 |
Dây chuyền sản xuất của một ca khúc luôn đi qua 2 công đoạn quan trọng nhất là sáng tác và hòa âm phối khí. Người phối khí, có thể hiểu đơn giản là tạo ra bản beat. Hai yếu tố beat (âm nhạc) và giọng hát được hòa lẫn ở công đoạn tiếp theo và xuất xưởng một bản nhạc hoàn chỉnh.
Những ca khúc trên thị trường nhạc Việt, đa phần yếu tố âm nhạc được đảm đương bởi một người giữ vai trò producer. Một số sản phẩm đầu tư chỉn chu, chia nhỏ công đoạn làm nhạc - sẽ có bộ phận đầu tiên phác thảo bản phối, người tiếp theo hoàn thiện từ bộ khung sẵn có và cần thêm một producer để chuốt tất cả công đoạn.
Giới sản xuất âm nhạc ngày càng khẳng định vị thế và được công nhận ở thị trường nhạc Việt. Đây là một trong những khía cạnh điển hình cho thấy âm nhạc thị trường nước nhà phát triển để tiếp cận quốc tế.
Cách tạo ra bản phối
Gần đây, Masew - producer đứng sau các bản hit Túy âm, Truyền thái y, Ex's Hate Me - gây chú ý khi livestream làm nhạc. Nhiều khán giả Việt đã nghe qua vai trò sản xuất âm nhạc, nhưng không phải ai cũng hiểu công việc này. Và từ những buổi livestream của Masew, nhiều người tận mắt xem quá trình nam producer tạo ra bản phối của Cưới thôi, Rước đèn trung thu.
Trước tiên, các producer sẽ làm việc trên một phần mềm chuyên quản lý, trích xuất và sắp xếp âm thanh.
Producer sẽ kết nối trực tiếp phần mềm với các nhạc cụ trong phòng thu như guitar, piano, keyboard... để truyền âm thanh. Hoặc, các phần mềm thông thường đã có sẵn âm thanh, mô phỏng từng nhạc cụ. Producer có thể tạo ra một bản phối mà không cần chơi nhạc cụ trực tiếp.
 |
| Các chi tiết chằng chịt tạo nên một bản phối hoàn chỉnh. |
Masew rơi vào trường hợp thứ 2, nghĩa là phối nhạc trực tiếp trên phần mềm. Nam producer đưa từng chi tiết vào khung soạn nhạc, theo chiều từ trái sang phải. Cách phối nhạc trên phần mềm về nguyên tắc giống công đoạn dựng phim.
K-ICM cho rằng biết chơi đàn là một lợi thế, vì producer sẽ mất thời gian nếu lắp ghép thủ công từng chi tiết trên phần mềm. Trong khi đó, người biết đánh đàn chỉ cần vài chục giây để làm xong một đoạn melody dài cả phút. Trong buổi livestream cùng Masew, K-ICM cho khán giả thấy một bản phối hoàn chỉnh được làm chỉ 2 ngày.
Viết melody là khâu đầu tiên của một bản phối. Sau đó, producer đắp thêm nhiều chi tiết để bản phối có chiều sâu. Theo từng thể loại, cách phối khác biệt. Ví dụ khi tạo nên một bản beat ballad, producer sẽ chú trọng âm thanh của piano, guitar và strings. Rn'b sẽ là trống, keyboard, guitar điện, cùng vài loại kèn.
Masew chuyên làm future bass, do đó sẽ đầu tư vào bass, trống và các âm thanh điện tử.
Một producer cơ bản trên thị trường đều sử dụng thuần thục các âm thanh, nắm vững công đoạn tạo beat theo từng thể loại. Khác biệt nằm ở tư duy, làm sao để tạo bản phối phù hợp cho chất giọng ca sĩ, đồng thời cân đo đong đếm khi chọn nhạc cụ.
Từng bản phối phải khác biệt, không đụng hàng những sản phẩm trước đó. Bản thân mỗi producer phải luôn làm mới mình, liên tục cập nhật xu hướng để phù hợp thị trường - đặc biệt ở những thể loại hiện đại, theo đà phát triển của làng nhạc Âu - Mỹ như rap/hip hop, các biến thể hiện đại của pop, Rn'b, funk, hay những dòng điện tử.
 |
| Rhymastic, SlimV, Touliver và Tín Lê, nhóm producer tài năng của spacespeakers. |
Muôn màu giới producer Việt
Trong lần trả lời phỏng vấn Zing, OnlyC nhận định: "Những ca khúc Việt, về nội dung và giai điệu là khá tốt so với mặt bằng chung của thế giới. Sự khác biệt giữa một bản nhạc Việt và quốc tế đến từ yếu tố âm nhạc và sự chỉn chu ở khâu sản xuất. Yếu tố âm nhạc ở đây chính là vai trò của producer".
Hơn 10 năm trước, khái niệm về producer còn xa lạ trên thị trường nhạc Việt. Khoảng 5 năm gần đây, những người sản xuất âm nhạc được công nhận nhiều hơn.
Họ tham gia các game show đề cao vai trò sản xuất như The Remix và gần nhất là The Heroes. Phần lớn producer đều được giới thiệu vai trò ở các sản phẩm tại Vpop. Một số producer thậm chí được đứng tên cùng ca sĩ ngay tiêu đề bài hát.
Mặt bằng chất lượng producer Việt, về cơ bản chưa thể so sánh với quốc tế, nhưng đang trên đường vươn tới đẳng cấp đó. Điều tích cực là thị trường nhạc Việt đang phân lớp producer chuyên trị theo từng thể loại âm nhạc, thay vì một tay bao quát tất cả như giai đoạn trước.
Với dòng ballad quen thuộc, Nguyễn Nam Minh Thụy là cái tên được nhiều giọng ca tìm tới. Touliver đang là số 1 về rap/hip hop. SlimV vừa gây bùng nổ cùng The Playah với funk, disco. Trong khi DTAP, Masew, Hoaprox đã khẳng định tên tuổi trong màu sắc mới với chất liệu điện tử.
Xu hướng mới
Dòng EDM (Electronic Dance Music) - với những thể loại tiêu biểu dubstep, trap, techno, house - là một trong những điểm nhấn làm thay đổi cuộc chơi của làng nhạc thế giới hơn 5 năm qua.
Loạt producer đình đám của EDM, từ Marshmello, Flume, Skrillex, Alan Walker, David Guetta, Acivii, Martin Garrix, The Chainsmokers... đã tạo nên loạt bản nhạc EDM hàng tỷ lượt nghe.
Đây là xu hướng của giới trẻ, trở thành ngành công nghiệp tỷ USD. Không chỉ riêng thị trường Âu - Mỹ, EDM tác động mạnh mẽ đến Kpop, Nhật Bản và cả Việt Nam.
Khoảng 3 năm gần đây, xu hướng producer Việt theo đuổi EDM ngày càng tăng. Họ là những producer trẻ, năng động và đang bắt vào dòng chảy của âm nhạc giới trẻ toàn cầu.
   |
Garrix, Marshmello và Walker (từ trái sang) là những producer tiêu biểu của dòng EDM. |
Các producer của dòng EDM về cơ bản đi theo con đường rộng mở và đa dạng hơn so với ballad, pop... Họ có thể bắt tay sản xuất âm nhạc cho các ca sĩ, hoặc tự phác họa bản phối của riêng mình, sau đó mời nhạc sĩ hợp tác. Một số sản phẩm EDM không cần ca sĩ góp giọng vẫn có thể gây chú ý.
Cưới thôi của Masew là minh chứng điển hình cho sức hút của nhạc điện tử với giới trẻ Việt. Bản nhạc không có vocal (giọng hát), nhưng hút hơn 5 triệu lượt nghe sau một tháng ra mắt. Trong đó, drop đậm chất Masew là điểm nhấn.
EDM trở thành cầu nối để đưa một số producer Việt lan tỏa đến khán giả quốc tế. Gần nhất, bản Hai phút hơn do KAIZ remix từng được tìm kiếm nhiều nhất ở BXH Shazam.
Trước đó, Ngẫu hứng của Hoaprox, Túy âm (Masew ft Nhật Nguyễn và Xesi) gây sốt với khán giả quốc tế. Bản Ngây thơ - thuộc dòng deep house - của Tăng Duy Tân và Phong Max cũng gây sốt ở Trung Quốc và Hàn Quốc thông qua một nền tảng mạng xã hội.
Thị trường nhạc Việt đã qua giai đoạn quanh quẩn chỉ có ballad, pop ballad. Những dòng nhạc hiện đại, được dự đoán tác động đến thế hệ Gen Z, lần lượt xuất hiện và có chỗ đứng ở Việt Nam.
Đây là tín hiệu tích cực, cho thấy thị trường vẫn chuyển động và đi theo xu hướng quốc tế từng ngày, bên cạnh việc gìn giữ giá trị truyền thống của các thể loại mang hơi thở dân tộc.
  |
Hoaprox (trái) và Masew đang đi theo xu hướng của âm nhạc thị trường thế giới. |
