Mưa lũ dồn dập ở miền Bắc, lan rộng xuống Trung Bộ

Trao đổi với Zing.vn, TS Hoàng Phúc Lâm, Trưởng phòng Dự báo Khí hậu (thuộc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thuỷ văn Quốc gia), lý giải nguyên nhân gây mưa lớn trên diện rộng ở miền Bắc, tình trạng ngập lụt ở ngoại thành Hà Nội. Bên cạnh đó, vị chuyên gia đưa ra nhận định về tình hình thời tiết, mưa lũ trong thời gian tới.

Lượng mưa cao bất thường gấp 3-4 lần 

- Thưa ông, chỉ trong vòng một tháng vừa qua, miền Bắc đã hứng chịu ít nhất 3 trận mưa lớn liên tiếp. Vì sao lại có tình trạng như vậy?

- Tháng 7, khu vực Biển Đông đón 1 cơn bão và 4 áp thấp nhiệt đới (ATNĐ). Bão số 3 đổ bộ vào khu vực các tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An. Từ giữa tháng 7, vịnh Bắc Bộ xuất hiện 2 ATNĐ, ảnh hưởng đến khu vực Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ.

TS Hoàng Phúc Lâm, Trưởng phòng Dự báo Khí hậu . Ảnh: Hoàng Hiệp.

Do vậy, dải hội tụ nhiệt đới có trục theo hướng tây bắc – đông nam đi qua khu vực Bắc Bộ liên tục duy trì, gây ra mưa lớn kéo dài cho khu vực này. Trong khi đó, ở phía nam, gió tây nam có xu hướng mạnh lên. 

Do vậy, Bắc Bộ có đến 20-25 ngày xuất hiện mưa, trong đó nửa cuối tháng liên tục có mưa trên diện rộng với lượng mưa trên 100 mm/ngày.

Lượng mưa ở khu vực đồng bằng Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ đều vượt trung bình nhiều năm. Đặc biệt, tại Hòa Bình và nhiều nơi thuộc khu vực Bắc Trung Bộ, lượng mưa cao hơn 300-400% so với trung bình nhiều năm (TBNN).

Mưa lớn trên cả nước

- Ngoại thành Hà Nội ngập lụt khá nghiêm trọng trong nhiều ngày. Mực nước các sông ở khu vực này diễn biến như thế nào, thưa ông?

- Những ngày qua, nhiều huyện ngoại thành Hà Nội như Chương Mỹ, Quốc Oai bị ngập lụt sâu, trên diện rộng. Chúng tôi xác định từ 17-31/7, trên lưu vực sông Bùi chảy từ Lương Sơn (Hòa Bình) về Chương Mỹ (Hà Nội) có mưa lớn, được chia thành 2 đợt và lượng mưa mỗi đợt khoảng 300-400 mm.

Mực nước thượng lưu sông Bùi tại trạm Lâm Sơn (Hòa Bình) và tại Yên Duyệt (huyện Chương Mỹ, Hà Nội) đã vượt BĐ3 (mức nguy hiểm nhất - PV) và duy trì như vậy trong nhiều ngày.

Nhiều hộ dân ở các huyện Chương Mỹ, Quốc Oai, cùng chung thắc mắc: Bao giờ hết ngập? Ảnh: Quỳnh Trang.

- Dưới góc độ khí tượng thuỷ văn, ông giải thích sao về tình trạng ngập úng dài ngày ở khu vực ngoại thành Hà Nội?

- Sông Bùi bắt nguồn từ xã Lâm Sơn, huyện Lương Sơn, Hòa Bình, chảy qua Hà Nội và cùng với sông Tích hợp lưu vào sông Đáy tại xã Phúc Lâm, huyện Chương Mỹ, Hà Nội. Do vậy, việc tiêu thoát nước trên sông Bùi phụ thuộc vào khả năng thoát nước ở cửa sông Đáy. Tuy nhiên, mực nước ở hạ lâu sông Đáy ở BĐ3 nên khả năng thoát nước chậm.

Hơn nữa, hệ thống bơm tiêu úng vùng trũng hạ lưu sông Bùi đã hoạt động tối đa nhưng không hiệu quả khi mực nước sông ở mức khá cao. 

- Trong những ngày tới, diễn biến mưa lũ ở miền Bắc sẽ ra sao?

- Các tỉnh Bắc Bộ vẫn có mưa vừa đến mưa to trên diện rộng, tập trung ở khu vực vùng núi, trung du. Tuy nhiên, mưa tập trung chủ yếu vào thời điểm chiều tối, đêm và sáng, trong ngày vẫn có những khoảng tạnh ráo, nhất là từ ngày 6-8/8. Sau đó, mưa tạm thời giảm dần. 

Cần lưu ý mưa sẽ lan rộng ra Trung Bộ. Khu vực này sẽ giảm nhiệt, nắng nóng kết thúc trong khoảng 6-6/8. Khu vực Tây Nguyên và Nam Bộ cũng có xu hướng mưa tăng lên về cả diện và lượng trong những ngày sắp tới. 

Vụ sạt núi xảy ra vào đầu giờ chiều 3/8 tại bản Sin Chải, huyện Phong Thổ (Lai Châu), làm ít nhất 6 người chết. Ảnh: VOV.

- Mùa mưa năm nay sẽ có đặc điểm như thế nào, thưa ông?

- Lượng mưa tháng 8 ở khu vực Bắc Bộ phổ biến cao hơn TBNN từ 15-30%. Tháng 9-11, lượng mưa ở mức thấp hơn TBNN từ 15-30%. Các đợt mưa lớn nhiều khả năng còn xảy ra tập trung trong 8. Thời điểm kết thúc mùa mưa có khả năng sớm hơn TBNN.

Thông thường mùa mưa ở Bắc Bộ kéo dài đến hết tháng 10, nhưng năm nay khả năng mùa mưa sẽ kết thúc sớm hơn so với thời điểm này.