Sáng 12/5, tại buổi hội thảo Cuộc chiến tuổi dậy thì do trường phổ thông liên cấp quốc tế Gateway tổ chức, PGS.TS Nguyễn Thị Phương Hoa - nguyên giảng viên Tâm lý Giáo dục, ĐH Quốc gia Hà Nội - đã có những chia sẻ thú vị.
PGS Phương Hoa là tác giả cuốn sách Cuộc chiến tuổi dậy thì đình đám. Trong hội thảo, bà đã giải đáp cho hàng trăm phụ huynh về sự thay đổi mạnh mẽ trong tâm sinh lý ở lứa tuổi dậy thì, để từ đó cha mẹ thấu hiểu và có phương pháp dạy con đúng, tránh sự phát triển lệch hướng, thậm chí hư hỏng.
 |
| PGS.TS Nguyễn Thị Phương Hoa - nguyên giảng viên Tâm lý Giáo dục, ĐH Quốc gia Hà Nội. Ảnh: Đ.T. |
PGS Phương Hoa cho hay bà đã nhận được nhiều lời kêu cứu của phụ huynh, trong đó chính bản thân bà có một cậu con trai nghiện game, thường "cày" 20 giờ mỗi ngày, thường xuyên đánh nhau, tính tình nóng nảy…
Câu chuyện thứ nhất, PGS Hoa kể về một cậu bé lớp 9 chỉ quan tâm đến tình dục, nghiện xem clip sex và thủ dâm. Cậu nói với bố mẹ rằng: “Còn muốn nhìn và quan hệ tình dục thật”.
Câu chuyện thứ hai, bà chứng kiến cảnh nữ sinh mặc đồng phục mua thuốc tránh thai khẩn cấp. Một đứa trẻ khác lớp 6 thắt cổ tay tự tử vì thất tình. Hay một học sinh cấp hai đục ống nước để trốn nhà đi với bạn trai.
Câu chuyện thứ ba kể về một đứa trẻ đã khóc, chỉ muốn bỏ nhà ra đi vì bố mẹ ra sức đay nghiến vì con chỉ được giải ba trong một kỳ thi học sinh giỏi Tiếng Anh. Một trẻ khác muốn tự tử vì “bố mẹ suốt ngày chửi, sai cũng chửi, đúng cũng chửi”.
PGS.TS Nguyễn Thị Phương Hoa lý giải tuổi dậy thì có sự phát triển đột ngột về trí não và tâm sinh lý. Hệ thần kinh phát triển, sự hưng phấn mạnh hơn ức chế dẫn đến các biểu hiện hay đau đầu, chóng mặt, ngủ nhiều.
Về tâm lý, trẻ hay nổi nóng, tính khí thất thường. Có con ở tuổi dậy thì cha mẹ sẽ được đi qua tất cả các cung bậc cảm xúc giống như nghệ sĩ xiếc đi trên dây.
Lúc này, cha mẹ cần hết sức bình tĩnh. Người ta thường nói: “Sinh con rồi mới sinh cha”, vì khi con ra đời mỗi người mới bắt đầu làm cha mẹ.
“Tuổi dậy thì như một cơn lũ, dù muốn hay không cũng vẫn sẽ đến. Nếu phụ huynh đối đầu và chặn cơn lũ sẽ chỉ làm cho tức nước vỡ bờ, cách tốt nhất hãy cố gắng hiểu sau đó bơi cùng cơn lũ để đưa con vào bờ”, PGS Phương Hoa nói.
Với những tình huống cụ thể, PGS Phương Hoa đưa ra lời khuyên cha mẹ không nên có tư tưởng giáo dục áp đặt, so con mình với con người khác.
“Sự tung hô của nhà trường, xã hội Việt Nam là bệnh hoạn. Ví dụ như sắp đến dịp cuối năm, tràn lan trên mạng xã hội là cảnh cha mẹ khoe thành tích của con. Người Việt có câu: Trẻ thì chọi nhau, già thì chọi con' là vì vậy", PGS Phương Hoa nói.
Một số cha mẹ ở Việt Nam có suy nghĩ “đẻ ra con nên có quyền” thích đánh con thì đánh, thích chửi con thì chửi”, thậm chí cho rằng xin lỗi con sẽ làm mất uy quyền của người lớn.
Cha mẹ hãy thấu hiểu, ở tuổi dậy thì con rất quan tâm đến hình thức, thích thu hút sự chú ý với bạn khác giới. Cha mẹ hãy bình tĩnh đón nhận điều đó bởi trẻ trong xã hội hiện đại ngày càng dậy thì sớm. Hãy nghĩ rằng những tình cảm yêu đương của con chỉ là “tâm lý tạm thời” chứ không phải sẽ “ăn đời ở kiếp”.
Với trường hợp con nghiện sex, thường xem clip để thủ dâm và bày tỏ mong muốn thực thiện quan hệ tình dục thật, cha mẹ cần đưa con vào nhiều hoạt động khác để phân tán tư tưởng, giải phóng năng lượng và nói với con hậu quả của việc quan hệ tình dục sớm.
“Ở Việt Nam, chuyện giáo dục giới tính rất tuệ, thậm chí trong nhà trường, phần nội dung này của môn Sinh học bị lược bỏ để thầy cô sử dụng thời gian dạy môn chính khóa, học để thi. Thậm chí, tôi biết có những học sinh lớp 10 vẫn nghĩ hai bạn nam và nữ nằm cạnh nhau là có thai”, PGS Hoa chia sẻ.
Chuyên gia cho biết nhiều trẻ tuổi dậy thì nêu quan điểm quan hệ tình dục là chuyện bình thường, vì vậy cha mẹ hãy đối diện bằng cách trò chuyện và giải thích với con. Chúng ta không thể cấm trẻ, hãy đồng hành cùng con.
“Ở nước ngoài, họ dạy trẻ rất cụ thể, ví dụ bạn nữ không bao giờ được đi cầu thang máy chung với một người đàn ông, hãy đi vào phía trong lòng đường phía trong, chuyện giới tính cũng được chia sẻ rất cởi mở”, PGS Phương Hoa nói.
