Nhiều cha mẹ chưa thể chấp nhận sự thật con đồng tính

Những ngày qua, mâu thuẫn giữa ca sĩ Thiện Nhân và gia đình thu hút sự quan tâm từ dư luận, trong đó có việc cô công khai người yêu đồng giới ở tuổi 20.

Giọng ca nhí cho rằng mối quan hệ của cô với người yêu Ngân Trác bị cha mẹ và anh chị kịch liệt phản đối.

“Gia đình luôn là số một và là nơi ấm áp nhất, nhưng với một số người, họ lại bị tổn thương bởi chính gia đình của mình”, Thiện Nhân chia sẻ trên livestream trưa 16/7.

Về phía gia đình, mẹ Thiện Nhân cho biết mình phản đối mối quan hệ của con gái vì không có lòng tin ở Ngân Trác.

Chị gái Thiện Nhân cũng nói thêm: “Nếu em ấy yêu đồng giới và cùng xây dựng sự nghiệp đàng hoàng, ổn định, chúng tôi sẽ hết lòng ủng hộ. Tuy nhiên, chúng tôi không đồng thuận em quen bạn gái hiện tại vì thiếu tin tưởng ở người này”.

Theo chuyên viên Đào Lê Tâm An, Nghiên cứu sinh ngành Tâm lý học, Đại học Sư phạm TP.HCM, sự phản đối là phản ứng ban đầu tất yếu của nhiều bậc phụ huynh khi con cái mình công khai xu hướng tính dục.

“Qua thời gian, người lớn không còn nhận thức mềm dẻo, linh hoạt như thế hệ trẻ. Những khái niệm, thông tin mới lạ có thể phá hỏng toàn bộ niềm tin của họ. Thậm chí, một số người không thể chấp nhận sự thật khi con nói mình đồng tính. Các bạn trẻ cần hiểu điều này khi muốn come out với gia đình”, anh trao đổi với Zing.

Thiện Nhân và Ngân Trác trong livestream ngày 16/7.

Chuyện khó nói với cha mẹ

Tình dục và xu hướng tính dục luôn là vấn đề khó nói, khó cởi mở giữa cha mẹ và con cái. Theo chuyên viên tâm lý Tâm An, có 3 nguyên nhân chính dẫn đến điều này.

Thứ nhất, theo văn hóa Á Đông nói chung, chủ đề giới tính, tình dục được xem là cấm kỵ. Không ít bậc phụ huynh có xu hướng tin rằng tâm sinh lý của con đều tuân theo giới tính sinh học.

Họ cảm thấy khó khăn khi thu nạp kiến thức mới về giới tính. Từ đó, phần lớn không thoải mái khi trò chuyện với con.

Thứ hai, ở thời cha mẹ, phương tiện thông tin đại chúng chưa đa dạng. Phụ huynh khó chấp nhận sự thay đổi mới mẻ của con cái. Mâu thuẫn, xung đột xảy ra là điều không thể tránh khỏi.

Thứ ba, hệ thống giáo dục hiện nay vẫn thiếu vắng chương trình dạy về giới tính một cách toàn diện. Bộ môn cũ chỉ đề cập đến sự thay đổi cơ quan sinh dục tuổi dậy thì, nhưng chưa tiếp cận đầy đủ kiến thức về giới.

Trong khi đó, những thông tin sai lệch, độc hại về giới tính lại dễ dàng len lỏi khi công nghệ và mạng xã hội bùng nổ. Điều này không chỉ khiến cha mẹ hoang mang, mà còn khiến nọ nảy sinh tâm lý cực đoan như cấm đoán, ép buộc, thậm chí tìm kiếm cách “chạy chữa” nếu biết con mình thuộc cộng đồng LGBTQ+.

Đối với văn hóa Á Đông, giới tính, xu hướng tính dục là vấn đề khó nói giữa con cái và cha mẹ. Ảnh minh họa: Ketut Subiyanto/Pexels.

Chị Phạm Thị Quỳnh, Giảng viên bộ môn Tâm thần và Tâm lý học lâm sàng, Đại học Y dược - ĐHQG Hà Nội, bác sĩ Khoa Sức khỏe tâm thần (Bệnh viện E) đồng tình với quan điểm trên.

Theo chị, đặc điểm văn hóa xã hội tác động rất nhiều đến nhận thức về xu hướng tính dục của phụ huynh nói chung và người lớn tuổi ở Việt Nam nói riêng.

Văn hóa châu Á còn ảnh hưởng nhiều bởi lễ giáo phong kiến, quan điểm về cân bằng âm dương cũng như nhiệm vụ sinh con “nối dõi tông đường”. Điều này khiến xã hội mặc định nam giới phải kết hợp với nữ giới theo lẽ đương nhiên.

“Đối với nhiều người, những xu hướng tính dục khác ngoài dị tính bị xem là bất thường, trái với tự nhiên và cần điều chỉnh lại”, bác sĩ Quỳnh lý giải.

Con cái và cha mẹ đều cần cảm thông

Tại Việt Nam, theo Nghị định 88/2008/NĐ-CP năm 2008, việc chuyển đổi giới tính đối với người đã hoàn thiện giới tính là hành vi bị nghiêm cấm.

Cho đến năm 2015, Bộ luật Dân sự mới có hiệu lực, quyền xác định lại và chuyển đổi giới tính mới được thừa nhận.

Bên cạnh đó, Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 không còn cấm và xử phạt hành chính đối với hôn nhân đồng tính.

Tuy nhiên, Khoản 2, Điều 8 của Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 vẫn “không thừa nhận hôn nhân giữa những người cùng giới tính”.

“Đó là về mặt lý, còn về tình, trước khi quyết định công khai xu hướng tính dục, người trẻ cần chấp nhận sự thật rằng: Điều này có thể quá sức với gia đình mình”, chuyên viên Tâm An nói.

Theo chuyên gia, người trẻ cần chuẩn bị tâm lý vững vàng khi đối mặt với gia đình về xu hướng tính dục của bản thân. Ảnh: Cottonbro/Pexels.

Cũng theo anh, người trẻ có quyền lựa chọn có hoặc không công khai xu hướng tính dục của mình. Tuy nhiên, nếu còn sống phụ thuộc vào gia đình và nhận thấy cha mẹ khó tiếp nhận thông tin này, họ nên hiểu có những khả năng có thể xảy ra sau lời nói.

“Trước khi tiết lộ câu chuyện, bạn trẻ có thể thử đặt vấn đề với người thân như: 'Cha mẹ nghĩ thế nào về cộng đồng LGBTQ+? Con có một vài người bạn thuộc cộng đồng này, họ rất dễ thương, một số bạn còn rất giỏi nữa'. Phản ứng sau đó của cha mẹ sẽ giúp bạn trẻ tính toán được mình nên bộc lộ như thế nào", anh nói.

Ngoài ra, người trẻ cũng cần sẵn sàng tâm thế cho những viễn cảnh không thuận lợi và tự đưa ra các phương án giải quyết. Họ có thể nhờ sự trợ giúp từ những người cởi mở hơn, có tiếng nói hơn với cha mẹ như họ hàng, thầy cô… Những “đồng minh” này sẽ giúp tăng khả năng thuyết phục.

“Có thể bạn trẻ khó lòng chấp nhận sự chuyển mình của cha mẹ. Nhưng điều quan trọng, bạn cần tôn trọng và thông cảm. Khoảng cách thế hệ không thể xóa bỏ trong phút chốc. Việc tranh luận tay đôi hoặc 'xù lông nhím' chỉ càng đẩy câu chuyện vào thế khó", chuyên viên Tâm An nhấn mạnh.

Anh Tâm An cho biết một số phụ huynh không phải không chấp nhận xu hướng tính dục của con, mà họ không tin rằng con mình đủ trưởng thành và đủ nghiêm túc với tuyên bố ấy.

Do đó, thay vì nói suông, việc nghiêm túc đầu tư vào năng lực, công việc để tự chịu trách nhiệm với những quyết định của mình sẽ là những hành động thiết thực giúp cha mẹ vững tin và ủng hộ con cái.

Cha mẹ nên cởi mở

Trong khi đó, ở góc độ ngược lại, phụ huynh cũng cần sự thấu hiểu trước tâm sự của con, theo bác sĩ Phạm Thị Quỳnh.

Chị nhận định sự phản đối gay gắt hay chối bỏ của phụ huynh có thể là đòn giáng nặng nề vào những đứa con đã và đang phải gồng gánh áp lực từ xã hội.

Những bạn trẻ thuộc cộng đồng LGBTQ+ luôn phải đối mặt với những nghịch cảnh của việc bị kỳ thị về bản dạng tình dục. So với thanh niên dị tính, họ có nhiều khả năng trải qua bắt nạt, bạo lực thể xác hoặc tinh thần.

Do đó, những bạn trẻ thường có nguy cơ mắc các ý tưởng và hành vi tự sát, cũng như tỷ lệ cao hơn về hành vi tình dục rủi ro và lạm dụng chất gây nghiện.

"Đối mặt với nhiều áp lực, định kiến từ bên ngoài, sự ủng hộ và động viên từ gia đình là rất cần thiết. Nghiên cứu cho thấy rằng thanh thiếu niên LGBTQ+ có sức khỏe tâm thần tốt hơn khi cha mẹ hỗ trợ xu hướng tính dục của họ theo những cách tích cực", chị nói.

Những người con thuộc cộng đồng LGBTQ+ có sức khỏe tâm thần tốt hơn khi có cha mẹ thấu hiểu, đồng hành. Ảnh minh họa: Jeff Greenberg/Getty.

Ngoài ra, bác sĩ Quỳnh cho rằng nếu biết con mình thuộc cộng đồng LGBTQ+, cha mẹ cần đối thoại thẳng thắn, tôn trọng, hỗ trợ về tâm lý cho con. Họ cũng cần phân tích cho con những khó khăn khi lựa chọn công bố xu hướng tính dục khác với số đông và chuẩn bị để cùng con đối mặt.

Đặc biệt, khi con come out ở lứa tuổi nhỏ hoặc dậy thì, vai trò của cha mẹ lại càng lớn hơn. Phụ huynh cần nâng đỡ, hướng dẫn để con có thể hiểu chính xác về chính bản thân và xu hướng tính dục của mình.

“Một khi con cái đặt niềm tin vào bố mẹ và công bố xu hướng tính dục trước gia đình, phụ huynh hãy trở thành những ông bố, bà mẹ thông minh để biết điều gì thực sự là tốt nhất cho con”, bác sĩ Quỳnh nói.

Dạy về tình dục cho con cần sự tinh tế Theo chuyên gia, trẻ em ở độ tuổi dậy thì tiếp cận các nội dung 18+ không hề hiếm gặp. Thay vì la mắng, cha mẹ nên ngồi xuống trò chuyện để hiểu con đang suy nghĩ và có nhu cầu gì. 20:09 15/3/2022