Trong giai đoạn đầu của tình yêu lãng mạn, não tạo ra các chất kích thích như phenylethylamine và dopamine, tạo ra cảm giác hưng phấn, động lực, say mê. Ảnh: Troy Freyee. |
Charles Darwin bị ám ảnh bởi chiếc đuôi của con công. Lý thuyết chọn lọc tự nhiên của ông đơn giản là không giải thích được làm thế nào một đặc điểm như vậy, trông giống như trở ngại hơn là lợi thế thích nghi, lại có thể tiến hóa.
Tuy nhiên, bộ óc thiên tài bẩm sinh của Darwin cũng khiến ông nhận ra để có được sự lựa chọn thành công, phải có rất nhiều lựa chọn. Nói cách khác, tự nhiên phải có số lượng biến thể lớn nhất có thể về các đặc điểm khác nhau của mọi loại động vật.
Phạm vi này được cung cấp bởi sự lựa chọn giới tính, cơ chế lựa chọn bạn đời khiến cho các cá thể thuộc một giới phát triển những đặc điểm tiến hóa để thu hút thành viên khác giới.
Do đó, khi con công đực xòe chiếc đuôi càng phô trương và có nhiều đốm, con cái càng cảm thấy bị kích thích và hấp dẫn tình dục đối với nó.
Càng nhiều đốm chứng tỏ sức khỏe và khả năng sinh sản của con đực càng tốt. Vì thế, khi chọn cái đuôi có nhiều đốm, điều mà con cái thực sự làm là vô tình chọn con đực đảm bảo sẽ sinh ra con khỏe mạnh, có khả năng sống sót.
Con người có cơ chế lựa chọn tương tự? Có vẻ như vậy, theo EL PAÍS.
Ít nhất là một cơ chế, vì đàn ông đến từ hầu hết nền văn hóa đều cảm thấy đặc biệt bị thu hút bởi phụ nữ có tỷ lệ vòng eo trên hông là 0,7 (7%). Một số gọi đó là thân hình đồng hồ cát. Nếu tỷ lệ đó được duy trì, trọng lượng cơ thể của người phụ nữ không thành vấn đề, bởi 0,7 dường như luôn là hình thể lý tưởng theo quan điểm của nam giới.
Ví dụ về điều này có thể được tìm thấy trong suốt lịch sử, từ các bức tranh, tác phẩm điêu khắc cổ điển đến nguyên mẫu của diva thời kỳ hoàng kim của Hollywood và cả phụ nữ ngày nay, khi hình dạng cơ thể như vậy thịnh hành.
Theo thời gian, chỉ có sự đánh giá mẫu mực về trọng lượng cơ thể phụ nữ là thay đổi (theo hướng giảm dần, trong quá khứ, cơ thể phụ nữ lý tưởng không có độ gầy bất thường như nhiều định kiến hiện tại), chứ không phải hình dáng.
Một số dữ liệu chỉ ra rằng phụ nữ có tỷ lệ vòng eo trên hông là 0,7 có thể có tỷ lệ mắc các bệnh như tim mạch hoặc ung thư thấp hơn. Tuy nhiên, các yếu tố khác như hút thuốc, ô nhiễm và căng thẳng đã thay đổi thực tế tiềm ẩn này, khiến cho phụ nữ có tỷ lệ cơ thể khác nhau.
Dù thế nào đi nữa, đàn ông vẫn tiếp tục bị quyến rũ bởi hình thể đó. Giống như con công cái, con đực dường như cũng vô tình lựa chọn khả năng sinh sản.
Các cơ chế tương tự dường như cũng tồn tại theo hướng ngược lại, từ phụ nữ sang nam giới, nhưng chưa được nghiên cứu nhiều.
Tình yêu thay đổi theo thời gian. Sự mãnh liệt và đam mê ban đầu nhường chỗ cho tình yêu trưởng thành hơn, cảm xúc bình tĩnh hơn, nhất quán hơn. Ảnh: Sabina Tone/Unsplash. |
Mối quan hệ tiến hóa
Nhưng tình yêu ở đâu? Các nhà nhân chủng học nổi tiếng như Helen Fisher gợi ý rằng ở người, sự hấp dẫn dựa trên giới tính đã phát triển thành tình yêu lãng mạn hoặc đam mê từ góc độ tiến hóa, có xu hướng đảm bảo sự ổn định của cặp đôi để đảm bảo sự chăm sóc của cha mẹ đối với con cái.
Tình yêu, trong bối cảnh này, được cấu thành như một cảm giác, cảm xúc xã hội và có ý thức, bao hàm không chỉ ham muốn mà còn cả đam mê và sự ràng buộc giữa 2 người trong mối quan hệ tình cảm.
Bộ não của người đang yêu gây ra các phản ứng sinh lý và giải phóng chất hóa học để tạo ra cảm giác đó. Một mặt, nó gây ra việc sản xuất hormone tuyến sinh dục như nội tiết tố nam (androgen) hoặc nữ (estrogen) làm tăng ham muốn tình dục.
Trong giai đoạn đầu của tình yêu lãng mạn, não cũng tạo ra các chất kích thích như phenylethylamine và dopamine, tạo ra trạng thái hưng phấn, động lực và say mê. Quan hệ tình dục cũng gây ra sự giải phóng các hormone như oxytocin và vasopressin, thúc đẩy mong muốn ở bên nhau.
Niềm đam mê ban đầu, đặc biệt là ở người trẻ đang yêu, cũng được đặc trưng bởi sự ức chế các chất trong não như serotonin, chất ổn định tâm trạng hoặc vô hiệu hóa các vùng não như vỏ não trước, liên quan đến logic và lý luận. Có lẽ đó là lý do người ta nói rằng “tình yêu là mù quáng”.
Mặt khác, tình yêu và tình dục khác nhau ở chỗ cái này có thể xảy ra mà không có cái kia. Mặc dù cả 2 loại động cơ - tình yêu và tình dục - đều đòi hỏi sự thỏa mãn khẩn cấp, động cơ tình dục thường được giải tỏa khi giao hợp, trong khi tình yêu có thể kéo dài nhiều năm.
Thế nhưng, tình yêu lại thay đổi theo thời gian.
Sự mãnh liệt và đam mê ban đầu nhường chỗ cho tình yêu trưởng thành hơn, cảm xúc bình tĩnh hơn, nhất quán hơn, với bộ não của những người yêu nhau tiết ra các chất khác nhau (như endorphin và enkephalin) tạo ra trạng thái thư giãn, hài lòng và hạnh phúc ít đam mê hơn.
Những chất như vậy cũng có tính chất gây nghiện, khiến việc vượt qua sự chia ly hoặc mất người thân trở nên khó khăn hơn.
Tóm lại, mặc dù khác nhau và theo cách nào đó là độc lập, tình yêu và tình dục có mối quan hệ tiến hóa với nhau bằng cách liên quan đến việc sinh sản thành công và hoạt động trong thực tế với mức độ kết nối cao, tạo ra ảnh hưởng lẫn nhau quan trọng và có lợi.
'Giải oan' cho Gen Z
Tác giả của cuốn sách "Gen Z, Explained: The Art of Living in a Digital Age" (tạm dịch: Giải mã Gen Z: Nghệ thuật sống trong kỷ nguyên số) tin rằng đây là thế hệ lạc quan, có suy nghĩ nghiêm túc dù là người đang đi học, đi làm hay đã có gia đình. Nhóm tác giả cũng bác bỏ tuyên bố rằng thế hệ Z đang trưởng thành quá chậm hoặc thiếu kỹ năng tư duy phản biện. Họ nhận thấy thế hệ này đang phải chịu quá nhiều phán xét tiêu cực.