Luật sư Đặng Xuân Cường (Văn phòng luật sư Trương Anh Tú - Đoàn Luật sư Hà Nội) nhớ lại cách đây chưa lâu, có một khách hàng từ tận Quảng Xương, Thanh Hóa muốn gặp trực tiếp để được tư vấn. Đó là một người đàn ông chừng khoảng 60 tuổi với dáng vẻ lam lũ, tên Phiên.
Nghe người này kể về vụ án mà con gái ông là bị can, luật sư đã đồng hành cùng gia đình trong việc tìm lại công lý.
Người phụ nữ bất hạnh
Ông kể bản thân mình có cả thảy 5 người con, trong đó Nguyễn Thị Hải (37 tuổi) là con gái đầu lòng. Là chị cả trong gia đình, không có điều kiện ăn học tới nơi, tới chốn, Hải lam lũ, tần tảo từ nhỏ.
 |
| Nguyễn Thị Hải cùng các luật sư bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho chị. |
18 tuổi, Hải xây dựng gia đình với một người người đàn ông cùng quê. Hạnh phúc ngắn chẳng tày gang. Khi cô đang mang thai con đầu lòng thì người chồng bị cơn bão Linda cướp đi trong một chuyến đi biển.
Để có tiền nuôi con ăn học, Hải lên Hà Nội làm bốc vác tại bến xe Giáp Bát. Thế rồi, Hải gặp Chu Bá Minh (quê Bắc Giang). Cả hai nảy sinh tình cảm nên về chung sống từ năm 2004.
13 năm chung sống, hai vợ chồng có với nhau hai con trai. Họ không đăng ký kết hôn vì cùng sinh con, đẻ cái thì là vợ chồng rồi.
Cuối tháng 5/2017, ông Phiên và gia đình có nhận được thông báo của Công an quận Hoàng Mai, Hà Nội về việc Hải bị bắt tạm giam do lấy trộm tiền của chồng.
“Ở góc độ đạo lý, hành động của người chồng phải nói là quá nhẫn tâm, dù đúng dù sai thì hai người cũng đã có 13 năm chung sống, có tới hai mặt con với nhau. Ở góc độ pháp luật, tôi sớm phát hiện ra rằng tài sản mà Hải lấy của chồng là tài sản chung của hai người. Do vậy việc khởi tố, điều tra trong trường hợp này là chưa thỏa đáng cả về tình và lý”, luật sư Cường nói về lý do chấp thuận tham gia bào chữa cho Hải.
Luật sư Cường kể buổi làm việc tại trại tạm giam với Hải đã hé lộ nhiều thông tin hết sức bất ngờ, không được phản ánh trong hồ sơ vụ án.
“Trước khi đi vào những câu hỏi cụ thể, tôi đưa ra cho Hải đơn mời luật sư để cô hoàn tất thủ tục. Cô nói ngay: “Anh ơi! Em có biết đọc đâu”, tôi ngước mắt nhìn cô đầy kinh ngạc: “Vậy, tại sao em lại có thể ký vào những bản cung, biên bản bắt người?”.
Rồi cô kể: “Hồi nhỏ nhà đông con nên không được đến trường. Năm thằng bé nhà em học lớp 4, nó muốn em dạy nó học bài, em đã khóc nức nở và thành thật với cháu là mẹ không biết chữ. Thằng bé thương mẹ, mỗi buổi tối hướng dẫn mẹ vài con chữ, thành thử em có biết vài chữ, biết ký tên mình còn văn bản thì chẳng thể đọc được”.
Sau đó, Hải kể lại câu chuyện lấy tiền của chồng và bị bắt. Quãng năm 2016, các con đã lớn nhưng hai vợ chồng vẫn phải đi thuê nhà ở Hà Nội, Hải nói với người chồng tên Minh rằng sẽ về quê xin bố mẹ đất để xây nhà.
Nghe vậy, Minh đồng ý và hứa sẽ đưa cho Hải 100 triệu đồng để xây nhà. Sau đó, Hải về quê vay mượn tiền của một số người thân, họ hàng xây dựng ngôi nhà cấp bốn tại thôn Nam, xã Quảng Thạch, huyện Quảng Xương hết 192 triệu đồng. Sau đó, cứ mỗi dịp từ Hà Nội về quê, Hải và Minh đều ở tại ngôi nhà này.
Nhà đã xây xong từ lâu nhưng không thấy Minh đưa tiền để trả nợ. Hải nhiều lần khất nợ những người trước đây đã cho vay tiền nên tình cảm họ hàng, anh em bị sứt mẻ nghiêm trọng.
 |
| Chị Hải vui mừng khi nhận được quyết định đình chỉ vụ án. |
Chiều 19/4/2017, sau khi kết thúc một ngày lao động tại bến xe Giáp Bát, hai vợ chồng chở nhau về nhà. Hải thấy chồng bỏ rất nhiều tiền ra giường đếm nên cô nói: “Sao anh có tiền mà không đưa cho em để trả nợ mà để người ta đến nhà chửi bố mẹ?”.
Nghe vợ nói vậy, Minh vẫn bình thản hứa hẹn như bao lần trước đó rằng sẽ cho tiền nhưng phải từ từ.
Áp lực từ việc trả nợ và thương bố mẹ ở quê hàng ngày bị các chủ nợ đến đòi rồi chửi mắng nên khi chồng vào phòng tắm, Hải lén lấy của chồng một số tiền. Số tiền này là bao nhiêu thì Hải cũng không rõ.
Vừa lấy tiền xong, Hải bị chồng phát hiện nên bỏ chạy. Minh giữ được vợ và trình báo Công an phường Hoàng Liệt. Sau hai ngày tạm giữ, Hải trở về nhà nhưng bị Minh đánh đuổi ra khỏi nhà. Từ đó, cô về quê ở cùng bố mẹ đẻ.
Sau này, Công an phường Hoàng Liệt quy kết Hải lấy 20 triệu đồng của chồng nhưng sau khi hồ sơ chuyển tới cơ quan điều tra thì số tiền tăng lên thành 54 triệu đồng.
Công lý mỉm cười
Giữa tháng 7/2017, Hải bị Công an quận Hoàng Mai lập biên bản truy nã tại địa phương. Do khả năng đọc viết rất hạn chế nên khi các cán bộ yêu cầu Hải ký vào đâu thì Hải chỉ biết làm theo.
Gia đình Hải nhiều lần mời luật sư tham gia bào chữa cho Hải, tuy nhiên do không hiểu biết và cũng do những yếu tố khác tác động, Hải đã phải hai lần làm đơn từ chối luật sư.
Sau đó, 3 lần TAND quận Hoàng Mai mở phiên xét xử sơ thẩm thì cả 3 lần đều bị hoãn vì các lý do khác nhau. Ở phiên tòa lần thứ 3, trước các căn cứ pháp lý mà luật sư đưa ra, VKSND quận Hoàng Mai xin hoãn phiên tòa để xem xét lại quan điểm truy tố.
“Sau đó, chúng tôi đã có buổi làm việc, xác minh tại Quảng Xương, Thanh Hóa. Với những kết quả thu được có thể khẳng định những thông tin trước đây mà Hải cung cấp là hoàn toàn chính xác. Sau đó, chúng tôi đã lập tức xây dựng một bản kiến nghị 15 trang, đưa ra những cơ sở để khẳng định việc khởi tố, truy tố Hải phạm tội trộm cắp tài sản là làm oan cho Hải”, luật sư kể.
Trong bản kiến nghị này, luật sư đã chỉ ra nhiều điểm bất thường, vô lý trong hoạt động giải quyết vụ án. Hơn nữa, mục đích của việc Hải lấy tiền là nhằm trả nợ chung chứ không phải là chi tiêu cá nhân. Trong vụ án này, tình huống chưa đăng ký kết hôn giữa hai người như một cái bẫy pháp lý đối với những cán bộ tiến hành tố tụng.
Cuối cùng, do nhận thấy không cần thiết phải xử lý hình sự đối với hành vi của Hải, CQĐT đã ra quyết định đình chỉ vụ án và đình chỉ bị can đối với Hải, đồng nghĩa với việc vụ án đã kết thúc và Hải gỡ bỏ được cái tiếng là kẻ trộm cắp.
“Đây là một sự sửa sai kịp thời trước khi sự việc bị đẩy đi quá xa”, luật sư Cường nói và cho biết mới đây, Hải đã xây dựng gia đình với một người đàn ông khác. Đó có lẽ là sự bù đắp cho cuộc đời người phụ nữ đã gánh chịu nhiều bất hạnh.
