Trong phiên xử vụ án nữ sinh bị tạt axit tại TAND quận Gò Vấp, TP.HCM mới đây xuất hiện một tình huống pháp lý khá hy hữu. Tại phiên tòa, luật sư (LS) bào chữa đã đề nghị các bị cáo cung cấp mật khẩu Facebook cá nhân của mình một cách rất chi tiết...
Bị cáo đọc mật khẩu trước tòa
Do có mâu thuẫn từ trước, Lương Thúy Kiều Quyên cùng bạn trai là Nguyễn Đình Thanh Tâm lên kế hoạch trả thù nạn nhân. Đôi tình nhân mua axit và thuê Phạm Hoàng Long tạt vào mặt chị Mai với giá 1 triệu đồng.
Trưa 30/3/2016, sau khi tan học, Mai và Tú đang chạy xe máy trên đường Quang Trung thuộc phường 14, quận Gò Vấp thì chị Mai bị Tâm và Long đi xe máy áp sát, tạt cả ca axit vào mặt.
Hậu quả chị bị bỏng nặng độ 3-4, chiếm 75% diện tích khuôn mặt và mù một mắt. Tú ngồi sau cũng bị dính chất lỏng cháy cả quần áo, bỏng một số nơi trên cơ thể. Ngày hôm sau, Công an quận Gò Vấp bắt Quyên và Tâm, sau đó Long cũng bị bắt khẩn cấp. Tại cơ quan công an, cả ba cúi đầu nhận tội.
Tại phiên tòa, trong khi hai bị cáo Tâm và Long thừa nhận hành vi phạm tội thì Quyên phản cung, cho rằng mình là người có trình độ và không liên can đến việc hại chị Mai.
Đến phần thẩm vấn tại tòa, LS Bùi Khắc Toản (Đoàn LS TP.HCM, người bào chữa cho bị cáo Tâm) hỏi bị cáo Quyên. Đặc biệt LS Toản đã lần lượt đề nghị hai bị cáo Quyên và Long cung cấp tên Facebook, tên người dùng và cả mật khẩu đăng nhập Facebook của hai bị cáo này. Trong khi nhiều người dự khán khá bất ngờ trước câu hỏi thì các bị cáo đã đọc rõ, đánh vần từng ký tự mật khẩu trước tòa.
 |
| Ba bị cáo Quyên, Long (phải) và Tâm trong phiên xử tại TAND quận Gò Vấp, TP.HCM ngày 20/4. |
Cơ quan điều tra không hỏi thì luật sư hỏi
Tiếp đó, LS Toản đề nghị HĐXX hoãn phiên tòa, trả hồ sơ điều tra bổ sung. LS nói: “Với tên người dùng, mật khẩu Facebook mà hai bị cáo vừa cung cấp sẽ đăng nhập được vào tài khoản Facebook của hai bị cáo Quyên và Long. Tại đó sẽ có nhiều chứng cứ chứng minh Quyên và Long đã trao đổi, bàn bạc liên quan đến hành vi phạm tội như thế nào. Từ đó tôi đề nghị HĐXX hoãn phiên tòa để làm rõ…”.
Cuối cùng tòa quyết định hoãn xử để yêu cầu VKSND cùng cấp điều tra bổ sung một số vấn đề.
Trao đổi với Pháp Luật TP.HCM về lý do hỏi như trên, LS Toản cho biết theo nguyên tắc điều tra công khai tại phiên tòa thì ông có quyền hỏi. Bởi các bị cáo đã sử dụng Facebook bàn bạc việc phạm tội nên ông phải đặt các câu hỏi đó để làm rõ các chứng cứ.
Theo LS Toản, tại phiên tòa HĐXX làm rõ hành vi phạm tội của bị cáo. LS hỏi các thông tin trên cũng là để cung cấp thêm thông tin cho HĐXX. Các câu hỏi này nằm trong phạm vi luật cho phép. “Trước mỗi câu hỏi tôi đều nhấn mạnh ý là đề nghị bị cáo trả lời cho HĐXX biết chứ không phải trả lời cho cá nhân tôi”, LS Toản nhấn mạnh.
Phóng viên đặt vấn đề: Phiên tòa đang được xét xử công khai, người dự khán chỉ cần một chiếc điện thoại thông minh có kết nối mạng 3G là có thể dễ dàng đăng nhập vào Facebook của hai bị cáo. Tại đó người ta có thể biết, phát tán và lấy được nhiều thông tin cá nhân, hình ảnh nhạy cảm… xâm phạm đến đời tư của hai bị cáo.
Đáp lại, LS Toản cho rằng hai bị cáo có quyền không trả lời nếu không muốn công khai hoặc có thể viết ra giấy để cung cấp cho HĐXX. Tức là bị cáo có quyền từ chối nhưng họ chọn cách tự nguyện công khai thông tin. Lẽ ra ngay từ giai đoạn điều tra, công an phải làm rõ vấn đề này để thu thập các thông tin liên quan đến hành vi phạm tội. Nhưng cơ quan điều tra đã không làm thì ra tòa LS cũng có thể hỏi để làm rõ được.
Thẩm phán Lê Hoàng Ngọc Hải (Phó chánh án TAND quận Gò Vấp, chủ tọa phiên tòa) nói: “Câu hỏi trên của LS Toản là bình thường dù chưa xảy ra. Vì theo tố tụng thì LS có quyền đưa ra các câu hỏi nhằm làm rõ vụ án, bảo vệ quyền lợi cho thân chủ mình”.
Tuy nhiên, thẩm phán Hải cho rằng trong vụ án này thì câu hỏi trên là không cần thiết. Vì bị cáo Long khai Quyên đã liên lạc qua Facebook với Long và thuê Long tạt axit với giá 1 triệu đồng. Trong khi đó, Quyên cho rằng Tâm đã dùng Facebook của Quyên để liên lạc với Long. Bây giờ vào Facebook thu thập được những đoạn trao đổi đó thì Quyên vẫn khẳng định là Tâm đã dùng Facebook của bị cáo này.
Chỉ nên đề nghị cơ quan điều tra làm rõ
Một thẩm phán TAND Cấp cao cho rằng LS có quyền đặt những câu hỏi liên quan nhằm làm rõ nội dung vụ án và bảo vệ thân chủ của mình. Tuy nhiên, bí mật đời tư của cá nhân là bất khả xâm phạm, nó được pháp luật bảo vệ và tôn trọng.
Chỉ có cơ quan điều tra với chức năng, nhiệm vụ của mình mới có quyền xâm nhập vào đời tư của cá nhân theo đúng trình tự thủ tục luật định. Việc LS yêu cầu bị cáo công khai mật khẩu Facebook tại phiên tòa có thể dẫn đến nhiều hậu quả khó lường. Mặc dù pháp luật không cấm nhưng không nên làm như vậy.
Đành rằng về quyền thì bị cáo có quyền từ chối cung cấp nhưng tại tòa, dưới áp lực căng thẳng thì bị cáo không nhớ hoặc không biết mình có quyền này. Vì vậy, LS chỉ nên dừng lại ở việc đề nghị cơ quan điều tra thu thập chứng cứ thì sẽ phù hợp hơn, tránh được nhiều hệ lụy không hay cho các bị cáo.
