Lòng xe điếu là món gì?

Lòng xe điếu là một đoạn ngắn của ruột non heo, nổi bật với thành ruột dày, nhiều nếp gấp gân guốc, tạo cảm giác dai giòn, ngọt thanh và không ngấy khi ăn. Ảnh: Tiệm lòng xe điếu.

Lòng xe điếu - món ăn từng được săn lùng vì hình dáng độc lạ và độ hiếm - đang là tâm điểm chú ý, nhất là khi quán chuyên bán món này tại Hà Nội và TP.HCM vào tầm kiểm tra của cơ quan an toàn thực phẩm.

Động thái này diễn ra trong bối cảnh dư luận đặt nghi vấn về nguồn gốc, độ an toàn và nguy cơ tẩm hóa chất để “phù phép” lòng thường thành món đặc sản.

Vì sao lòng xe điếu 'hot'?

Lòng xe điếu là một đoạn ngắn của ruột non heo, nổi bật với thành ruột dày, nhiều nếp gấp gân guốc, tạo cảm giác dai giòn, ngọt thanh và không ngấy khi ăn.

Tên gọi "xe điếu" xuất phát từ hình dáng tròn đều, cứng cáp, giống ống xe điếu thuốc lào truyền thống. Phần hảo hạng nhất nằm gần dạ dày, với lớp mỡ mỏng phủ bên trong, mang lại trải nghiệm ẩm thực đặc trưng.

Bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng, Trung tâm Oxy cao áp, Trung tâm Nhiệt đới Việt - Nga (Bộ Quốc phòng), cho biết phân tích so với lòng non thông thường, lòng xe điếu có kết cấu săn chắc, đàn hồi tốt, không bị teo tóp nhiều khi luộc/hấp và giữ màu trắng bóng đẹp. Những đặc điểm này không chỉ tạo nên sự khác biệt cảm quan mà còn ám chỉ một cấu trúc sinh lý đặc biệt, có thể liên quan đến sự phát triển phì đại cục bộ của mô ruột.

Lòng xe điếu thường được cho là xuất hiện ở lợn cái già, gầy yếu, nuôi lâu năm theo kiểu nông hộ, với chế độ ăn tự nhiên như rau, bèo tấm.

TS Phan Thị Hồng Phúc, Đại học Nông Lâm Thái Nguyên, khẳng định đây không phải sản phẩm từ heo bệnh mà là đặc điểm hiếm gặp ở heo bản địa hoặc heo nái. Ngược lại, heo công nghiệp, với thời gian nuôi ngắn và thức ăn chuẩn hóa, hầu như không có lòng xe điếu.

Tuy nhiên, sự khan hiếm này mâu thuẫn với thực tế thị trường, nơi lòng xe điếu được rao bán phổ biến, đặc biệt trên mạng xã hội, với giá 1,2-4 triệu đồng/kg. Điều này làm dấy lên nghi vấn về hàng giả, sử dụng hóa chất như oxy già, phèn chua, thậm chí formol để "phù phép" lòng thường thành lòng se điếu, gây nguy cơ sức khỏe nghiêm trọng.

Chủ một quán ăn ở Hà Nội bán đặc sản lòng xe điếu gây tranh cãi.

Lòng xe điếu có bổ dưỡng hơn lòng heo thường?

Bác sĩ Hoàng khẳng định hiện chưa có nghiên cứu khoa học nào xác nhận lòng xe điếu có giá trị dinh dưỡng vượt trội so với lòng non thông thường.

Lòng heo nói chung cung cấp 100-150 kcal, 7,2-22 g protein, 1,3 g chất béo và các vi chất như sắt, kẽm, vitamin B12 trên 100 g. Tuy nhiên, hàm lượng cholesterol cao (gần 400 mg/100 g), người dân cần tiêu thụ điều độ, đặc biệt với người có bệnh lý tim mạch hay chuyển hóa.

"Sự vượt trội của lòng xe điếu chủ yếu nằm ở kết cấu và hương vị, chứ không phải thành phần dinh dưỡng. Giá cao và tính khan hiếm tạo thiên kiến rằng nó 'bổ' hơn nhưng thiếu bằng chứng khoa học", bác sĩ Hoàng nhấn mạnh.

Theo bác sĩ, sự phổ biến bất thường của lòng xe điếu trên thị trường, trái ngược với độ hiếm tự nhiên, cho thấy nhiều nguy cơ gian lận thương mại.

Lòng xe điếu được rao bán phổ biến, đặc biệt trên mạng xã hội, với giá 1,2-4 triệu đồng/kg. Ảnh: Tiệm lòng xe điếu.

Các sản phẩm giả mạo, tẩm hóa chất độc hại, không chỉ đánh lừa người tiêu dùng mà còn gây nguy cơ ngộ độc, tổn thương tiêu hóa, thậm chí ung thư nếu tích tụ lâu dài. Việc phân biệt thật - giả bằng cảm quan là rất khó, ngay cả với các đặc điểm như độ đàn hồi, màu sắc hay kết cấu.

Ngoài ra, ông cũng cho rằng nội tạng lợn tiềm ẩn nguy cơ nhiễm khuẩn, ký sinh trùng nếu không được làm sạch và nấu chín kỹ. Người tiêu dùng cần ưu tiên nguồn cung uy tín, tránh sản phẩm trôi nổi, đặc biệt trên các nền tảng trực tuyến thiếu kiểm soát.

Bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng cũng khuyến cáo người tiêu dùng nên lưu ý những điểm sau khi lựa chọn món ăn này:

• Tiêu thụ điều độ: Xem lòng xe điếu như món ăn độc đáo về hương vị, không kỳ vọng lợi ích dinh dưỡng vượt trội. Hạn chế ăn thường xuyên do cholesterol cao.
• Cảnh giác với hàng giả: Cần nghi ngờ các sản phẩm giá quá cao hoặc quảng cáo đại trà. Ưu tiên mua từ cơ sở giết mổ, người bán uy tín.
• Đảm bảo an toàn: Sơ chế kỹ, nấu chín hoàn toàn để loại bỏ nguy cơ nhiễm khuẩn, ký sinh trùng.
• Đòi hỏi minh bạch: Kêu gọi cơ quan chức năng kiểm tra, truy xuất nguồn gốc và xử lý nghiêm gian lận, bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Trước đó, ngày 5/5, mạng xã hội lan truyền video ghi lại cảnh chủ một quán ăn tại Hà Nội khoe cỗ lòng se điếu dài tới 40 mét, nặng 5,8 kg được cho là từ con heo cái nặng hơn 100 kg. Video xuất hiện từ tháng 10/2024 này bất ngờ thu hút sự chú ý và gây tranh cãi, nhiều người bày tỏ hoài nghi về tính xác thực, cho rằng đây chỉ là chiêu trò "câu khách".

Ngày 6/5, PGS.TS Phạm Khánh Phong Lan, Giám đốc Sở An toàn thực phẩm TP.HCM, cho biết cơ quan này đang tiến hành kiểm tra, truy xuất nguồn gốc, lấy mẫu để kiểm nghiệm, làm rõ liệu các sản phẩm lòng se điếu có sử dụng phụ gia hay chứa chất độc hại hay không.

Trưa 7/5, quán chuyên lòng nổi tiếng ở quận Tân Bình đã bị kiểm tra đột xuất.

Tối 7/5, ông Nguyễn Quang Trung, Phó Chi cục trưởng Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm (Sở Y tế Hà Nội), cho biết đơn vị đã đề nghị UBND quận Cầu Giấy kiểm tra, truy xuất nguồn gốc thực phẩm tại một quán ăn trên địa bàn, nơi đăng tải đoạn video giới thiệu cỗ lòng xe điếu dài tới 40 m.

Ông Trung cho biết vài ngày qua, thông tin về lòng xe điếu gây xôn xao dư luận, đặc biệt là nghi vấn liên quan đến nguồn gốc và độ an toàn của loại thực phẩm này.