Bên ngoài trung tâm giam giữ người di cư ở San Salvador (thủ đô của El Salvador), ánh mắt Berenice Cruz run rẩy, lo sợ khi thì thầm rằng cô đã trốn khỏi El Salvador vì tội ác. Hầu như tất cả thành viên trong gia đình Cruz đều là tay chân của xã hội đen.
Nhất quyết không tham gia băng đảng, cô gái 19 tuổi liên tục bị dọa giết.
Cô đã liều lĩnh một mình tới Reno, Nevada (Mỹ), bất chấp nhiều nguy hiểm. Cuối cùng, mọi hy vọng của Cruz dập tắt khi cô bị bắt giữ.
"Nếu trở về El Salvador tôi sẽ chết dưới tay bọn chúng"
"Nếu trở về El Salvador tôi sẽ chết dưới tay bọn chúng”, Cruz nhắc tới những tên đầu sỏ ở quê hương. Cô là một trong số hơn 11.700 người Salvador bị trục xuất khỏi Mỹ từ đầu năm 2018.
 |
|
Các băng đảng ở El Salvador được coi là mối hiểm nguy với thế hệ trẻ. Ảnh: AFP. |
Kể từ khi Tổng thống Mỹ Donald Trump nhậm chức và liên tục có những động thái mới nhằm siết chặt luật di cư, cuộc sống của người nhập cư tới Mỹ bị xáo trộn. Chính sách tách trẻ em nhập cư bất hợp pháp khỏi cha mẹ được coi là "không có sự khoan dung”, khiến dư luận từ Washington DC tới San Salvador phẫn nộ. Sau đó, ông Trump buộc ký sắc lệnh ngừng chia cắt trẻ em với gia đình ở biên giới.
Nhà Trắng cho biết ông Trump nhận thấy chia rẽ gia đình trở thành một vấn đề chính trị gây tranh cãi. Tuy nhiên, Tổng thống Trump vẫn làm ngơ với hàng triệu người nhập cư, những người đang trốn chạy khỏi bạo lực và đau khổ ở vùng tam giác Bắc Trung Mỹ. Các quốc gia như El Salvador, Guatemala và Honduras đang đối mặt với nạn tham nhũng, tội phạm băng đảng và cả sự mâu thuẫn hiện hữu trong nội bộ đất nước.
“Họ (nước Mỹ - PV) tuyên bố El Salvador là quốc gia nguy hiểm nhất thế giới, rồi họ lại tuyên bố sẽ không cho chúng tôi tị nạn hoặc ít nhất là nơi trú ẩn, vì lý do bạo lực”, Aquiles Magaña, Thư ký Hội đồng Quốc gia, nhận định. Bên cạnh đó, Cơ quan Bảo vệ và Phát triển người nhập cư đánh giá sự thay đổi quyết liệt của ông Trump trong chính sách tị nạn "mang nhiều mâu thuẫn, có tính thù địch và phân biệt chủng tộc".
Những người El Salvador ôm "giấc mộng Mỹ"
Tỷ lệ giết người ở El Salvador giảm đáng kể so với năm 2015 và 2016, song theo thống kê năm 2017, trung bình mỗi ngày vẫn xảy ra hơn 10 vụ giết người tại quốc gia 6 triệu dân này.
 |
|
Người Salvador bị trục xuất khỏi Mỹ thường được giam giữ tại trung tâm ở San Salvador. Ảnh: AFP. |
Mâu thuẫn giữa các băng đảng là nguyên nhân của bạo lực và cũng kéo theo tình trạng an ninh bất ổn, sự bất bình đẳng. The Guardian cho rằng không mấy ngạc khi 90% các gia đình có con nhỏ ở El Salvador hy vọng sẽ rời bỏ đất nước, đi tới vùng đất mới trong tương lai.
Iris Martinez đã lên kế hoạch trốn chạy khỏi sự đe dọa của các băng đảng, sau khi tận mắt chứng kiến một vụ án mạng cách đây 2 năm. "Tôi luôn luôn bị đe dọa”, người phụ nữ 40 tuổi giãi bày sau khi bị bắt giữ ở biên giới Mexico.
Tuy nhiên, bà vẫn lên kế hoạch vượt biên, nhưng lần này chuẩn bị đầy đủ các giấy tờ để xin yêu cầu tị nạn. Mong ước lớn nhất của Iris Martinez là đoàn tụ với một trong 3 đứa con của bà, hiện sống ở Mỹ.
Những người Salvador bị trục xuất khỏi Mỹ, có người đã lập nghiệp, sinh sống ở đó trong hàng chục năm. Trong khi đó, không ít người bị giữ lại ngay sau khi băng qua biên giới.
Trở về quê nhà thực sự là việc không dễ dàng. “Giam giữ, truy tố những người tị nạn là tàn nhẫn và vô nhân đạo. Họ đang chạy trốn khỏi cộng đồng của chính mình để tìm kiếm sự an toàn”, Adriana Beltrán, thuộc Văn phòng Washington ở Mỹ Latinh, nhấn mạnh.
Theo thống kê của Chính phủ El Salvador, gần 3/4 số người bị trục xuất khỏi Mỹ chỉ ra rằng yếu tố kinh tế là một trong những lý do họ rời quê hương, nơi hơn 1/3 dân số sống trong đói nghèo. Tỷ lệ trẻ em bị ly tán chủ yếu do an ninh bất ổn, áp lực tiền bạc và để đoàn tụ gia đình.
Tessie Borden, phát ngôn viên của một tổ chức có trụ sở ở Los Angeles, khẳng định lý do an ninh, bảo đảm an toàn dường như được quan tâm nhiều hơn cả lý do kinh tế.
Chôn vùi tuổi trẻ ở El Salvador là tội ác?
Josue đặt chân đến Mỹ cùng mẹ năm 7 tuổi, để tìm kiếm một tương lai tốt đẹp hơn. Nam thanh niên 18 tuổi cũng nằm trong số những người bị trục xuất, trở về El Salvado. Anh khẳng định sẽ cố vượt biên qua biên giới lần nữa càng sớm càng tốt, hy vọng sẽ kịp chào đón đứa con thứ 2.
Josue chia sẻ rằng cuộc sống ở El Salvador khiến anh bất an, hơn cả chính sách nhập cư của Tổng thống Trump. “Quốc gia này không phải là nơi an toàn. Chôn vùi tuổi trẻ ở đây là một tội ác", nam thanh niên nói.
Thế hệ trẻ là đối tượng đặc biệt dễ bị lôi kéo, đe dọa bởi các băng đảng xã hội đen, đó là động lực khiến họ quyết tâm rời El Salvador, theo một báo cáo từ tổ chức nhân quyền Cristosal.
 |
|
Ngoài việc tha nh trừng lẫn nhau, các băng đảng còn tấn công cảnh sát và lực lượng an ninh. Ảnh: Time.
|
Enrique Valle, 29 tuổi, vừa mới về El Salvador từ Los Angeles. Anh gọi El Salvador là "đất nước xinh đẹp" song "có nhiều khu vực cấm địa".
Cha của Valle đã bị thành viên băng đảng sát hại vào 6 năm trước, khi không kịp đóng khoản tiền bảo kê cho tiệm bánh mỳ của gia đình. Tống tiền được coi là phổ biến rộng rãi ở El Salvador, ảnh hưởng đến 90% các doanh nghiệp nhỏ, theo Hội đồng quốc gia doanh nghiệp ở nước này. Đối mặt với sự đe dọa từ các băng đảng, Valle buộc phải chạy trốn.
Tại El Salvador, anh ta khẳng định không có tương lai cho bản thân mình và 2 cậu con trai. "Tôi không biết liệu có thể vượt biên được nữa không. Nhưng nó sẽ tốt hơn cho con trai và mẹ tôi. Làm sao có thể sống tốt trong tình cảnh như vậy", Valle phân trần.
