'Lói' trong 'chạy như chó phải lói' nghĩa là gì?

Chạy như chó phải lói (thành ngữ): Chạy cuống cuồng vì hoảng sợ

Giải nghĩa:

Theo Từ điển Thành ngữ - Tục ngữ Việt Nam (NXB Văn hóa - Thông tin), chạy như chó phải lói nghĩa là chạy cuống cuồng vì hoảng sợ.

Trong đó, "lói" nghĩa là pháo làm từ thuốc nổ được nhồi vào một cái ống dài. Pháo lói thường lớn bằng pháo tống, vỏ dày, đáy kín, bên sườn có một lỗ nhỏ bằng hạt đỗ để cắm ngòi.

Cũng trong cuốn Việt Nam tự điển (1954) của Hội khai trí Tiến Đức, lói được định nghĩa là cái ống làm bằng sắt hoặc bằng tre, bỏ thuốc súng vào rồi nện thật chặt để đốt lên. Ngoài ra, mọi người cũng gọi loại pháo này là ống lệnh.

Lói cũng được sử dụng như một tính từ, theo đó, từ này nghĩa là váng tai hoặc đinh tai.

Pháo lói thường kêu rất to, rất vang như tiếng lựu đạn nên thường được đốt vào đêm 30 Tết. Khi đó, phường lói (chỉ những người đốt pháo) sẽ bí mật chui vào nhà người ta để bất ngờ đốt pháo làm chó hoảng sợ, điều đó lại được coi là trò mùa vui.

Mỗi khi pháo nổ, chó sẽ sợ đến mức chạy bán sống bán chết. Trẻ em cũng thường dùng loại pháo lói nhỏ rồi buộc vào đuôi chó, sau đấy đốt lên cho chó sợ rồi bỏ chạy. Đó cũng là lý do dân gian có câu chạy như chó phải lói.