Lối rẽ chàng trai 9X xứ cát

Vũ nhận học bổng đào tạo công nghệ thông tin tại Học viện Massachusetts (Mỹ). Nhưng khi gần chạm đến giấc mơ nhất, Vũ đưa ra một quyết định gây bất ngờ cho tất cả: đổi ngành, trường học. Hiện tại, Vũ học năm thứ ba, khoa Kinh tế, ĐH Princeton (Mỹ).

Cho đến bây giờ, Vũ vẫn chưa một lần hối tiếc khi đổi ngành học. Vũ không phủ nhận vai trò của công nghệ thông tin trong sự phát triển của xã hội. Lựa chọn của Vũ đơn giản là một lựa chọn cá nhân nhưng đầy trăn trở của một người trẻ có góc nhìn riêng.

Bước ngoặt giữa hai con đường

“Mình học cho ai” là câu mà Vũ thường tự hỏi trong 2 năm học ở trường United World College (UWC). Học trong môi trường đa văn hóa, nghe nhiều lý tưởng sống của học sinh đến từ 80 quốc gia, Vũ đã suy ngẫm lại mục đích sống trước khi nộp đơn vào đại học.

“Một bạn người Mỹ muốn trở thành nhà làm phim để làm những thước phim tài liệu có sức nặng về biến đổi khí hậu. Bạn Ấn Độ dành nhiều thời gian ở các buổi họp quan trọng của Liên Hợp Quốc để đưa tiếng nói của tuổi trẻ đến với tổ chức này. Trong khi bạn khác đơn giản chỉ muốn lập một thư viện sách địa phương để đưa sách đến các gia đình nghèo. Những ước mơ ấy, dù lớn hay nhỏ, đều có ý nghĩa vượt qua cả lợi ích của bản thân và gia đình. Trường UWC dạy mình xác lập mục đích của việc học không chỉ cho bản thân mà cả những người xung quanh và rộng hơn là cả xã hội. Từ đó, mình luôn tự vấn: công nghệ thông tin hay kinh tế? Bằng công việc nào mình sẽ giúp ích cho xã hội nhiều hơn?”, Vũ chia sẻ.

Khi sống ở Mỹ, Vũ nhìn rõ vai trò của công nghệ. Tuy nhiên, bên cạnh sự hào nhoáng của công nghệ cao và những hàng người chào đón một sản phẩm mới, còn có những cảnh nghèo, những người nhập cư cùng lúc làm vài công việc ở mức lương tối thiểu để nuôi sống gia đình.

Vũ bộc bạch: “Với những người nghèo nhất, khái niệm thay đổi của họ không phải đến từ Facebook, Google, chiếc máy tính bảng mà từ chính sách hỗ trợ lao động, chính sách giá, chính sách thuế đúng đắn”.

Cuối năm 2010, Vũ đặt bút viết bài luận để nộp vào các trường đại học. Anh chàng liên tưởng nhiều đến quê hương Ninh Thuận của mình. Những dòng luận về sức mạnh công nghệ thông tin bỗng chốc trở nên khiên cưỡng. Trong những bài luận gửi đi các trường đại học, Vũ đã mạnh dạn viết ước muốn trở thành một nhà kinh tế học.

Vũ nói: “Từ nhỏ, mình sống và học tập khá tự lập. Chẳng hạn như quyết định thi vào trường Phổ thông Năng khiếu ở TP. HCM là quyết định mình đề xuất với bố. Dù mình quyết định như thế nào, miễn có lý do chính đáng, sẽ nhận được sự ủng hộ từ phía gia đình”.

Không vô cảm trước sự phân cực

Nghiên cứu kinh tế để biết rằng, một chính sách sai lầm có thể ảnh hưởng đến hàng triệu người lao động, đến sự phân hóa xã hội, đến tăng trưởng và tương lai của đất nước.

Vũ phân tích: “Lấy ví dụ, sự phát triển và phổ biến rộng rãi máy tính đã giúp nền kinh tế Mỹ tăng năng suất, phát triển vượt bậc. Tuy nhiên, trong cùng thời gian này (năm 1990), các nhà kinh tế học Mỹ không ngừng thu thập dữ liệu và nghiên cứu về hiện tượng phân cực (polarization) trong thị trường lao động. Theo đó, ngày càng nhiều người mất việc vì bị thay bằng máy tính và tự động hóa.

Mỗi sự phát triển công nghệ đều có mặt tích cực và tiêu cực kèm theo. Nếu không nghiên cứu kinh tế, ít ai biết được tỷ lệ ảnh hưởng tiêu cực kia. Mình nghĩ, đất nước mình đang thiếu những nhà kinh tế học để nghiên cứu và bảo vệ những nhóm người kém may mắn hơn trong quá trình phát triển. Mình đã lựa chọn để trở thành một nhà kinh tế học khi trả lời được câu hỏi: mình đóng vai trò gì trong xã hội?”.

Câu chuyện của Vũ trong lựa chọn nghề nghiệp thực sự là một gợi ý cho người trẻ khi tìm hiểu ngành nghề, đặt bút đăng ký thi đại học hay có những quyết định hướng đi hệ trọng với cuộc đời mình.