Làm việc 100 giờ/tuần để đổi lấy danh vọng và trầm cảm

Nhiều nhân sự trẻ sẵn sàng đánh đổi sức khỏe để theo đuổi thành công.

Cuối tháng 5, một bài đăng kèm clip gây tranh luận trên MXH khi bày tỏ sự ngưỡng mộ với cảnh nhân sự của một tập đoàn lớn ở TP.HCM vẫn làm việc tới gần 23h.

“Giờ cũng phải gần 11 giờ đêm rồi vẫn thấy bạn này miệt mài làm việc gì đó. Thực sự ngưỡng mộ!”, người viết chia sẻ hôm 20/5.

Dưới phần bình luận, nhiều người ngưỡng mộ sự nỗ lực, trong khi không ít ý kiến chỉ trích việc lãng mạn hóa văn hóa làm khuya, cho rằng đó là dấu hiệu môi trường làm việc độc hại. Bài đăng cũng cho thấy thực trạng “cày cuốc” thâu đêm vẫn phổ biến ở một số doanh nghiệp.

Thực tế, không chỉ ở Việt Nam, môi trường làm việc khắc nghiệt với áp lực lớn và khối lượng công việc khổng lồ đang khiến nhiều người lao động trên thế giới kiệt sức cả thể chất lẫn tinh thần.

Tháng 9/2024, Anna Sebastian Perayil (Ấn Độ), nhân viên kế toán 26 tuổi tại SR Batliboi, công ty thành viên của “Big 4” kiểm toán EY Global, qua đời vì làm việc quá sức. Theo gia đình Anna, cô gái Gen Z phải đối mặt với khối lượng công việc quá tải, môi trường mới và lịch làm việc kéo dài, gây tổn hại nghiêm trọng đến sức khỏe.

Tại Trung Quốc, văn hóa làm việc "996" (9h sáng đến 9h tối, 6 ngày/tuần) không ít lần bị lên án vì liên quan đến nhiều trường hợp tử vong do làm việc quá sức. Nhật Bản cũng ghi nhận một số trường hợp tử vong vì làm việc quá sức gây chấn động, như nữ phóng viên NHK làm thêm 159 giờ/tháng, hay phó phòng kỹ thuật Panasonic tự vẫn sau thời gian làm việc hơn 100 giờ/tuần.

Bên cạnh áp lực công việc, giới trẻ còn đối mặt với nỗi lo bị tụt hậu trong cuộc đua thành tựu, hay còn gọi là “FOMO cột mốc sự nghiệp”, theo Business Insider.

Trong khi đó, các doanh nghiệp khéo léo thúc đẩy nhân sự trẻ bằng những “phần thưởng mềm” đầy cám dỗ như giao phó dự án lớn, hay hứa hẹn cơ hội thăng tiến. Điều này khiến nhiều người miệt mài cống hiến thâu đêm, bất chấp hệ lụy khôn lường về sức khỏe và tinh thần.

Cuộc đua của nhân sự trẻ

Theo bác sĩ tâm thần Anisha Patel-Dunn, Giám đốc Y khoa tại LifeStance Health (Mỹ), cảm giác lo âu khi chứng kiến bạn bè, đồng nghiệp liên tục đạt được những thành tựu lớn trong sự nghiệp đang trở nên phổ biến.

“Đó là sự tự chỉ trích và lo âu nội tại khi ta so sánh mình với người khác, bạn bè được thăng chức, đồng nghiệp có cơ hội mới", bà chia sẻ.

Đại dịch Covid-19 đã khiến tình trạng này trầm trọng hơn, khi nhiều người trẻ phải tạm hoãn các kế hoạch nghề nghiệp. Cùng với đó, mạng xã hội, đặc biệt là các nền tảng như LinkedIn, vô tình trở thành “tác nhân” đẩy họ vào một cuộc đua vô hình.

Văn hóa “hustle”, cày cuốc không ngừng nghỉ, cùng áp lực xã hội khiến ngay cả những người đạt thành tựu đáng kể vẫn cảm thấy thiếu thốn.

Trước đây, FOMO thường gắn với những hoạt động vui chơi, giải trí. Nhưng nay, những bài đăng khoe thành tích như thăng chức, chuyển việc hay kiếm được mức lương nghìn USD từ làm freelance khiến nhiều người cảm thấy bản thân chưa đủ tốt.

“Tôi đã làm việc với rất nhiều bạn trẻ, và hầu như ai cũng cảm thấy mình ‘chưa làm được gì’ và đang ‘thua trong cuộc đua’”, Abhishek Ponia, chuyên gia tư vấn 36 tuổi, nhận định.

Hứa hẹn của doanh nghiệp

Không ít người khác lại lao đầu vào guồng quay công việc khắc nghiệt để chạy theo những phần thưởng, hứa hẹn mà doanh nghiệp khéo léo đưa ra.

Những lời hứa về cơ hội thăng tiến, sự công nhận hay được giao phó những dự án lớn đã trở thành động lực mạnh mẽ, đặc biệt trong các ngành cạnh tranh cao như tài chính.

Tại Mỹ, hàng nghìn sinh viên vẫn đổ xô vào con đường tài chính Phố Wall (New York), bất chấp môi trường làm việc khắc nghiệt và giờ làm việc kéo dài.

Mạng xã hội là tác nhân đẩy mạnh tâm lý thành công nơi công sở.

Theo khảo sát của Business Insider với 150 sinh viên tài chính từ các trường danh giá tại Mỹ như Wharton, NYU hay Georgetown, 74% xác định sẽ bắt đầu sự nghiệp ở lĩnh vực đầu tư ngân hàng, nơi được xem là “bước đệm bắt buộc” để gia nhập giới tài chính thượng lưu.

Thực tế, làm việc 80-100 giờ mỗi tuần là chuyện thường ngày với các "junior banker" (người mới bắt đầu sự nghiệp trong lĩnh vực ngân hàng đầu tư). Họ thức khuya bên bàn làm việc, lặp đi lặp lại các tác vụ đơn điệu trên PowerPoint và Excel.

Doanh nghiệp tỏ ra cực kỳ khéo léo trong việc thu hút nhân tài trẻ. Họ không che giấu sự khắc nghiệt của công việc, nhưng đổi lại là mức lương khởi điểm hấp dẫn, lên đến 110.000 USD/năm kèm thưởng, cùng lời hứa về tương lai rộng mở, như cơ hội làm việc tại các quỹ đầu cơ tỷ USD, trở thành giám đốc đầu tư của các tập đoàn Fortune 500, hay thậm chí là làm chủ quỹ riêng.

“Tôi biết công việc sẽ rất cực. Nhưng nếu làm đủ 5 năm đầu đời thật ‘gắt’, phần thưởng sẽ tới", một sinh viên Wharton thẳng thắn chia sẻ.

Hệ lụy sức khoẻ

Thời gian làm việc kéo dài, thức khuya và “cháy hết mình vì deadline” đang để lại những hệ quả nghiêm trọng đối với sức khỏe thể chất và tinh thần của người lao động.

Theo Amanda Jones, giảng viên cao cấp về hành vi tổ chức tại ĐH King’s College London (Anh), nhân viên ngày nay phải đối mặt với khối lượng công việc ngày càng lớn, thời gian làm việc kéo dài nhưng lại thiếu nguồn lực hỗ trợ.

“Cường độ làm việc hầu như không giảm, dẫn đến kiệt sức, căng thẳng và mất kết nối với công việc", bà nhận định.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) từng cảnh báo rằng làm việc trên 55 giờ mỗi tuần có thể làm tăng 35% nguy cơ đột quỵ và 17% nguy cơ tử vong do bệnh tim thiếu máu cục bộ.

Một nghiên cứu của GS. Wen-Jui Han từ Đại học New York (Mỹ) cũng chỉ ra rằng những người thường xuyên làm việc ngoài giờ, đặc biệt là làm đêm và thiếu ngủ, có nguy cơ cao mắc các bệnh mạn tính như cao huyết áp, rối loạn tâm lý, trầm cảm và lo âu kéo dài.

Trước vòng xoáy làm việc bất tận, Amanda Jones khuyến nghị người lao động cần chủ động thiết lập ranh giới rõ ràng và học cách lắng nghe cơ thể.

“Hãy chăm sóc bản thân trước khi quá muộn", bà nhấn mạnh.

Văn hóa tăng ca đang bị khai tử Từ clip nhân viên TP.HCM làm việc tới 23h, văn hóa tăng ca trở thành tâm điểm tranh luận. Không ít doanh nghiệp đang thay đổi, như giới hạn giờ làm hay thử tuần làm việc 4 ngày. 08:06 30/5/2025