Người thiết kế từ siêu xe 32,7 tỷ đến xe 262 triệu đồng

Sau khi thiết kế siêu xe Bugatti Veyron, Jozef Kaban đã quay sang thiết kế những chiếc Skoda thế hệ mới.

Jozef Kaban: “Thiết kế tốt phải có tính chân thật”.

Jozef Kaban làm việc cho Skoda tại cộng hòa Séc. Anh lớn lên tại một vùng quê ở Tiệp Khắc, sau này thuộc Slovakia. Ở đó, bố mẹ anh đã lái những chiếc Skoda, và giờ thì chính gia đình anh cũng lại lái những chiếc xe này. Năm 18 tuổi, anh đã giành vị trí thứ hai (chỉ sau một nhà thiết kế xe chuyên nghiệp) trong một cuộc thi thiết kế xe Skoda do tập đoàn Volkswagen, chủ sở hữu mới của hãng đứng ra tổ chức.

Hiện giờ, với vai trò là giám đốc thiết kế của Skoda, anh là người đi tiên phong trong cuộc cách mạng về thiết kế, bắt đầu là mẫu saloon Rapid, mang dáng vóc của một chiếc hatchback, sẽ được bán ra vào cuối năm nay. Nhưng trước đây, anh đã từng tạo nên một vài mẫu xe đặc biệt, trong đó có cả một chiếc Bugatti Veyron.

Kaban gia nhập vào VW sau khi tốt nghiệp Học viện thiết kế và tạo hình tại Bratislava. Anh đã tham gia vào nhiều dự án như VW Lupo và Seat Arosa supermini, và sau đó là làm việc tại Audi với vai trò là giám đốc thiết kế ngoại thất. Cuối cùng, anh đã trở thành giám đốc thiết kế của Skoda vào năm 2008.

Kaban đã có bằng thạc sĩ trong lĩnh vực thiết kế xe hơi tại Đại học Nghệ thuật Hoàng gia ở London. Tại đây, anh đã từng giành được giải thưởng sáng tạo Giorgetto Giugiaro. Hiện tại, Kaban được coi là bậc thầy trong số những nhà thiết kế tại tập đoàn VW.

Năm 1999, anh được yêu cầu tham gia thiết kế ngoại thất của mẫu Veyron, và đó là dự án anh phụ trách đến tận khi xe được đưa vào sản xuất. Chỉ riêng một chiếc la-zăng trong mẫu xe nhanh nhất thế giới này cũng đáng giá bằng cả mẫu xe đô thị Citigo 999cc mới của Skoda; một lần bảo dưỡng thông thường của Veyron cũng đủ để mua hai chiếc xe đô thị khác. Trong khi Citigo không phát thải thì Bugatti lại thải ra đến hơn nửa kilogram CO2 trên mỗi kilomet. Về công suất, với chiếc Bugatti 16 xy-lanh gói trang bị Super Sport thì tỉ lệ là 20:1.

Ấy thế nhưng, với tất cả những khác biệt về mặt kỹ thuật, có lẽ quan niệm thiết kế khác nhau giữa hai mẫu xe không khác gì giữa chiếc Rapid và chiếc Skoda trang nhã nhưng không kém phần nổi bật mà Kaban đã cho chúng ta thấy tại trung tâm thiết kế Mladá Boleslav thuộc ngoại ô thủ đô Prague.

Với những sự vật thuộc hai thái cực nhưng có ý nghĩa giống nhau, có thể so sánh chiếc 911 nguyên mẫu của Ferdinand Porsche và những vật dụng hằng ngày của ông có chức năng không kém phần quan trọng như bút và kính râm. Hay chiếc McLaren F1 năm 1993 của Gordon Murray và hai phiên bản đầu tiên của mẫu xe thành thị ngày nay là T25 và T27 - tất cả đều là những mẫu xe 3 chỗ trọng lượng nhẹ.

Bugatti Veyron Grand Sport Vitesse và Skoda Citigo 1.0SE.

Kaban có thể vận dụng những kinh nghiệm của mình đối với chiếc Veyron để hình thành một ngôn ngữ thiết kế mới cho Skoda. Anh nói: “Nó là chiếc xe trang nhã, từ lý thuyết đến thực tế. Sự giản dị là nét tương đồng trong hai mẫu, cả hai đều được cắt giảm các chi tiết đến mức tối thiểu”.

Đó chính là nguyên tắc làm việc tại công ty cũ của anh, Audi (được anh miêu tả là “đáng tự hào, đầy hứng thú – một môi trường làm việc hoàn hảo”). Nhưng Kaban nghĩ rằng vẫn có thể có những sự điều chỉnh trong triết lý này. Anh nói: “Tôi thích những thiết kế của Audi, nhưng chúng tôi đang đi trên con đường của chính mình, cũng sẽ theo nguyên tắc của sự đơn giản nhưng theo một hướng khác”.

Kaban ca ngợi những sản phẩm rất đẹp dành cho thiểu số của Apple là những ví dụ tuyệt vời thể hiện sự kết hợp hoàn hảo giữa thiết kế và công nghệ, không hề có chi tiết thừa. Anh từng nói: “Làm phức tạp mọi thứ thì dễ”. Quan điểm này rất giống với triết lý của Ferdinand Porsche “một sản phẩm có kết cấu chặt chẽ không cần phải tô son điểm phấn” và “thiết kế tốt phải có tính chân thực”. “Luôn có một phương pháp nhất định đằng sau mỗi thiết kế”, Kaban nói.

Dường như hiểu được phương thức là điều rất quan trọng, và trong khi nhà thiết kế thể hiện những nguyên tắc của mình qua tác phẩm, anh ta phải tuân theo yêu cầu của công ty và của khách hàng. Theo Kaban: “cái tôi của nhà thiết kế không phải là điều quan trọng nhất. Mỗi thương hiệu đều có lịch sử riêng, và hiểu được những mong muốn của khách hàng cũng vô cùng quan trọng. Chúng ta phải đặt câu hỏi: “Ai sẽ mua chiếc xe này?”.

Với chiếc Veyron, họ nhận ra rằng khách hàng tỏ ra e dè trước những chiếc loa đẹp mắt có ở hầu hết các siêu xe. Kaban nói: “Nếu bạn giàu có, bạn không cần phải nói với mọi người về điều đó. Phong thái của bạn và những gì mà bạn làm sẽ thể hiện quyền lực mà bạn có”.

Và, theo một cách nào đó, không khó để có thể trung hòa dáng vẻ điềm tĩnh của Veyron với ngôn ngữ thiết kế của Skoda. Kaban nói tính thể thao của nó được thể hiện thông qua “sức mạnh và khả năng cân bằng tốt, chứ không chỉ ở bộ khung xe. Những khách hàng của Skoda không muốn một dáng vẻ quá phô trương”.

Yêu cầu phải tập trung vào tính tiện dụng nên xe có chiều dài cơ sở lớn, đường bao mái cao, những chi tiết thêm vào đơn giản nhưng rất thông minh như túi mua đồ gắn trong khoang hành lý. Kaban nói rằng anh bắt đầu với một kiểu thiết kế khá đẹp nhưng sau đó làm lại, luôn khuyến khích sự chia sẻ giữa các nhà thiết kế và các kỹ sư.

Không cần những nét trang trí hoa mỹ để tạo sự khác biệt, Kaban dự định sử dụng hình dáng tổng thể để thể hiện nét cá tính riêng của chiếc xe giữa một loạt xe đang được cân nhắc đưa vào sản xuất, từ chiếc Citigo nhỏ nhắn cho tới chiếc SUV to lớn với 7 hoặc 8 chỗ. Theo Kaban: “Kích thước chẳng có giá trị gì nhưng nó lại mang đến đặc điểm riêng. Một chiếc xe có kích thước lớn không nhất thiết cần nhiều chi tiết”.

Và như sự thành công của Audi đã chứng minh, nhỏ hơn lại hấp dẫn hơn.

Theo Autocar