Theo Tổ chức Y tế Thế giới trong 90 triệu người Việt Nam chiếm khoảng 80% dân số đang nhiễm phải giun. Tuy số lượng nhiều nhưng lại rất khó để xác định chính xác người bị nhiễm bệnh hay không chỉ xét qua những biểu hiện thông thường.
Giun có thể bị nhiễm qua đường ăn uống, do ăn thức ăn không sạch, chưa chín kỹ, uống nước chưa đun sôi, ăn các loại rau sống chưa được rửa sạch, qua bàn tay bẩn, qua nguồn nước không vệ sinh, qua sinh hoạt hàng ngày tiếp xúc trực tiếp với môi trường đất và qua cả nguồn không khí bị ô nhiễm, trẻ có thể bị nhiễm giun khi đưa đồ chơi bẩn vào miệng, cầm nắm thức ăn không rửa tay sau khi đi đại tiện.Người Việt thường mắc các loại giun sau:
1. Giun đũa
Loại giun rất nguy hiểm. Ngoài việc hút hết các chất dinh dưỡng, giun đũa còn viêm tắc ruột, tắc mật, tắc ống tụy, xoắn ruột có thể dẫn đến tử vong cho người bị nhiễm, rất nhiều trường hợp được ghi nhận.
 |
| Có rất nhiều loại giun mà người Việt thường mắc phải. |
2. Giun móc, giun tóc
Theo thống kê, mỗi ngày hút máu vật chủ 0,2 ml/con (giun móc) và 0,005 ml/con (giun tóc). Do có khả năng hút máu, chúng gây thiếu máu nhược sắc, mệt mỏi, hồi hộp, chóng mặt, nhức đầu, thiếu máu kéo dài, thậm chí suy tim.
Ngoài ra chúng còn tham lam chiếm đoạt thêm những chất cần thiết cho cơ thể như: vitamin B12, protein, huyết thanh, acid folic… Loại giun này thường sống bám vào niêm mạc ruột để hút máu nên rất dễ gây viêm loét ruột.
3. Giun kim
Đường lây truyền phổ biến của chúng là các vật dụng trong nhà như: quần áo, đồ chơi, gối, mùng, màn… Trứng giun rất nhẹ, có thể bay trong không khí và ai cũng có thể nuốt phải.
Khi vào trong ruột, giun kim gây tổn thương niêm mạc ruột, làm rối loạn tiêu hóa, nổi mẩn dị ứng, viêm sinh dục, âm hộ, âm đạo, rối loạn tiểu tiện và thậm chí rối loạn kinh nguyệt (đối với bé gái)... Nếu giun kim lọt vào ruột thừa có thể gây nên tình trạng viêm ruột thừa.
Lúc giun kim bò ra ngoài vùng hậu môn đẻ trứng sẽ gây nên ngứa, người bệnh gãi sẽ gây trầy, xước, loét, nhiễm trùng thứ phát và tái nhiễm thường xuyên.
Trẻ bị nhiễm giun dễ bị rối loạn giấc ngủ ban đêm do ngứa hậu môn, kéo dài sẽ ảnh hưởng trầm trọng sự phát triển chiều cao, trí tuệ của trẻ, làm trẻ gầy, xanh, bụng ỏng và lười ăn dẫn đến suy dinh dưỡng.
4. Giun lươn
Thường người bệnh không có triệu chứng hay biểu hiện cụ thể, song khi xuất hiện triệu chứng rõ ràng thì bệnh đã rất nặng. Ấu trùng loại giun này có thể đi xuyên qua da, vào trực tiếp các mao mạch.
Tùy vào mao mạch nào, chúng sẽ gây ra những biến chứng khác nhau như: viêm phổi, đau bụng, rối loạn tiêu hóa, trướng bụng, khó tiêu, sôi bụng ậm ạch, ho, thở ngắn, tổn thương niêm mạc ruột, hệ thần kinh trung ương, nhiễm trùng đường huyết…
Kinh khủng nhất là người bệnh có thể nhìn thấy chúng bò lổm ngổm dưới da quanh vùng hậu môn, bắp tay, mắt…
5. Giun đũa chó, mèo
Đây là hai loại thường gặp trong cuộc sống từ nguồn lây nhiễm vật nuôi trong nhà. Tuy nhiên giun đũa chó phổ biến hơn. Khi bị nhiễm phải người bệnh thường hay bị ngứa da tái đi tái lại, điều trị không dứt hẳn.
Ngoài ra ở một số người có biểu hiện gan to; sốt hoặc có các triệu chứng của phổi như ho, đau ngực; đau bụng, khó tiêu… Các triệu chứng này có thể kéo dài hàng tháng, hàng năm, người bệnh ít khi nghĩ đến việc bị nhiễm giun.
Khi ấu trùng giun đũa chó, mèo xâm nhập vào cơ thể sẽ mang theo vô vàn vi khuẩn, vi-rút từ ruột đến các cơ quan khác. Nếu ấu trùng “di cư” đến mắt thì gây viêm mắt, nhẹ thì giảm thị lực, nặng thì gây mù lòa, qua ruột thì gây đau bụng kéo dài, đến não thì gây rối loạn thần kinh như nhức đầu, yếu liệt tay chân, trí tuệ sa sút trầm trọng.
Cách phòng tránh
- Cắt đứt nguồn nhiễm, điều trị người nhiễm, tẩy giun định kỳ. Cần tập thói quen tẩy giun định kỳ cho cả gia đình tối thiểu 6 tháng một lần (ít nhất 2 lần trong năm).
- Dùng uống thuốc ngừa giun đúng liều lượng. Lựa chọn thuốc chứa hoạt chất Mebendazole để tẩy giun hiệu quả.
- Chữa trị tận gốc cho cả gia đình, trường học, môi trường sống tập thể trong cùng một thời điểm.
- Đề phòng nhiễm giun chó, mèo cần phải xổ giun định kỳ cho chúng và thường xuyên rửa tay bằng xà phòng và nước ấm sau khi tiếp xúc.
- Với trẻ nhỏ nên lựa chọn thuốc tẩy giun có nhiều hương vị dễ uống để giúp trẻ hợp tác.
- Chống phát tán mầm bệnh, tăng cường vệ sinh môi trường, giữ gìn nhà ở, vườn tược sạch sẽ. Quản lý chặt chẽ phân nước rác.
Mỗi gia đình cần có hố xí hợp vệ sinh, không phóng uế bừa bãi. Không dùng phân tươi chưa ủ kỹ bón ruộng. Không để ruồi nhặng bậu vào thức ăn. Không để chó, lợn, gà... tha phân gây ô nhiễm môi trường.
- Không ăn uống chưa nấu chín, ôi thiu, cần rửa kỹ thực phẩm dưới vòi nước sạch.
- Giữ vệ sinh cá nhân, rửa tay trước khi ăn và sau khi đi đại tiện, không nghịch bẩn, thường xuyên tắm rửa, không đi chân đất, không để trẻ bò lê la dưới đất. Cắt móng tay, đi dép thường xuyên, bảo hộ lao động khi tiếp xúc với đất.
