nó khác với những điều chúng tôi đã dạy". Phía nhà trường cũng có thái độ trả lời lập lờ khi gia đình nam sinh hỏi về vấn đề này.

Ngoài 2 học sinh nêu trên, nhiều học sinh nước ngoài khác cũng từng gặp rắc rối với mái tóc tự nhiên của mình. Mới đây, Hội Luật sư Tokyo thực hiện một khảo sát với 129 trẻ là người nước ngoài đang học bậc phổ thông ở Nhật Bản.

Trong số 129 học sinh này, 70% cho biết các em có mái tóc xoăn tự nhiên, 89% chưa từng duỗi nhau nhuộm tóc. Nhưng bên cạnh đó, nhiều em nói rằng các em đã từng phải duỗi thẳng mái tóc xoăn của mình hoặc nhuôm tóc màu đen.

Khi được hỏi lý do, những học sinh này nói rằng các em chọn kiểu tóc "đen, thẳng" vì không muốn trở nên quá nổi bật ở trường. Hơn nữa, việc chăm sóc tóc cũng dễ hơn.

"Nội quy trường học cấm học sinh thay đổi kiểu tóc nổi bật nhưng thực tế nhiều em đã phải uốn hoặc nhuộm tóc để không quá nổi bật so với bạn bè", luật sư Yoichi Arizono bình luận về kết quả khảo sát.

Nhiều học sinh ở Nhật Bản là con lai hoặc có bố mẹ là người nước ngoài. Ảnh: Nikkei Asia.

Bắt học sinh tóc xoăn phải để tóc thẳng là vô lý

Cũng trong khảo sát này, một học sinh cho biết khi em đến trường với mái tóc tết, mọi người lại cho rằng em "trưng diện". Một học sinh có mái tóc xoăn tự nhiên lại bị hỏi là "em uốn tóc đấy à".

Khi được hỏi về nguyện vọng của bản thân, một học sinh nói rằng em mong trường học không giáo dục học sinh bằng cách đánh giá người khác qua vẻ bề ngoài, một em muốn mọi người biết rằng con người có nhiều loại tóc khác nhau.

"Em muốn nhà trường cho phép học sinh được thoải mái đi học bất kể mái tóc của họ như thế nào", một học sinh chia sẻ.

Ở Nhật Bản, một số trường học cấm học sinh để tóc màu khác ngoài màu đen. Điều này khiến học sinh nước ngoài bị ép phải duỗi thẳng hoặc nhuộm màu theo đúng quy định của trường. Luật sư Yoichi Arizono cảnh báo việc ép học sinh phải đổi kiểu tóc theo quy định của nhà trường có thể cấu thành hành vi phân biệt đối xử và đồng hóa.

Theo thống kê của Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản, cứ 24 trẻ em sinh ra ở Nhật Bản vào năm 2021 thì có một em có cha hoặc mẹ, hoặc cả cha lẫn mẹ là người nước ngoài.

Theo đó, luật sư Junko Hayashi, người đứng đầu tổ chức về quyền của người nước ngoài tại Nhật Bản, nêu rằng đã đến lúc phải xem xét lại những quy định về kiểu tóc ở trường học. Bà nhấn mạnh mái tóc và kiểu tóc có liên quan trực tiếp đến tính cách và con người của mỗi cá nhân.

Nhiều giáo viên lo rằng việc đối xử đặc biệt với một học sinh có thể khiến những học sinh khác thấy không công bằng, nhưng nữ luật sư tin rằng việc quan tâm đến sự khác biệt về kiểu tóc của trẻ cũng là cách để mang lại sự bình đẳng trong trường học.