Bruce Firman là một nhà môi giới bất động sản ở thành phố St. Catharines, tỉnh Ontario, Canada. Ông từng kết hôn với Margaret Banesh, một luật sư. Họ có hai con, một trai và một gái. Sau 8 năm chung sống, họ ly hôn nhưng vẫn ở chung một nhà.
Cái chết thảm của ông lão bên xe đạp
Gần 21h ngày 27/11/2001, bà Margaret và con gái Elizabeth Gatenby (Gatenby là họ của Elizabeth sau khi lấy chồng, còn trước khi kết hôn cô mang họ Firman) trở về nhà sau chuyến du lịch tới thác Niagara. Thấy ngôi nhà tối om nhưng cửa garage mở, họ tiến vào và phát hiện thi thể Bruce trên vũng máu. Hai người chạy sang nhà hàng xóm để báo sự việc và nhờ họ gọi cảnh sát.
 |
| Ông Bruce Firman và bà Margaret Banesh. Ảnh: The Standards. |
Khi cảnh sát tới garage, họ thấy Bruce nằm sấp cạnh xe đạp, và tay ông vẫn nắm tay lái của xe. Một chiếc mỏ lết mở ống nằm trên giá cưa gần thi thể. Nó dính máu nên rất có thể đó là hung khí gây án mạng. Dấu vết duy nhất mà hung thủ để lại là một dấu giày trên hành lang trước nhà.
Một trong những thói quen của Bruce là đạp xe ra ngoài rồi trở về nhà vào khoảng 19h. Cảnh sát nhận định hung thủ đã đột nhập vào nhà khi Bruce đang đạp xe bên ngoài, rồi tấn công bất ngờ khi ông vào garage và chưa kịp bật bóng điện.
Không phá cửa chính hoặc cạy cửa sổ nên có lẽ hung thủ có chìa khóa để mở cửa. Đồ đạc trong nhà không xáo trộn hay rời vị trí ban đầu, cho thấy tên giết người không có ý định lấy cắp tài sản.
 |
| Chiếc mỏ lết vặn ống là hung khi đã gây nên cái chết của ông Bruce Firman. Ảnh: The Standards. |
Margaret khai rằng bà và Bruce đang trong quá trình phân chia tài sản để ông rời khỏi nhà và tới nơi khác. Tuy nhiên, hai người tranh chấp những đồ vật nhỏ nhất như đèn pin, chảo rán.
Con trai của họ kể rằng vì quá phẫn uất, Margaret từng dọa giết và ném đồ vật về phía Bruce. Vì thế, cảnh sát đặt ra giả thuyết có thể Margaret sát hại chồng cũ để độc chiếm toàn bộ tài sản. Nhưng khi kiểm tra chứng cứ ngoại phạm của cựu luật sư, họ loại bà ra khỏi danh sách nghi phạm.
Elizabeth, con gái của nạn nhân, khai rằng cha cô đã quan hệ tình cảm với một số phụ nữ sau khi ly hôn. Thông tin ấy khiến nhóm điều tra nhận định rất có thể một trong số người tình của Bruce muốn ông chết. Nhưng sau quá trình kiểm tra, họ kết luận không người tình nào của nạn nhân liên quan tới án mạng.
Ngã rẽ bất ngờ của cuộc điều tra
Nhận định rất có thể kẻ giết Bruce Firman tới từ nơi khác, nhóm điều tra tới từng khách sạn, nhà nghỉ để thu thập thông tin. Ở một khách sạn rẻ tiền, họ phát hiện Elizabeth Gatenby, con gái của nạn nhân, đăng ký phòng cho một nam thanh niên vào ngày 22/11/2001 (5 ngày trước khi án mạng xảy ra). Nhân viên lễ tân nói sau khi đăng ký phòng, Elizabeth rời khách sạn, còn nam thanh niên nhận phòng. Ngày 27/11/2001, một nam thanh niên khác đến khách sạn và ở cùng cậu ta.
Dữ liệu camera từ một trạm xe buýt cho thấy Elizabeth bước xuống một xe buýt cùng một nam thanh niên vào thời điểm trước ngày 22/11/2001. Điểm kỳ lạ là nam thanh niên trùm một chăn lên đầu. Sau khi rời xe buýt, họ bước vào khách sạn.
 |
| Elizabeth Gatenby, con gái của Bruce Firman và Margaret Banesh. Ảnh: The Standards. |
Khi cảnh sát thẩm vấn về vụ việc, Elizabeth khai rằng cô làm việc cho một tổ chức giúp đỡ trẻ vô gia cư. Cô gặp nam thanh niên trên xe buýt và quyết định giúp bằng cách thuê phòng khách sạn cho cậu ta.
Kế hoạch của cô là sau khi cô tìm được chỗ ở ổn định cho nam thanh niên vô gia cư, cậu ta sẽ rời khách sạn. Tuy nhiên, Elizabeth không thể cung cấp họ tên của nam thanh niên, với lý do cô không quan tâm danh tính của cậu ta. Đây là điểm khiến nhóm điều tra cảm thấy hoài nghi.
Biết rằng Elizabeth đưa bà Margaret thăm thác Niagara vào hôm 27/11/2001 bằng xe thuê, nhóm điều tra khám xét xe để tìm chứng cứ. Họ thấy vân tay của Elizabeth, bà Margaret và một vân tay lạ trên cửa xe.
Khi đối chiếu dấu vân tay lạ với kho dữ liệu của những người từng phạm tội ở Canada, họ đã gặp may. Nó trùng khớp dấu vân tay của một thiếu niên 17 tuổi từng bị cảnh sát bắt vì phạm pháp.
Thiếu niên đó cư trú ở thành phố Kimberly thuộc tỉnh British Columbia, Canada. Khi cảnh sát bắt thiếu niên 17 tuổi, cậu ta khai rằng một thanh niên 18 tuổi ở thành phố Whistle (tỉnh British Columbia) thuê cậu ta giết Bruce. Tên của người thuê khiến cảnh sát bất ngờ, bởi đó là Byron Gatenby, cháu ngoại của nạn nhân Bruce.
 |
| Cảnh sát áp giải Byron Gatenby, cháu ngoại của nạn nhân Bruce Firman. Ảnh: The Standard. |
Lời khai của Byron Gatenby khiến cảnh sát sửng sốt hơn nữa. Theo cậu ta, bà Margaret từng tự sát bằng thuốc ngủ vì tức giận trong quá trình phân chia tài sản với chồng. May mắn thay, Elizabeth phát hiện kịp thời nên bà đã thoát chết. Sau sự việc ấy, Elizabeth mong cha chết vì cho rằng sự ra đi của cha sẽ khiến mẹ bớt khổ. Cô ta thổ lộ nguyện vọng với Byron, và họ nảy ra ý tưởng giết Bruce.
Để thực hiện kế hoạch, Byron đã liên hệ với thiếu niên 17 tuổi. Ngày 22/11/2001, Byron cùng mẹ tới thành phố St. Catharines bằng xe buýt (Như vậy, thanh niên đi cùng Elizabeth trên xe buýt chính là con trai cô ta, chứ không phải người lạ vô gia cư như cô ta khai báo).
Elizabeth thuê một phòng trong khách sạn cho con trai. Vài hôm sau, thiếu niên 17 tuổi tới thành phố St. Catharines và ở cùng phòng với Byron. Elizabeth đã cung cấp thông tin chi tiết về thói quen sinh hoạt hàng ngày của cha, đồng thời giấu chìa khóa nhà ở một chỗ để hai “sát thủ” có thể đột nhập ngôi nhà dễ dàng.
Vì Bruce thường xuyên đạp xe về nhà trước 19h, Byron và đồng phạm đột nhập vào nhà từ trước, rồi ẩn nấp trong garage. Để hỗ trợ hai hung thủ, Elizabeth rủ mẹ thăm thác Niagara. Khi Bruce trở về nhà lúc 19h ngày 27/11/2001, thiếu niên 17 tuổi tấn công bất ngờ bằng mỏ lết vặn ống khiến ông lão ngã nhào. Sau khi Bruce nằm bất động, hai tên vội vàng rời khỏi nhà.
Elizabeth phủ nhận câu chuyện của con trai, nói rằng cô ta chỉ yêu cầu hai hung thủ dọa cha, chứ không sát hại. Tuy nhiên, trong quá trình xét xử, bồi thẩm đoàn nhận định Elizabeth muốn giết cha vì nghĩ rằng việc đó sẽ ngăn cản ý định tự sát của mẹ.
Với vai trò chủ mưu, Elizabeth Gatenby nhận án chung thân vì tội giết người, còn Byron Gatenby nhận mức án 6 năm tù do vai trò đồng phạm giết người nhưng không trực tiếp ra tay.
Thẩm phán kết luận thiếu niên 17 tuổi (được giấu tên theo quy định của luật) phạm tội cố ý giết người vì trực tiếp gây nên cái chết của nạn nhân, nhưng cậu ta chỉ phải nhận mức án tối đa 6 năm theo quy định của luật dành cho trẻ dưới 18 tuổi.
Năm 2021, Elizabeth Gatenby từng yêu cầu thẩm phán giảm án cho mình song thẩm phán bác yêu cầu đó.
