Mới đây, Khá Bảnh (tên thật là Ngô Bá Khá) vừa bị bắt giữ về tội đánh bạc và tổ chức đánh bạc. Đây là một nhân vật nổi tiếng với kênh YouTube có 1,99 triệu người đăng ký với các video có nội dung phản cảm, vô văn hóa, côn đồ. Khá Bảnh là đối tượng nghiện ma túy, đã có tiền án, tiền sự về tội cố ý gây thương tích.
Khi bị bắt, qua xét nghiệm nhanh, Khá dương tính với ma tuý và khai nhận mới sử dụng ma tuý tổng hợp (đá, ngựa).
Loại ma túy nguy hiểm nhất
GS.TS bác sĩ cao cấp Cao Tiến Đức, Chủ nhiệm bộ môn Tâm thần và Tâm lý y học, khoa Tâm thần, Bệnh viện Quân y 103 (Hà Nội) cảnh báo ma túy tổng hợp (ATS) là những chất ma túy nguy hiểm nhất hiện nay.
Theo Tổ chức Y tế thế giới năm 2012, trong số 200 triệu người sử dụng ma túy trên toàn thế giới, có 35 triệu người sử dụng ATS, nhiều hơn so với những người sử dụng cocaine và thuốc phiện cộng lại. Tại Việt Nam, từ năm 2010, ATS đã trở thành loại ma túy sử dụng phổ biến thứ hai sau heroin.
Đặc biệt, hiện nay người sử dụng nhất là giới trẻ có xu hướng chuyển sang dùng ma túy tổng hợp, phổ thông nhất là ma túy đá (methamphetamine), thuốc lắc (MDMA), ketamine, cỏ Mỹ...
Theo GS Đức, khi sử dụng ma túy tổng hợp, người dùng sẽ gặp các rối loạn tâm thần như lo âu, trầm cảm, kích động, suy giảm nhận thức, đặc biệt là các triệu chứng loạn thần (hoang tưởng, ảo giác) gây nên tâm trạng hoảng loạn, sợ bị hại, bị giết, rất dễ dẫn đến hành vi bạo lực. Đó chính là nguyên nhân gây ra hàng loạt vụ án nghiêm trọng trong thời gian gần đây.
Thậm chí, nhiều trường hợp nghiện nặng còn dẫn đến tâm thần phân liệt, 1/3 số người lệ thuộc ma túy tổng hợp có triệu chứng loạn thần.
Ma túy tổng hợp biến đổi rất nhanh, khiến bản thân người nghiện không làm chủ được chính mình. Vì vậy, GS Đức khuyến cáo người sử dụng có thể bị loạn thần ngay lần đầu chứ không nhất thiết phải dùng nhiều. Nếu sử dụng liên tục trong thời gian dài, các triệu chứng về loạn thần sẽ trở thành mạn tính.
 |
| Ngô Bá Khá tại cơ quan công an. Ảnh: C.A. |
Quá trình ma túy tổng hợp gây biến đổi tâm lý
Theo PGS Đức, khi sử dụng ATS, người dùng sẽ trải qua nhiều giai đoạn, tác động vào hệ thần kinh trung ương, làm biến đổi và chi phối mọi hành vi. Cụ thể:
Giai đoạn 1: Hưng phấn vật lý ban đầu
Sau khi hút hoặc tiêm chích ATS, người sử dụng trải qua những biểu hiện tăng nhịp tim, tăng quá trình trao đổi chất và tăng huyết áp. Cơn hưng phấn vật lý do ATS có thể kéo dài tới 30 phút.
Giai đoạn 2: Khoái cảm
ATS thường làm cho người sử dụng cảm thấy thông minh và tự tin hơn, có thể có thái độ hung dữ và dễ gây sự, thường nói ngắt lời người khác. Các hiệu ứng ảo giác có thể dẫn đến tập trung cao độ vào một hành vi vô nghĩa, chẳng hạn làm sạch nhiều lần cùng một cửa sổ trong vài giờ. Khoái cảm có thể kéo dài từ 4-16 giờ.
Giai đoạn 3: Sử dụng mất kiểm soát
Khi thấy khoái cảm bắt đầu thoái trào, người sử dụng duy trì khoái cảm bằng cách tiếp tục sử dụng ATS. Tuy nhiên, cơn phấn khích giảm so với ban đầu sau mỗi lần sử dụng. Đây chính là hiện tượng dung nạp xảy ra tức thì. Người nghiện sẽ tiếp tục sử dụng ATS trong khoảng 3 đến 15 ngày, cho đến khi không thể có được hưng phấn hoặc khoái cảm gì nữa mới thôi. Người sử dụng không buồn ngủ, cảm giác phấn khích cả về thể thất và tinh thần.
Giai đoạn 4: Giai đoạn chuyển tiếp
Vào cuối giai đoạn trên, người sử dụng trải nghiệm tâm trạng buồn bã và trống rỗng được gọi là "sự chuyển tiếp". Trong giai đoạn chuyển tiếp này, người sử dụng ATS có thể dùng rượu hay heroin, để làm giảm trạng thái u uất. Đây là thời điểm dễ xuất hiện hành động khó lường như bạo lực, ảo giác và hoang tưởng. Không chịu nổi cảm giác khủng khiếp của sự trống rỗng và cơn thèm ATS, người sử dụng mất đi khả năng nhận biết.
Người bệnh có thể mất ngủ liên tục tới 3-15 ngày, hoàn toàn sống trong thế giới riêng của mình, nhìn thấy và nghe những điều mà những người khác không cảm nhận được. Họ có thái độ thù địch, dễ gây nguy hiểm cho bản thân và người xung quanh.
Giai đoạn 5: Suy sụp
Người sử dụng ma túy tổng hợp kết cục bằng sự suy sụp khi nguồn cung cấp epinephrine của cơ thể bị cạn kiệt. Những trường hợp hung dữ nhất cũng trở nên vô cảm vào thời điểm này. Người bệnh có nhu cầu phải ngủ từ 1 cho đến hơn 3 ngày liên tục để lấy lại sức.
Giai đoạn 6: Trở lại bình thường
Sau giai đoạn suy sụp, người bệnh trong trạng thái mất nước, đói và hoàn toàn suy kiệt về thể chất, tinh thần và cảm xúc. Giai đoạn này thường kéo dài 2-14 ngày. Đây là con đường cưỡng bức dẫn tới nghiện, vì "giải pháp" cho những cảm giác trống rỗng là sử dụng nhiều ATS hơn. Sau vài ngày ngủ liên tục và ăn nhiều, người bệnh trở lại bình thường. Tuy nhiên, thể trạng nói chung xấu đi so với trước khi sử dụng ATS.
Giai đoạn 7: Trạng thái cai
Triệu chứng cai ATS thường xuất hiện sau khi sử dụng sau đó ngừng đột ngột. Giai đoạn này kéo dài 1-3 tháng. Không có các triệu chứng cơ thể cấp tính. Tuy nhiên, biểu hiện hội chứng cai ở người sử dụng ATS là từ từ trở nên chán nản, thiếu năng lượng và không thể cảm nhận được niềm vui. Cơn thèm nhớ ATS có thể xuất hiện bất ngờ, kết hợp với cảm giác trầm cảm và dẫn đến tự sát.
