Không chỉ là vấn đề về vị giác, muối có vai trò đặc biệt trong vấn đề sức khỏe của người dân. Loại gia vị này còn quan trọng hơn hết với những người lao động nặng.
Theo PGS.TS Lê Bạch Mai, Viện Dinh dưỡng Quốc gia, khẩu phần muối không chỉ quyết định năng suất làm việc, chúng cũng ảnh hưởng rất nhiều đến sức khỏe nếu không được quan tâm đúng mức.
Tác động của muối tới cơ thể người lao động
PGS Mai cho hay đặc trưng của lao động nặng là tiêu hao thể lực. Lúc này, hiện tượng vận cơ và tiêu hao năng lượng sẽ tăng lên để phù hợp với yêu cầu lao động.
“Cơ thể người lao động muốn tạo ra năng lượng cần phải có các chất sinh năng lượng gồm glucid (tinh bột), lipid (chất béo), protein (chất đạm) và song song đó là oxy để đốt cháy các chất này”, vị chuyên gia giải thích.
Từ đây, năng lượng được sinh ra từ các chất này một phần sẽ ở dạng công (hoạt động), một phần còn lại ở dạng nhiệt độ.
Lúc này, nhiệt làm nóng cơ thể. Cơ quan điều hòa thân nhiệt của cơ thể khi đó sẽ phải đáp ứng theo thông qua các phản ứng như bài tiết mồ hôi, tăng nhịp thở, giãn mạch ngoại biên.
Trong khi đó, do bài tiết mồ hôi nhiều với đặc thù công việc, lượng nước tiểu của người lao động nặng thường giảm.
Hiện tượng giãn mạch ngoại biên làm cho lượng máu qua thận cũng giảm đi tùy theo cường độ lao động và sự mệt mỏi trong lao động, nhiệt độ môi trường.
 |
| Muối có tác động lớn tới cơ chế cân bằng của cơ thể. Ảnh minh họa: jason_tuinstra. |
PGS Mai nói thêm: “Điều kiện lao động kết hợp với hiện tượng điều hòa thân nhiệt làm cho lượng mồ hôi được thoát ra ở những người này có khi lên tới 3 hoặc 4 lít trong một ca lao động”.
Trong khi đó, mồ hôi có thành phần chính là nước (98%), 2% là muối vô cơ và sản phẩm chuyển hóa. Người lao động trong môi trường nóng, mất quá nhiều mồ hôi sẽ dẫn đến mất cả nước và muối (natri hay Na).
Vị chuyên gia cho hay Na là một chất điện giải chính có vai trò điều hòa áp lực thẩm thấu và cân bằng thể dịch, cân bằng acid-base, hoạt động điện sinh lý trong cơ, thần kinh và chống lại các yếu tố gây sức ép đối với hệ thống tim mạch.
Ở người khỏe mạnh, gần 100% Na ăn vào được hấp thu trong quá trình tiêu hóa. Mặt khác, bài tiết qua nước tiểu là cơ chế cơ bản để duy trì cân bằng Na. Thậm chí, trong môi trường nóng, ẩm, chỉ có một lượng rất nhỏ Na mất qua phân và nước tiểu.
Từ lý thuyết trên, có thể thấy việc thích nghi của cơ thể người lao động nặng với môi trường nóng xảy ra nhanh chóng. Do vậy, trong vòng vài ngày phải làm việc với điều kiện nóng và ẩm, cơ thể người lao động nặng chỉ mất một lượng rất nhỏ Natri qua mồ hôi.
Nếu người lao động nặng phải làm việc cường độ cao trong điều kiện rất nóng, cơ thể sẽ tạo ra rất nhiều mồ hôi. Lượng Na mất qua mồ hôi tăng đáng kể.
Tuy nhiên, hầu hết người lao động nặng đều có thể bù lượng Na cần thiết khá dễ dàng thông qua chế độ ăn uống thường ngày mà không cần thay đổi thói quen ăn uống hay bổ sung các sản phẩm có công thức đặc biệt.
“Tình trạng ra mồ hôi quá nhiều có thể gây mất nước tại khu vực ngoài tế bào, thậm chí mất nước toàn bộ. Trong trường hợp này, người lao động nếu không được bổ sung kịp thời sẽ là tiền đề cho các rối loạn sinh lý, bệnh lý như hạ huyết áp, mạch nhanh, tiểu ít, da khô, khát nước, thậm chí sốt, rối loạn tâm thần, thần kinh…”, PGS Mai nói thêm.
Vì vậy, vị chuyên gia nhấn mạnh người lao động trong những tình huống trên cần được cung cấp đủ nước và các chất dinh dưỡng kịp thời.
Lượng muối bao nhiêu là đủ?
Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trong khẩu phần hàng ngày của người lao động nặng nên được cung cấp dưới 2.000 mg natri, tương đương dưới 5 g muối/ngày.
Tuy nhiên, PGS Lê Bạch Mai thông tin trong khẩu phần của người Việt Nam, khoảng 10% lượng natri đã có sẵn trong thực phẩm tự nhiên, 20% đến từ các thực phẩm chế biến sẵn và 70% do người lao động cho vào trong quá trình chế biến và ăn.
 |
| Việc ăn quá mặn có liên quan tới nguy cơ tăng huyết áp, mắc bệnh tim mạch, Ảnh minh họa: emmy_smith. |
“Natri thường có trong thức ăn nguồn động vật nhiều hơn thức ăn nguồn thực vật. Chất này cũng được tìm thấy có sẵn trong nhiều loại thực phẩm như sữa, thịt và hải sản, bánh mỳ, bánh quy, thịt chế biến sẵn và đồ ăn vặt”, bà cho hay.
Ngoài ra, Na cũng có nhiều trong nhiều loại gia vị như nước mắm, xì dầu, bột canh, hạt nêm…
Do đó, PGS Mai nhấn mạnh khi người lao động lựa chọn nhiều thực phẩm chế biến sẵn và ít rau quả sẽ làm cho bữa ăn thường có nhiều Na.
Vị chuyên gia cho biết tăng khẩu phần Na có liên quan tới tăng huyết áp. Ngược lại, giảm khẩu phần Na làm giảm huyết áp ở người trưởng thành.
Ngoài ra, khẩu phần natri tăng cũng liên quan trực tiếp tới các bệnh tim mạch, nhất là đột quỵ và bệnh mạch vành tim.
Mặt khác, giảm khẩu phần Na giúp người lao động có sức khỏe tốt hơn, làm giảm tỷ lệ tăng huyết áp, mắc bệnh tim mạch, ung thư dạ dày. Thói quen này thậm chí còn giúp tăng thu nhập và giảm chi phí chăm sóc sức khỏe của người lao động.
