Theo CNBC, một số bệnh nhân dùng thuốc Paxlovid của Pfizer để điều trị Covid-19 và bị tái dương tính tương tự tổng thống Mỹ. Vài ngày sau liệu trình dùng thuốc kéo dài 5 ngày, họ cảm thấy tốt hơn. Nhưng sau đó, các triệu chứng bắt đầu quay trở lại và họ có kết quả dương tính lần nữa.
Các chuyên gia y tế cho biết tái dương tính sau khi dùng Paxlovid không ảnh hưởng đến mọi bệnh nhân hoặc khiến tác dụng chữa bệnh của nó kém hiệu quả hơn. Thuốc vẫn ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh nặng, tử vong đáng kể.
Chủ đề tái dương tính do Paxlovid trở thành chủ đề tranh luận trong cộng đồng khoa học lẫn bệnh nhân Covid-19, theo NY Times.
Ai có thể dùng Paxlovid?
Ngày 22/4, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến nghị mạnh mẽ sử dụng thuốc kháng virus Paxlovid của hãng Pfizer cho các bệnh nhân mắc Covid-19 ở thể nhẹ song có nguy cơ cao nhập viện.
Phát biểu trên tạp chí y khoa BMJ, các chuyên gia của WHO cho biết thuốc Paxlovid là "sự lựa chọn tốt hơn" trong điều trị những người chưa tiêm vaccine, người già hay người không có khả năng miễn dịch với Covid-19.
Theo các chuyên gia của WHO, thuốc Paxlovid ngăn ngừa nguy cơ nhập viện tốt hơn so với các loại thuốc có sẵn hiện nay, gây ít lo ngại so với thuốc Molnupiravir, dễ sử dụng hơn so với thuốc Remdesivir truyền vào tĩnh mạch và các kháng thể đơn dòng.
WHO đưa ra khuyến nghị mới này dựa trên kết quả hai cuộc thử nghiệm mới đây với sự tham dự của gần 3.100 bệnh nhân. Kết quả cho thấy thuốc viên dạng uống Paxlovid làm giảm nguy cơ nhập viện tới 85%.
Kết quả thử nghiệm cũng cho thấy không có sự khác biệt lớn về số ca tử vong, trong khi có ít hoặc không có nguy cơ gây hậu quả nghiêm trọng dẫn tới phải đình chỉ sử dụng thuốc.
Khuyến nghị mới này của WHO chỉ áp dụng cho những người từ 18 tuổi trở lên, không áp dụng cho phụ nữ mang thai hoặc phụ nữ cho con bú cũng như những bệnh nhân Covid-19 ít có nguy cơ trở nặng.
 |
| Thuốc Paxlovid được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến nghị mạnh mẽ sử dụng cho các bệnh nhân mắc Covid-19 ở thể nhẹ song có nguy cơ cao nhập viện. Ảnh: NBC News. |
Trước đó, tháng 12/2021, Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ phê duyệt sử dụng khẩn cấp Paxlovid để điều trị các ca mắc Covid-19 từ nhẹ đến trung bình với các điều kiện đi kèm.
Những sử dụng Paxlovid phải đảm bảo cùng lúc cả 3 điều kiện đã có xét nghiệm dương tính với nCoV; từ 18 tuổi trở lên hoặc từ 12 tuổi trở lên và nặng ít nhất 40 kg; có một hoặc nhiều yếu tố nguy cơ trở nặng khi mắc Covid-19.
Quy định này đồng nghĩa thuốc được sử dụng cho những bệnh nhân cao tuổi hoặc người mắc bệnh tiềm ẩn như ung thư, tiểu đường, béo phì. Nếu đang uống một số loại thuốc khác có thể tương tác với thành phần trong Paxlovid hoặc dị ứng với bất kỳ yếu tố nào của loại thuốc này, người bệnh không nên sử dụng Paxlovid.
Nếu đủ điều kiện, người mắc Covid-19 nên uống Paxlovid càng sớm càng tốt sau khi có xét nghiệm dương tính và trong vòng 5 ngày kể từ khi có triệu chứng. Liệu trình của thuốc kéo dài 5 ngày, mỗi ngày 2 lần, mỗi lần 3 viên.
Các thử nghiệm lâm sàng của Pfizer vào tháng 11/2021 cho thấy hiệu quả kháng virus tích cực. Thuốc có hiệu quả 89% trong việc ngăn ngừa nhập viện ở những người có nguy cơ phát triển bệnh nặng.
Đáng chú ý, thử nghiệm trên được thực hiện trước khi Omicron xuất hiện. Nhưng Pfizer cho biết vào tháng 1, Paxlovid vẫn hoạt động tốt nhằm chống lại Omicron ở 3 nghiên cứu khác trong phòng thí nghiệm. Theo ông Barbara Santevecchi, trợ lý giáo sư lâm sàng về các bệnh truyền nhiễm tại Đại học Dược Florida, Mỹ, thuốc này dường như chống lại được các chủng phụ của Omicron như BA.5, không có dữ liệu cho thấy kết quả khác.
Tái dương tính sau khi dùng Paxlovid phổ biến thế nào?
Một số người làm xét nghiệm âm tính với nCoV sau khi kết thúc 5 ngày điều trị bằng Paxlovid. Nhưng sau đó, họ lại có kết quả dương tính hoặc tái xuất hiện các triệu chứng của bệnh, kéo dài 2-8 ngày, theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ.
Đến nay, khoảng 5% trong số hàng chục nghìn người dùng Paxlovid trải qua tình trạng tái dương tính nói trên. Theo tiến sĩ Ashish Jha, điều phối viên phản ứng của Nhà Trắng, đa số trường hợp đều có vẻ nhẹ. Một nghiên cứu của CDC vào tháng 6 cho thấy dưới 1% bệnh nhân dùng Paxlovid phải nhập viện vì Covid-19. Những người này trở nặng sau 5-15 ngày kết thúc đợt điều trị.
CDC cho biết bệnh nhân cũng có vẻ hồi phục sau khi tái dương tính mà không cần điều trị thêm.
 |
| Sự kiện Tổng thống Biden tái dương tính sau khi dùng Paxlovid khiến nhiều người lo lắng và đặt nghi vấn về loại thuốc này. Ảnh: CNBC. |
Hồi tháng 6, một nghiên cứu của trường Y UC San Diego xác định “tiếp xúc với thuốc không đủ” là nguyên nhân có thể khả dĩ nhất để giải thích cho những trường hợp tái dương tính kể trên. Trong trường hợp đó, Paxlovid ngăn chặn virus trong 5 ngày nhưng không tồn tại đủ lâu để loại bỏ hoàn toàn sự lây nhiễm. Điều này cho phép virus tạm thời tái tạo một lần nữa khi thuốc đã hết tác dụng.
Tiến sĩ Davey Smith, tác giả cao cấp của nghiên cứu, chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại UCSD Health, đưa ra giả thuyết một số người có thể chuyển hóa Paxlovid nhanh hơn hoặc thuốc có thể cần được dùng trong hơn năm ngày để loại bỏ hoàn toàn virus ở mỗi bệnh nhân. Nhưng không dữ liệu lâm sàng nào chứng minh cho điều này.
Tiến sĩ Smith trả lời phỏng vấn của CNBC Make It: “Chúng tôi không biết liệu có an toàn hay hiệu quả không khi tăng gấp đôi thời gian uống Paxlovid, tương đương hai liệu trình. Điều đó đang đi quá xa so với dự tính mà không có nghiên cứu lâm sàng nào để làm căn cứ hướng dẫn".
Nếu bị tái dương tính, bệnh nhân phải cách ly tại nhà cho tới khi có kết quả âm tính trở lại. CDC khuyến cáo nên cách ly ít nhất 5 ngày, đeo khẩu trang trong 10 ngày sau khi triệu chứng tái dương tính xuất hiện.
Có nên dùng Paxlovid không?
Câu trả lời ngắn gọn là có.
Tiến sĩ Scott Roberts, trợ lý giáo sư về các bệnh truyền nhiễm tại trường Y Yale, cho biết lợi ích của thuốc vượt xa những mặt trái của những ca tái dương tính. Đa số ca tái dương tính đều có triệu chứng rất nhẹ.
Nhược điểm duy nhất là thời gian cách ly kéo dài có thể khiến một số người bỏ thuốc hoặc không tuân thủ cách ly. Họ lo ngại bỏ lỡ sự kiện quan trọng nào đó.
Ông Roberts cho rằng chúng ta nên đánh đổi cho các lựa chọn. Bởi phòng ngừa bệnh nặng do Covid-19 nên là ưu tiên hàng đầu trong mọi trường hợp.
"Ngăn chặn những kết quả xấu là lợi ích chính của Paxlovid, ngay cả khi có khả năng tái dương tính. Tôi nghiêm túc đề nghị những người đủ điều kiện hãy dùng Paxlovid và đừng lo lắng về nguy cơ tái dương tính", ông nói.
