Cuộc sống của người dân ở làng Zamashegu bị xáo trộn kể từ khi chiếc máy đánh bạc xuất hiện tại vùng nông thôn phía bắc Ghana. Người lớn nhanh chóng gác lại công việc đồng áng, trẻ em thì nghỉ học để xếp hàng chờ đến lượt được chơi trong các căn lều, với hy vọng đổi đời.
Cỗ máy "nuốt" tiền
Hai lần mỗi tuần, một thanh niên người Trung Quốc sẽ ghé thăm ngôi làng. Lần nào cũng vậy, anh ta có nhiệm vụ mở khóa các cỗ máy, trao một chút tiền cho các chủ nợ rồi mang đi 100 USD tiền xu, biến mất trong làn khói bụi mờ ảo. Người dân Ghana luôn nhìn anh ta với ánh mắt đầy ngưỡng mộ và tự hỏi đến khi nào họ mới cầm trong tay số tiền nhiều như vậy?
 |
|
Trẻ em, người lớn tò mò về "cỗ máy đổi đời". Ảnh: The Times.
|
“Tôi chỉ là công nhân làm thuê. Người dân địa phương không biết sử dụng chiếc máy, nên ông chủ điều tôi tới đây”, anh ta luôn lập lờ khi nói về thân phận của mình, trốn tránh những câu hỏi của đám đông và viện cớ đang rất bận rộn.
Vào một buổi sáng thứ 7 ở ngôi làng Zamashegu, khoảng hơn chục người dân đứng tụm năm, tụm ba quanh chiếc lều của ông chủ Azindo Nchegiri, phàn nàn về chiếc máy đánh bạc. Không khí nặng nề bao trùm. Dưới cái nắng nóng như thiêu đốt cùng làn khói bụi dày đặc, nỗi bức xúc như được nhân lên gấp bội.
Nchegiri chia sẻ, thông thường một người đàn ông Trung Quốc sẽ tới đây kiểm tra và chia chác cho ông ta. Kiếm được ít tiền, ông ta đều "nướng" hết vào cỗ máy đánh bạc trên. “Tôi thích chơi nhưng tiền cứ thế ra đi, thật đau đớn”, người đàn ông bộc bạch.
Wumbi Abubakr chia sẻ đã tham gia vào “trò chơi ma quỷ” từ 1 năm trước, khi đó cậu thậm chí còn chưa biết cách nhét tiền xu vào máy. Sau nhiều lần thành thạo, cậu dần dần bị nghiện và thường lui đến những ổ cờ bạc trong làng. “Cháu thích cảm giác đút xu vào máy và thắng liên tiếp. Âm thanh của chiếc máy phát ra thật quyến rũ. Có lần, cháu chơi đến trắng tay. Đêm hôm đó đúng là địa ngục”, cậu bé 13 tuổi không giấu giếm.
Ubor Dawuni Wumbe, trưởng làng Bunbong chia sẻ ông không hề hay biết đến sự tồn tại của máy đánh bạc cho đến khi phát hiện một chiếc ôtô thường xuyên đậu ở đây. Tài xế là người Ghana, còn lại là người Trung Quốc.
Vào giữa năm 2016, Trung Quốc giúp đỡ chính phủ Ghana xây dựng trục đường cao tốc qua miền Bắc, giảm thời gian đi từ Bunbong đến trung tâm thương mại Yendi từ vài giờ xuống còn 30 phút.
Chỉ một thời gian ngắn sau, ông bắt đầu nhìn thấy những máy đánh bạc xuất hiện khắp làng. Khoảng 30 chiếc nằm rải rác khắp cửa hàng tiện lợi, quán cà phê và nhà dân.
Chúng được làm từ những hộp gỗ ép bọc lớp nhựa mỏng, kích thước bằng chiếc tủ lạnh nhỏ, đóng kín bằng khóa móc với khe đồng xu và khay kim loại. Bên ngoài hộp trang trí hình các nhân vật như Super Mario, cầu thủ Lionel Messi. Mỗi lượt, người chơi phải đặt cược tối thiểu từ 5 đến 10 xu.
|
|
|
Trưởng làng Ubor Dawuni Wumbe trăn trở nạn cờ bạc ngày càng lan rộng tại địa phương. Ảnh: The Times.
|
Trưởng làng Bunbong nói thay vì đến nông trại làm việc, người dân nơi đây nghĩ đánh bạc sẽ đổi đời. Từ suy nghĩ đó, nhiều người chơi cả ngày, hy vọng giành chiến thắng. Song, điều hiển nhiên là con người không bao giờ thắng được máy móc.
"Chúng tôi có thể sẽ phải đối mặt với nhiều vấn nạn nữa trong tương lai gần như ma túy, mại dâm, cướp bóc. Chắc hẳn nhiều người có cảm nhận giống tôi, chỉ là không ai hành động. Họ chỉ ngồi và bàn tán về nó mà thôi”, ông Ubor Dawuni Wumbe nói.
Dân làng ở Ghana không thể “cai” được cỗ máy cờ bạc trên. Họ trở nên mê muội, luôn trông chờ may mắn mỉm cười với mình. “Có lần, tôi bảo gã Trung Quốc hãy đem cỗ máy đó đi, vì tôi không thể thắng được nó. Song, hắn ta vẫn không có động tĩnh gì”, ông Nchegiri chia sẻ.
Vấn nạn nghiện đánh bạc ngày càng lan rộng
Năm 2009, Trung Quốc vượt Mỹ trở thành đối tác thương mại có ảnh hưởng lớn nhất ở châu Phi. Từ thời điểm đó, “bờ biển vàng” Ghana là nơi hưởng lợi nhất từ mối quan hệ ngoại giao này.
Bắc Kinh đã tài trợ cho Ghana hệ thống đường sá, sân vận động, bệnh viện.... Họ đưa vào nước này những hàng hóa rẻ tiền. Chính phủ Ghana đánh giá cao sự tăng trưởng này và kêu gọi “đẩy mạnh mối quan hệ” với Bắc Kinh.
Tuy nhiên, doanh nhân Trung Quốc ở Ghana ngày càng vượt quá tầm kiểm soát của nhà nước. Người nhập cư Trung Quốc xuất hiện nhiều với hàng hóa giá rẻ và kém chất lượng trên thị trường, cạnh tranh với tiểu thương nơi đây.
Năm 2013, chính phủ Ghana đã bắt giữ 168 công dân Trung Quốc nghi ngờ khai thác vàng bất hợp pháp gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường và xã hội. Thời gian sau nạn đánh bạc du nhập vào quốc gia này.
“Máy đánh bạc” Trung Quốc bắt đầu xuất hiện khắp vùng nông thôn Ghana vào đầu năm 2016. Cuộc khảo sát ở khu vực phía bắc cho thấy vấn nạn nghiện đánh bạc ngày càng lan rộng, mà chính phủ vẫn đang đứng ngoài cuộc chiến này.
Cờ bạc được coi là hình thức giải trí hợp pháp ở Ghana, tạo điều kiện cho các tệ nạn như cá độ bóng đá, xổ số lan rộng.
Alexander Afenyo-Markin, đại biểu quốc hội của khu vực Efutu, cho biết chính quyền địa phương quản lý lỏng lẻo và không kiểm soát vấn nạn này. “Hầu hết khu đánh bạc hoạt động chui. Riêng Efutu đã có đến 15 ổ, là nơi lui đến những đứa trẻ thất học và là nguồn cơn của trộm cắp và cướp tài sản”, vị đại biểu quốc hội nói.
Đại biểu Alexander đã kêu gọi hội đồng thành phố Efutu tập hợp lực lượng đặc nhiệm trấn áp vấn nạn này.
 |
|
Máy đánh bạc xuất hiện ở mọi nơi. Ảnh: The Times.
|
Tháng 1/2016, giới chức quận Bolgatanga cấp giấy phép cho một công ty Trung Quốc phân phối máy đánh bạc ở các địa phương trong vùng. Đúng như dự đoán, việc làm này trở thành một vấn nạn đau đầu với người dân vùng Bolgatanga.
Chỉ vài tháng sau, công ty này bị thu hồi giấy phép hoạt động. Tháng 9/2016, chính phủ huy động đội đặc nhiệm thuộc lực lượng cảnh sát, thực hiện một loạt các cuộc bố ráp, thu hồi tổng cộng 38 máy đánh bạc.
“Trụ sở của công ty được đặt ở Accra song phạm vi hoạt động của chúng ở khắp cả nước”, Ayimbila Abubakar Ateer, đại diện chính quyền Bolgatanga cho biết.
Vào tháng 1, giới chức Kyebi, thị trấn ở miền Đông Ghana, đã tịch thu 40 đánh bạc có xuất xứ từ Trung Quốc, vì ảnh hưởng tiêu cực tới trẻ vị thành niên.
Tuy nhiên, không phải tất cả giới chức địa phương đều “nổi giận” với chiếc máy này. Yakybu Abubakari, chủ tịch hội đồng thành phố Mion chấp nhận sự tồn tại của chiếc máy cờ bạc. Lý giải cho điều này, ông cho biết một thương gia Trung Quốc đã hối lộ ông một phong bì khoảng 30 USD để “bôi trơn” cỗ máy.
“Đây chỉ là một hình thức kinh doanh cộng đồng, phụ thuộc vào lựa chọn của mỗi người. Có người thắng, có người thua. Đó là quy luật của cuộc chơi”, vị chủ tịch hội đồng thành phố Mion phân trần.
