Theo báo cáo của Hiệp hội những nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA), doanh số bán xe trong tháng 9/2014 của toàn thị trường đạt 16.149 chiếc, và doanh số của hầu hết thành viên đều tăng 65% so với cùng kỳ năm 2013. Toyota Việt Nam đạt 3.747 chiếc, tăng 797 xe so với cùng kỳ năm ngoái. Thaco đạt 4.195 chiếc, tăng 69%. Ngay cả thương hiệu Lexus mới chỉ có mặt trên thị trường đầu năm 2014 cũng đã bán được 232 xe, riêng tháng 9 đã bán được 23 chiếc. Đây là tháng tăng trưởng thứ 18 liên tiếp của thị trường ô tô Việt.
Mua ô tô từ lâu luôn là ước mơ của nhiều người Việt. Nếu xây nhà giống như việc ổn định cuộc sống thì mua xe hơi lại thể hiện sự thành đạt và giàu có của người sở hữu. Bởi vậy, xu hướng mua ô tô của người Việt không giống như những nước khác mà có những đặc trưng riêng, thể hiện cho phong cách sống và tiêu dùng khác biệt.
Thích hàng ngoại, xe đẹp
Tổng số xe nhập khẩu nguyên chiếc (CBU) trong 9 tháng đầu năm 2014 ước tính đạt 44.000 chiếc và có giá trị lên đến 938 triệu USD, tăng 75% về số lượng và 90,2% về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái. Chỉ tính riêng trong tháng 9/2014, số lượng xe nhập khẩu là 7.000 chiếc, và giá trị xe là 132 triệu USD...
Trong nửa đầu năm 2014, các nhà nhập khẩu và phân phối ô tô CBU đều duy trì tỷ lệ tăng trưởng khá cao, trong khoảng 5-20% so với cùng kỳ năm ngoái, và tháng sau tăng so với tháng trước. Ngay cả khi toàn thị trường đều tăng trưởng, sản lượng bán hàng giữa xe lắp ráp trong nước (CKD) và CBU cũng có sự khác biệt đáng kể. Trong khi xe CBU tăng đến 75% thì xe CKD chỉ tăng có 30%.
 |
| Nhiều người Việt sẵn sàng bỏ số tiền lớn để mua xe nhập khẩu thay vì xe lắp ráp trong nước. |
Tình hình nhập khẩu phản ánh khá chính xác xu hướng mua xe trên thị trường là khách hàng Việt yêu thích xe ngoại hơn là xe lắp ráp trong nước. Nghịch lý đáng nói ở đây là không tại nơi đâu mà người tiêu dùng phải đóng nhiều loại thuế và phí để mua ô tô như ở Việt Nam, nhất là đối với ô tô nhập khẩu, khiến Việt Nam trở thành một trong những nước có giá mua xe cao nhất hiện nay. Theo số liệu của World Bank, thu nhập bình quân đầu người của Việt Nam năm 2013 là 1.911 USD, chỉ bằng 1/3 so với của Thái Lan (5.779 USD) và 1/28 của Mỹ (53.143 USD). Nhưng trên thực tế, với thuế nhập khẩu, thuế thu nhập đặc biệt cộng với thuế VAT thì mỗi chiếc xe nhập sẽ có giá cao gấp 3 so với giá của chiếc xe tương tự tại Mỹ và gấp 2 so với tại Thái Lan, trong đó người mua sẽ phải chịu khoảng 67% thuế của chiếc xe đó.
Tâm lý này không chỉ tồn tại trên lĩnh vực ô tô mà còn trong bất cứ lĩnh vực tiêu dùng nào. Quan niệm tiền nào của nấy hay xe ngoại mới thể hiện được đẳng cấp chính là lý do khiến nhiều người mua xe sẵn sàng bỏ khoản tiền khổng lồ để rước được một chiếc xe có giá cao ngất ngưởng. Cũng vì thế mà những thương hiệu xe sang như Audi, Mercedes-Benz, BMW ăn nên làm ra trên thị trường Việt. Còn trường hợp xe Toyota Yaris, Kia Morning hay Mercedes-Benz E250 nhập khẩu cháy hàng trong khi xe nội giá rẻ không ai mua là chuyện chẳng còn xa lạ gì.
Những lỗi người mua xe Việt hay mắc phải
Điểm yếu của nhiều người mua xe (không chỉ khách hàng Việt) là việc quá kết một mẫu xe hay thương hiệu cụ thể nào nên thường không quan tâm đến những lựa chọn thay thế khác. Vị thế khó thay đổi của Toyota hay Mercedes-Benz chính là hai minh chứng rõ ràng nhất cho vấn đề này.
Cũng liên quan đến nơi mua xe, đa phần người Việt đều thích khuyến mãi, quà tặng, nên những đại lý có những chương trình này thường thu hút người mua hơn. Ai cũng nghĩ mua tại đại lý đó sẽ tiết kiệm hơn hoặc kéo lại một phần chi phí mua xe, nhưng trên thực tế lại chẳng hưởng được giá trị đáng giá nào, thêm vào đó còn có nguy cơ mua phải chiếc xe mà mình không hề hài lòng.
Một lỗi lớn cũng thường gặp ở người mua xe Việt là coi nhẹ sự tiện nghi hay hệ thống an toàn mà chỉ chú trọng đến hình thức và giá trị của chiếc xe. Những tính năng hiện đại như hệ thống chống bó cứng phanh ABS, hệ thống cân bằng điện tử tự động ESC, túi khí hai bên hông… có tầm quan trọng rất lớn đối với an toàn của người ngồi trong xe nhưng thường không được chú trọng. Đồng thời, nhiều người còn dễ bị thuyết phục bởi những lời có cánh của người bán để mua thêm những trang bị bổ sung hoang phí mà lại không mang đến hiệu quả sử dụng như giá nóc, ốp cản nhựa, chụp nắp bình xăng…
Quan trọng hơn cả, người mua xe thường bỏ qua bước tham khảo, những xe đã qua sử dụng và lái thử. Rất nhiều chiếc xe trên web hay catalogue thì vô cùng long lanh, nhưng chỉ khi lái thử mới biết được chiếc xe này có đáp ứng được mong muốn của mình và phù hợp với nhu cầu sử dụng của gia đình hay công ty không.
Việc bỏ ra số tiền hàng trăm triệu để mua xe đối với người Việt không phải chuyện đơn giản, nhưng cách mua xe thiếu khoa học là lý do khiến cho nhiều người cảm thấy thất vọng về chiếc xe mình mua, và tâm lý mua xe xịn, xe sang mới đi tốt cứ theo đó mà hình thành trong suy nghĩ của người Việt.
