Tác phẩm mới hoàn thiện này có 35 phút là phim Xẩm Đỏ, sau đó là 68 phút vừa là phim vừa là tư liệu về những bài hát của nghệ nhân Hà Thị Cầu.
Giải thích về nhan đề phim, nam đạo diễn sinh năm 1973 cho biết: "Tôi gọi là Xẩm Đỏ vì trong cảm nhận của tôi xẩm là một loại hình nghệ thuật có gam màu nóng. Ngoài ra, tôi muốn gọi Xẩm Đỏ để thể hiện sự báo động cho một loại hình nghệ thuật có thể bị thất truyền”.
 |
| Nghệ nhân Hà Thị Cầu. Ảnh: Đạo diễn Lương Đình Dũng cung cấp |
Xẩm Đỏ là một bộ phim không lời bình, giống như một sự độc diễn của nhân vật. Đạo diễn Lương Đình Dũng cho biết, anh không muốn đem lời bình vào phim mà muốn để dành phần đó cho khán giả.
“Mỗi phim có một tính chất khác nhau. Nếu tôi đưa lời bình vào phim này và dùng lời bình dẫn dắt câu chuyện theo ý đồ của mình thì phim có thể dễ xem hơn, nhưng nó sẽ trở nên khiên cưỡng và thiếu đi tính tự nhiên. Tôi muốn khán giả tự cảm nhận và như đang được xem, được nghe, được đối thoại với chính nhân vật” – nam đạo diễn lý giải.
Là một đạo diễn lành nghề, từng quay nhiều phim truyện và quảng cáo, Lương Đình Dũng ước tính, việc quay phim về một nhân vật, không có sự chuyển dịch bối cảnh nhiều sẽ mất cùng lắm một tháng. Không ngờ sự khó khăn trong quá trình thực hiện cùng sự kỹ tính cầu toàn khiến ê-kíp phải đi lại Ninh Bình nhiều lần trong hai năm trời.
Nghệ nhân Hà Thị Cầu lúc hợp tác, lúc từ chối, lúc khóc, lúc cười, nhớ nhớ, quên quên theo căn bệnh tuổi già, có hôm đang hát nửa chừng thì mất giọng. Tuy vậy, Lương Đình Dũng vẫn kiên quyết theo đuổi bộ phim bởi lòng đam mê xẩm và tình yêu với văn hóa nghệ thuật truyền thống.
Khi cảnh quay cuối cùng kết thúc, cụ Hà Thị Cầu nắm tay anh bảo: “May mà con làm sớm chứ bây giờ bà sắp không hát được nữa rồi con ạ”. Từ hơn 1200 phút quay, chắt đọng lại chỉ còn 35 phút, Lương Đình Dũng và cả ê-kíp đã phải đau đầu cân nhắc. Đây là một trong số ít sản phẩm mà anh thực sự hài lòng.
Dù vậy, nhiều khán giả khi xem Xẩm Đỏ bản năm 2012 cảm thấy tiếc vì phim quá ngắn. Chính vì thế, Lương Đình Dũng dựng lại một bản phim khác dài hơn để người xem có thể nghe nhiều hơn những bài hát của “báu vật làng xẩm” - người được mệnh danh là nghệ nhân hát xẩm cuối cùng của thế kỷ 20.
 |
| Nghệ nhân Hà Thị Cầu và đạo diễn Lương Đình Dũng. Ảnh: NVCC |
Giải thích về việc chậm trễ ra mắt sản phẩm, Lương Đình Dũng cho biết: "Tôi chưa hề có ý định ra mắt nhưng tôi thấy buồn vì cho đến giờ vẫn chưa có cơ quan văn hoá nào hỏi về phim của cụ. Nó không phải là cá nhân mà nó là một môn nghệ thuật tuyệt vời đậm chất Việt, nó có tính giáo dục cao. Và ít ra Xẩm Đỏ cũng là những tư liệu quý về môn nghệ thuật này".
Lương Đình Dũng tâm sự anh sẵn sàng chịu lỗ để gửi một sản phẩm tâm huyết của mình tới mọi người - đặc biệt là những người yêu xẩm.
“Tôi quyết định mang Xẩm Đỏ đến với công chúng do có một nhóm các nghệ nhân yêu xẩm rất trẻ đến gặp tôi và muốn được tiếp cận tư liệu này về để học. Họ hát cho tôi nghe, tôi thấy cảm động. Đó là lý do tôi hoàn thiện sản phẩm này và ra mắt" - đạo diễn sinh năm 1973 chia sẻ.
