Ngành công nghiệp ôtô Thái Lan phát triển như ngày nay là sự cố gắng trong nhiều thập kỷ. Với biệt danh "Detroit của châu Á", hiện Thái Lan là quốc gia sản xuất ôtô có sản lượng đứng thứ 12 trên thế giới, và lớn nhất trong khu vực ASEAN.
Hai nhà sản xuất ôtô Nhật Bản là Toyota và Mitsubishi đều đặt nhà máy tại Thái Lan từ những năm 1960. GM, Ford, Mercedes-Benz và BMW theo sau, nhưng đều đã có nhà máy ở xứ sở Chùa vàng.
Một phát ngôn viên của GM cho biết, nhà máy của họ ở Thái Lan là trung tâm sản xuất cho khu vực châu Á - Thái Bình Dương và châu Phi. Xe sản xuất quốc gia này xuất khẩu đi tổng cộng 15 thị trường, bao gồm cả Australia và New Zealand.
 |
| Xe bán tải là một trong những tố giúp Thái Lan trở thành "Detroit của châu Á". Ảnh: Lowyat. |
Ông lớn trong ngành công nghiệp ôtô
Trong 3 thập kỷ qua, Thái Lan đã áp thuế nhập khẩu 80% đối với ôtô và 60% đối với xe máy, nhằm mục đích bảo hộ ngành công nghiệp sản xuất ôtô và xe máy trong nước. Chính phủ cung cấp quyền sử dụng đất cho các nhà đầu tư nước ngoài, hỗ trợ thủ tục xin cấp thị thực và giấy phép cho các cá nhân hoạt động trong ngành công nghiệp này.
Chưa hết, chính phủ còn đưa ra rất nhiều ưu đãi thuế khác nhau cho các nhà đầu tư nước ngoài. Công ty chuyển đến Thái Lan được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong 8 năm. Ở một số khu vực, chẳng hạn như trung tâm sản xuất ôtô Rayong, nơi GM và Ford đặt nhà máy, Thái Lan giảm thuế suất doanh nghiệp lên tới 50%.
Thái Lan là quốc gia có vị trí địa lý tốt, cùng cảng biển và sân bay thuận tiện, rút ngắn thời gian và chi phí các hoạt động liên quan đến xuất khẩu. Không giống như ở Indonesia và một số quốc gia khác, Thái Lan có khoảng 1.500 nhà cung cấp trong nước, nên hầu hết bộ phận linh kiện không phải nhập khẩu từ bên ngoài.
 |
| Các nhà sản xuất ôtô hưởng rất nhiều ưu đãi từ chính phủ Thái Lan. Ảnh: Nikkei. |
Bắt đầu từ 2018, Hiệp định Thương mại hàng hoá ASEAN (ATIGA) chính thức có hiệu lực, các quốc gia trong khu vực Đông Nam Á đã xoá bỏ hoàn toàn thuế nhập khẩu, giúp ôtô Thái Lan có thể phủ rộng hơn ở các thị trường nước ngoài.
Giá lao động ở Thái Lan cũng rẻ hơn nếu so với các nước phát triển và Trung Quốc. Nhưng lại không rẻ như các nước Đông Nam Á xung quanh, nhưng thực tế lao động Thái Lan có kỹ năng và kinh nghiệm hơn.
"Điều này đã giúp Thái Lan trở thành điểm đến của các nhà đầu tư, trong thời điểm chịu sự cạnh tranh gay gắt từ các quốc gia trong khu vực như Việt Nam và Indonesia", Maxfield Brown, Giám đốc bộ phận kinh doanh của Dezan Shira & Assiciates nói.
Tăng trưởng bùng nổ
Năm 2002, Viện ôtô Thái Lan đã công bố một kế hoạch dài 6 năm để biến Thái Lan thành "Detroit của châu Á". Từ năm 2000- 2017, sản lượng ôtô của quốc gia này đã tăng 383%.
Mặc dù xuất khẩu chiếm gần 60% sản lượng của Thái Lan, thị trường trong nước đã có dấu hiệu tăng trưởng, mà lý do lớn nhất là vì tầng lớp trung lưu đang tăng nhanh ở Thái Lan. Chỉ có 18% hộ gia đình không sở hữu một chiếc ôtô trong năm 2013, theo số liệu từ cuộc khảo sát toàn cầu về nhu cầu ôtô của Nielsen.
Tầng lớp trung lưu Đông Nam Á sẽ tăng lên gấp đôi, đạt 400 triệu người vào năm 2020, theo dự đoán của Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế Thái Lan. Điều đó tạo ra cơ hội lớn cho sự phát triển của các nhà sản xuất ôtô trong nước.
 |
| Thị trường ôtô Thái Lan đang đi lên nhờ tầng lớp trung lưu đang tăng mạnh. Ảnh: Nikkei. |
Thái Lan vượt trội nhất trong mảng xe thương mại, cụ thể là nhóm xe bán tải cỡ trung như Ford Ranger, Toyota Hilux hay Chevrolet Colorado. Đất nước này cũng là thị trường lớn thứ 2 trên thế giới về xe bán tải, chỉ đứng sau Mỹ. Phần lớn quốc gia vẫn là vùng nông thôn, và xe bán tải là phương tiện được ưu tiên số 1. Hiện xe bán tải đang chiếm 42% thị phần thị trường ôtô Thái Lan.
Thái Lan sản xuất 1,2 triệu xe thương mại và 818.000 xe ôtô du lịch trong năm 2017. Ngược lại, Indonesia chỉ sản xuất 234.000 xe thương mại, nhưng sản lượng ôtô du lịch lên tới 982.000 xe.
Trong năm 5 tháng đầu năm 2018, tổng doanh số bán xe ở Thái Lan đã tăng 18%. Một phát ngôn viên của Mercedes-Benz cho biết hãng đã có doanh số tính theo năm tại Thái Lan lớn nhất từ trước đến nay trong 2017, với tổng cộng 14.000 xe bán ra.
"Từ năm 2000, GM đã đầu tư hơn 2 tỷ USD vào các nhà máy sản xuất ở Rayong", một phát ngôn của GM cho biết. "Chúng tôi sẽ tiếp tục đầu tư vào đại lý, sản phẩm và dịch vụ của chúng tôi ở Thái Lan".
Bất ổn chính trị có thể tác động xấu tới ngành ôtô
Để đảm bảo sự ngành công nghiệp ôtô tiếp tục đi lên trong tương lai, chính phủ sẽ tiếp tục duy trì các chính sách hỗ trợ, đẩy mạnh phát triển xe thân thiện với môi trường và xe điện tại Thái Lan. Đó chỉ là một phần trong dự án trị giá 45 tỷ USD đầy tham vọng vừa được phê duyệt vào tháng 2, được gọi là Hành lang kinh tế phía Đông.
 |
| Bất ổn chính trị có thể tác động xấu tới ngành công nghiệp ôtô về lâu dài. Ảnh: Autofreaks. |
Kế hoạch đó bao gồm nhiều sáng kiến thương mại để thúc đẩy trung tâm công nghiệp của Thái Lan ở Rayong và các tỉnh lân cận. Thái Lan sẽ tiếp tục đưa ra ưu đãi để chào đón các nhà đầu tư, thậm chí là chính sách cho thuê đất lên đến 99 năm.
Ban Đầu tư Thái Lan dự đoán nước này sẽ sản xuất 3 triệu xe ôtô vào năm 2020, đẩy nước này lên vị trí thứ 8 trong ngành công nghiệp bốn bánh toàn cầu.
Nhưng sự bất ổn chính trị sẽ khiến các nhà đầu tư lo lắng. Josh Kurlantzick, thành viên cấp cao cho khu vực Đông Nam Á tại Hội đồng Quan hệ đối ngoại nói: "Nhiều năm xung đột chính trị sẽ làm giảm sức hấp dẫn của Thái Lan trong mắt các nhà đầu tư".
Áp lực cạnh tranh từ các quốc gia lân cận cũng đang tăng lên, dù triển vọng của Thái Lan vẫn còn rất sáng sủa.
"Thị trường và ngành công nghiệp ôtô Indonesia đang tăng trưởng rất ổn định trong những năm gần đây, nhưng vẫn đứng sau Thái Lan về nhiều mặt, ví dụ như sản lượng và chuỗi cung ứng trong nước", Maxfield Brown nhận định.
