16/1 là ngày thứ 9 diễn ra phiên xử bị cáo Đinh La Thăng cùng 21 đồng phạm. Họ bị cáo buộc tội Cố ý làm trái quy định Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng và Tham ô tài sản xảy ra tại Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) và Tổng công ty cổ phần Xây lắp Dầu khí Việt Nam (PVC).
Bị cáo Thăng xin được thay đổi biện pháp ngăn chặn
Bị cáo Đinh La Thăng tiếp tục tự bào chữa sau khi các luật sư của ông tranh luận với Viện kiểm sát (VKS). Tôn trọng bản luận tội của VKS, ông Thăng đề nghị nội dung nào không liên quan đến vụ án, không nằm trong quá trình điều tra thì không đưa vào bản luận tội, trong đó có việc quy kết lợi ích nhóm. Cựu Chủ tịch PVN giải thích việc doanh nghiệp có người đi, người đến là bình thường. Chủ trương bổ nhiệm cán bộ theo chức năng, nhiệm vụ nên không thể cáo buộc ký bổ nhiệm là lợi ích nhóm.
Về cáo buộc cấp trên không nhận trách nhiệm, đổ cấp dưới, ông Thăng nói luôn nhận trách nhiệm với vai trò người đứng đầu và nhận hoàn toàn trách nhiệm cho cán bộ dưới quyền không có động cơ vụ lợi, vì mục tiêu đẩy nhanh tiến độ mà vi phạm.
Cựu Chủ tịch PVN phủ nhận việc VKS nêu ông thừa nhận thời điểm triển khai Nhà máy Nhiệt điện Thái Bình 2 chỉ có Lilama mới đủ điều kiện làm tổng thầu. Theo diễn giải của bị cáo này, không đơn vị trong nước nào đủ điều kiện. Lúc Lilama được chỉ định làm tổng dự án nhiệt điện Vũng Áng 1 họ cũng chưa đủ kinh nghiệm. Chủ trương chỉ định thầu được đưa ra khi ông Thăng chưa về PVN.
Về thẩm quyền chỉ định thầu, PVPower được HĐTV ủy quyền thì đơn vị này có trách nhiệm lập hồ sơ, xét duyệt, đàm phán. Khi ông Thăng chuyển công tác năm 2011, HĐTV, lãnh đạo tập đoàn vẫn chỉ định PVC đủ năng lực triển khai dự án.
"Chủ trương chỉ định thầu không phải do bị cáo diễn ra", ông Thăng nói.
Về hợp đồng 33, bị cáo Đinh La Thăng nói thuộc thẩm quyền ký của PVPower. Trước cáo buộc phải biết tính pháp lý của hợp đồng EPC, ông Thăng nói mình chỉ làm việc trong phạm vi trách nhiệm, không thể vượt quá quy định HĐTV.
Ông Thăng nói tại các cuộc họp, ông không nhận báo cáo của Ban Tổng giám đốc hay PVPower về hợp đồng 33 không hiệu lực. Khi Ban quản lý dự án Nhà máy Nhiệt điện Thái Bình 2 phát hiện cũng báo cáo mật Tổng giám đốc, không báo cáo Chủ tịch HĐTV.
Cựu Chủ tịch PVN nói cả 3 lần PVPower đề nghị tạm ứng tiền, ông đều không đồng ý. "Lần thứ 4, bị cáo có chỉ đạo nhưng chỉ đạo rõ ràng là phải tạm ứng theo quy định pháp luật và chỉ đạo PVC không được sử dụng tiền tạm ứng cho dự án", ông Thăng nói chi tiết này không được VKS đề cập.
Hôm nay, lần thứ 2 lên bục tự bào chữa, ông Đinh La Thăng bày tỏ không đồng tình với cách xử lý của PVPower. Theo quan điểm của bị cáo sinh năm 1960, PVPower và Ban quản lý dự án là người thực hiện trực tiếp, thực hiện nhiệm vụ cuối cùng mà không bị xử lý thì đề nghị HĐXX xem xét trách nhiệm đối với các bị cáo khác. "Điều đó có công bằng hay không?”, ông Thăng đặt vấn đề và mong HĐXX xem xét.
Trước khi dừng lời, ông Thăng đề nghị cho một số bị cáo phạm tội Cố ý làm trái quy định Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng được thay đổi hình thức ngăn chặn, trong đó có bản thân mình. Cựu chủ tịch PVN nói một số bị cáo trong vụ án không nguy hiểm cho xã hội.
Luật sư: 'Lần đầu tiên trong lịch sử coi lãi suất là thiệt hại'
Cũng trong phiên tòa hôm nay, luật sư Lê Văn Thiệp, bào chữa cho bị cáo Trịnh Xuân Thanh, nguyên Chủ tịch HĐQT PVC, là người đầu tiên đối đáp với VKS về bản luận tội. Ông Thiệp nói theo tính toán, việc thi công dự án Nhà máy nhiệt điện Thái Bình 2 mất khoảng 60 tháng. Nếu tính từ thời điểm khởi công năm 2013 đến nay thì việc chậm tiến độ là không đáng kể.
Trước việc VKS bảo lưu cách tính thiệt hại khoản tiền hơn 100 tỷ liên quan đến vụ án (trong đó tiền lãi tối thiểu trên số tiền không sử dụng vào mục đích dự án là hơn 51 tỷ đồng), luật sư cho rằng các giám định viên đã không căn cứ theo Luật Kế toán cũng như các quy định về tiền gửi. Ông Thiệp cho rằng thiệt hại là phải làm mất, thất thoát tài sản. "Lần đầu tiên trong lịch sử coi lãi suất là thiệt hại", luật sư nói và nhận định cách tính này không toàn diện, gây bất lợi cho các bị cáo trong nhóm tội Cố ý làm trái quy định Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng.
 |
| Dự án nhiệt điện Thái Bình 2 nằm ngay bên cạnh nhiệt điện Thái Bình 1 (bên phải). Theo kết luận của Kiểm toán Nhà nước, dự án xây dựng Nhà máy nhiệt điện Thái Bình 2 có hợp đồng EPC nhà máy chính quy định cấp chứng chỉ hoàn thành tạm thời tổ máy số 1 vào tháng 1/2015, tổ máy số 2 vào tháng 7/2015. Ảnh: Lê Hiếu. |
Người bào chữa cho Trịnh Xuân Thanh cũng không đồng tình với quan điểm của VKS cho rằng các bị cáo phạm tội có tổ chức. Ông Thiệp nói đặc điểm của pháp nhân là có tổ chức, được thành lập trước khi vụ án xảy ra.
Luật sư đưa ra lý lẽ các bị cáo thực hiện theo phân công, phân nhiệm, nhiều người làm theo ủy quyền, do đó cáo buộc phạm tội có tổ chức là chưa chính xác. Trích dẫn nội dung kết luận điều tra và cáo trạng vụ án, luật sư Lê Văn Thiệp nói thân chủ thỏa mãn tội Sử dụng trái phép tài sản, có tình tiết tăng nặng là Lợi dụng chức vụ quyền hạn.
Người bào chữa đề nghị HĐXX tìm một tội danh phù hợp cho bị cáo Trịnh Xuân Thanh vì tội Cố ý làm trái không đúng bản chất khách quan, không tương xứng với những gì đã xảy ra. Về việc ký hợp đồng EPC số 33, theo luật sư, PVPower phải có nghĩa vụ với nội dung ký kết. Ông Thiệp nói PVC chỉ là nhà thầu.
Vị luật sư đề nghị HĐXX cá thể hóa hành vi của các bị cáo ở PVC với tư cách người nhận thầu tham gia ký kết hợp đồng.
 |
| Bị cáo Trịnh Xuân Thanh được cảnh sát dẫn giải về trại tạm giam tối 15/1. Ảnh: Việt Hùng. |
Đặt câu hỏi liên quan về vai trò của PVPower
Cùng tham gia bào chữa cho bị cáo Thanh, luật sư Nguyễn Văn Quynh nói cáo trạng thể hiện vai trò ông Đinh La Thăng là số 1, Trịnh Xuân Thanh là số 2. Tuy nhiên, theo ông Quynh, bị cáo Thanh chỉ là Chủ tịch HĐQT của nhà thầu, không có vai trò chỉ đạo xuyên suốt.
Đặt câu hỏi liên quan đến vai trò của PVPower - đơn vị được giao chủ đầu tư dự án Nhà máy Nhiệt điện Thái Bình 2 khi ký hợp đồng 33, luật sư đã công bố một số lời khai của ông Vũ Huy Quang (nguyên Tổng giám đốc PVPower) mà theo ông là rất quan trọng nhưng chưa được đề cập trong phiên tòa. Vị luật sư cho rằng Tổng giám đốc PVPower thời điểm đó biết rõ việc thiếu các thủ tục quan trọng khi ký kết hợp đồng 33. "Nếu không có hợp đồng 33 với sai sót của PVPower thì không bao giờ có vụ án này. Người làm sai đầu tiên là PVPower, vậy trách nhiệm này của ai?", luật sư thắc mắc.
Vị luật sư cũng cho rằng VKS không đưa ra chứng cứ chứng minh bị cáo Trịnh Xuân Thanh chỉ đạo bị cáo Vũ Đức Thuận. "VKS suy diễn theo kiểu ông là Chủ tịch HĐQT, ông phải biết hết, phải chỉ đạo bị cáo Thuận. Suy diễn đó thiếu căn cứ, cũng giống như suy diễn đối với bị cáo Đinh La Thăng trong vụ này, ông là chủ tịch, ông phải chịu trách nhiệm. Tôi cho rằng như vậy không thuyết phục, không đủ căn cứ", luật sư Quynh đưa ra quan điểm của mình.
Luật sư của bị cáo Trịnh Xuân Thanh cũng dành nhiều thời gian để nói về việc giám định thiệt. Ông Quynh chia sẻ hơn chục năm hành nghề, ông chưa thấy kết quả giám định nào dựa trên “thiệt hại tưởng tượng” và trong trường hợp này không căn cứ Luật Kế toán.
Viện dẫn các quy định pháp luật và nghị quyết của Hội đồng Thẩm phán, luật sư khẳng định thiệt hại trong vụ án hình sự phải là thiệt hại thực tế. Ông Quynh đề nghị HĐXX tuyên Trịnh Xuân Thanh vô tội về tội Cố ý làm trái quy định nhà nước gây hậu quả nghiêm trọng.
Nữ luật sư lập luận trước cáo buộc Trịnh Xuân Thanh tham ô tài sản
Sau khi dành gần 30 phút để tranh luận với VKS về cáo buộc Trịnh Xuân Thanh có hành Cố ý làm trái quy định Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng, luật sư Trần Hồng Phúc đề cập đến nội dung Tham ô tài sản.
Về việc VKS cho rằng trong số 10 bị cáo trong nhóm tội Tham ô tài sản có duy nhất Thanh không nhận tội, luật sư cho rằng 9 người được xác định là đồng phạm của Trịnh Xuân Thanh liên quan đến những chứng cứ vật chất cơ quan điều tra đã thu thập. Ngoài ra, họ còn tự nguyện khắc phục thiệt hại để được giảm nhẹ hình phạt. Riêng Trịnh Xuân Thanh do chứng cứ chưa rõ nên bị cáo này không nhận tội.
Nữ luật sư nói trong hơn 18.000 bút lục, nếu VKS đưa ra được chứng cứ vật chất thì thân chủ của bà sẽ tâm phục, khẩu phục. Bà Phúc cho rằng việc cơ quan công tố buộc tội dựa trên lời khai bất lợi, không nhớ chính xác thời gian của một bị cáo và người liên quan là chưa đủ căn cứ, đặc biệt là truy cứu trách nhiệm hình sự một người với mức án tử hình hoặc chung thân.
Đề cập lại chi tiết chứng cứ ngoại phạm, luật sư nói lịch bay của bị cáo Thanh cần được xem xét để đánh giá với lời khai nhân chứng có mâu thuẫn, không rõ thời gian. "Đang có 2 nguồn chứng cứ gồm chứng cứ vật chất là vé máy bay và lời khai nhưng đang mâu thuẫn", bà Phúc nói và nhấn mạnh nguyên tắc tố tụng, chứng cứ vật chất là chứng cứ để chứng minh.
Nữ luật sư gay gắt khi nói về chứng từ rút tiền mới xuất hiện tại tòa nhưng cơ quan tố tụng cho rằng thể hiện việc Lương Văn Hoà rút 4 tỷ đồng chuyển cho Trịnh Xuân Thanh thông qua lái xe riêng. "Tại sao VKS yêu cầu cơ quan điều tra thu thập bổ sung? Chứng tỏ chứng cứ điện tử không đủ chứng minh thân chủ tôi phạm tội, phải tiếp tục tìm chứng cứ buộc tội”, bà Phúc cho rằng việc này vi phạm luật tố tụng. Nữ luật sư mong HĐXX xem xét vấn đề thu thập thêm có là chứng cứ pháp lý, sử dụng để nghị án và đưa vào bản án hay không?
Về chứng cứ mới là chứng từ rút tiền, luật sư cho rằng có nhiều điểm mâu thuẫn. Trong giấy rút tiền cũ, địa điểm giao dịch là ngân hàng Agribank phòng giao dịch ở Mỹ Đình, sau này chuyển thành chi nhanh Tây Đô. Ngoài ra, 2 tài liệu cũ trước đây thể hiện việc tính phí rút tiền.
"VKS lý giải sao để Trịnh Xuân Thanh tâm phục khẩu phục. Tại sao cùng một tài khoản ở Quảng Ngãi cùng rút tiền ở Hà Nội lại có 2 khoản phí, một khoản phí rút tiền ở ngoại tỉnh, một khoản phí rút tiền trong tỉnh”, bà Phúc nói rồi yêu cầu VKS làm rõ vì sao có việc này.
