|
|
Hình thức BNPL cũng được tiếp thị nhắm vào tập người tiêu dùng trẻ tuổi, ít kinh nghiệm quản lý tài chính. Ảnh: Pexels. |
Ở tuổi 18, Sarah Pfefferle tiết kiệm được 16.000 USD cho ngôi nhà tương lai. Sau đó, cô bắt đầu sử dụng các sản phẩm tài chính “mua trước, trả sau” và việc đó đã phá hỏng mọi kế hoạch của cô.
Chỉ trong vòng 2 tháng, cô gái đến từ Chicago (bang Illinois, Mỹ) mắc khoản nợ 5.000 USD từ 3 trong số các công ty cho vay trả góp.
Những dư nợ gốc lớn, cùng với một số chi phí y tế đột xuất đã tiêu hao phần lớn tiền tiết kiệm của Pfefferle, khiến cô phải tìm kiếm sự giúp đỡ từ một cố vấn tài chính, theo Bloomberg.
 |
| Pfefferle tiêu hao gần hết khoản tiết kiệm 16.000 USD và gánh khoản nợ lớn. Ảnh: Sarah Pfefferle/Bloomberg. |
Thế nhưng, hậu quả đã xảy ra. Sau khi đóng các tài khoản, điểm tín dụng của cô giảm từ 720 xuống còn 580. Pfefferle (hiện 21 tuổi) cho biết kế hoạch mua nhà bị lùi lại ít nhất 2 năm, và cô sợ rằng mình sẽ không thể vay thế chấp.
“Tôi gần như không có tiền tiết kiệm cho những trường hợp khẩn cấp. Đó là một vòng luẩn quẩn”, cô chia sẻ.
Đáng chú ý, Pfefferle không phải trường hợp duy nhất.
Nhắm vào người trẻ
Công ty Afterpay tại Australia đã phổ biến khái niệm “mua ngay, trả sau” (BNPL). Sản phẩm tài chính cho phép người tiêu dùng trả tiền mua hàng thành 4 đợt, với lời cam kết ít hoặc không tính thêm phí, không lãi suất và phê duyệt tín dụng nhanh chóng.
Điều này đã thu hút những người tiêu dùng trẻ tuổi có ít lịch sử tín dụng và nhanh chóng coi đây là một giải pháp mua sắm thay thế.
Một số công ty tiên phong trong lĩnh vực này, bao gồm Afterpay, Klarna Bank AB và Affirm Holdings Inc., đã kết hợp với các nhà bán lẻ quần áo thời thượng và người có ảnh hưởng trên mạng xã hội, từ đó nhanh chóng trở nên phổ biến trên các ứng dụng và thanh toán trực tuyến.
 |
| Lời mời gọi "mua ngay, trả sau, không lãi suất" từ các sản phẩm tài chính đã thu hút nhiều người trẻ. Ảnh: Brent Lewin/Bloomberg. |
Mỗi khi người tiêu dùng chọn “mua trước, trả sau” khi thanh toán, người bán sẽ trả một khoản phí tới công ty này.
“Hoạt động tiếp thị của BNPL ở đây đang nhắm vào giới trẻ, những người có thể ít kinh nghiệm tiêu tiền hơn bởi chưa tham gia vào thị trường tài chính đủ lâu”, Ed Mierzwinski, Giám đốc cấp cao của Nhóm nghiên cứu lợi ích công Mỹ, cho biết.
Bên cạnh đó, các khoản cho vay ngắn hạn trở nên phổ biến trong thời kỳ đại dịch. 5 công ty BNPL lớn đã tạo ra 180 triệu khoản vay, với tổng trị giá 24,2 tỷ USD vào năm 2021, tăng gần gấp 10 lần so với năm 2019, theo một báo cáo từ Cục Bảo vệ Tài chính Người tiêu dùng Mỹ (CFPB).
Lời cam kết về việc thanh toán không lãi suất khiến các sản phẩm tài chính BNPL trở nên đặc biệt hấp dẫn với Gen Z - những người dè chừng với thẻ tín dụng hoặc từng chứng kiến người thân gặp khó khăn trong cuộc khủng hoảng tài chính.
“Thế nhưng, ‘mua trước, trả sau’ chỉ thực sự miễn phí nếu người tiêu dùng tuân thủ mọi quy tắc”, ông Mierzwinski nói.
 |
| Hình thức vay ngắn hạn này cho phép người tiêu dùng mua sắm tiện lợi hơn, nhưng tiềm ẩn không ít rủi ro. Ảnh: Ron Lach/Pexels. |
CFPB phát hiện rằng những người vay trẻ tuổi có nhiều khả năng không trả được nợ, hoặc bị gửi tới một bên đòi nợ thứ 3. Khoảng 11% người vay đã trả ít nhất một khoản phí trễ hạn vào năm 2021, tăng so với năm trước đó.
18% người tiêu dùng 18-29 tuổi đã giảm thanh toán vào năm 2021, theo một báo cáo của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ.
Trên mạng xã hội, một số tài khoản gần đây chia sẻ về việc trốn các khoản thanh toán hoặc số dư nợ mà họ không thể trả hết.
Mặt khác, trong tuyên bố được gửi qua email, các công ty Afterpay, Klarna và Affirm đều nói rằng họ cung cấp cho người tiêu dùng nhiều biện pháp bảo vệ hơn thẻ tín dụng, đồng thời nhấn dụng không tính lãi suất hay phí trễ hạn.
Để lại hậu quả lâu dài
Gabrielle không có cảm giác đang tiêu tiền bởi suốt nhiều tuần, cô chẳng nhận được thông báo cần thanh toán các khoản “mua trước, trả sau” nào. Hơn nữa, cô càng chi nhiều tiền, càng nhận được nhiều điểm tín dụng.
Hơn một năm sau, ngoài đống quần áo mới và đồ trang điểm yêu thích, Gabrielle (19 tuổi) ôm thêm một khoản tổng nợ 3.500 USD trên các ứng dụng BNPL. Tình cảnh này khá phổ biến, được gọi là “nợ chồng nợ” và mang lại rủi ro cao cho người tiêu dùng, theo CFPB.
 |
| Hình thức "mua trước, trả sau" đã thúc đẩy chứng nghiện mua sắm của nhiều người trẻ. Ảnh: cottonbro/Pexels. |
Cuối cùng, cô đã có thể trả hết số nợ của mình vào tháng 4 sau khi tìm kiếm sự giúp đỡ trên diễn đàn Reddit, nơi nhiều người dùng thừa nhận sản phẩm tài chính đã thúc đẩy chứng nghiện mua sắm của họ.
Một cuộc thăm dò của Hiệp hội Công nghệ Tài chính cho thấy 40% người dùng BNPL đã vay từ nhiều nhà cung cấp. Và gần 1/3 được báo cáo chi tiêu “nhiều hơn mức họ sẽ có nếu BNPL không có sẵn”, theo Mạng lưới Sức khỏe Tài chính.
Đối với một số người, việc không trả nợ đúng hạn có thể để lại hậu quả lâu dài.
Briana Gordley (24 tuổi, bang Texas, Mỹ) đã không lường trước được những cạm bẫy tiềm ẩn khi lần đầu tiên thấy quảng cáo “mua ngay, trả sau” vào năm 2016.
Là một người phải tự trang trải học phí đại học và bị các nhà cung cấp thẻ tín dụng từ chối, cô thấy sản phẩm tài chính này là cách an toàn để chi trả cho những thứ cô không đủ khả năng mua với đồng lương làm thêm ít ỏi.
 |
| Gordley từng tin rằng BNPL là giải pháp tài chính cần thiết cho cô. Ảnh: Briana Gordley. |
Chỉ 18 tháng sau, Gordley đã chi tổng 1.500 USD trên 3 nền tảng. Cô buộc phải nhờ đến sự giúp đỡ của cha mẹ. Thậm chí, cô mất thêm 2 năm để xây dựng tài khoản tiết kiệm và bắt đầu trả các khoản vay sinh viên của mình.
Dù các khoản thanh toán trễ của Gordley không ảnh hưởng đến điểm tín dụng của cô, điều này có thể xảy ra với những người đi vay khác trong tương lai.
Một số văn phòng tín dụng lớn, như Equifax Inc. và Experian Plc, cho biết họ sẽ bắt đầu đưa các giao dịch “mua trước, trả sau” vào báo cáo tín dụng của người tiêu dùng, mặc dù không phải tất cả bên cho vay đều báo cáo dữ liệu cho họ. Các khoản cho vay được gửi tới người thu nợ cũng có thể được báo cáo. Điều này sẽ làm ảnh hưởng đến điểm tín dụng của người tiêu dùng.
Tháng 9, Gordley nói với Ủy ban Ngân hàng Thượng viện Mỹ rằng BNPL nhắm mục tiêu đến đối tượng vay trẻ tuổi - những người mới chỉ đang học cách tự quản lý tài chính cá nhân.
“Tôi hiểu, tin tưởng vào trách nhiệm giải trình và việc chịu trách nhiệm cho những quyết định tôi đưa ra. Tuy nhiên, chúng lại là con đường hai chiều, tức người tiêu dùng và doanh nghiệp phải cùng nỗ lực thì mới đạt được kết quả như mong muốn”, cô nói.
