Nhiều người trẻ mang thai sớm do đâu?

Theo thống kê của Vụ Sức khỏe Bà mẹ và Trẻ em (Bộ Y tế), năm 2019, nước ta có khoảng 55.000 ca phá thai trong độ tuổi vị thành viên.

Mặc dù tỷ lệ mang thai ở vị thành niên trên tổng số mang thai có xu hướng giảm trong một thập kỷ qua, Bộ Y tế nhìn nhận kiến thức, thái độ và kỹ năng liên quan đến sức khỏe sinh sản của vị thành niên hiện nay còn khá hạn chế.

Ngỡ ngàng với suy nghĩ có thai thì bỏ

Theo Tóm tắt vận động chính sách của Quỹ Dân số Liên hợp Quốc (UNFPA), năm 2011, tỷ lệ sinh con ở tuổi vị thành niên ở Việt Nam là 46/1.000. Tỷ lệ này cao hơn so với nhiều quốc gia khác trong khu vực, trong đó có Myanmar (tỷ lệ 17,4), Malaysia (12) và Singapore (5,2).

Mặc dù ngày nay, giới trẻ được tiếp cận với thông tin về sức khỏe sinh sản, tình dục an toàn khá cởi mở, tuy nhiên, những tình huống trẻ vị thành niên mang thai và phá thai vẫn diễn ra hàng ngày.

Nhiều trẻ vị thành niên mang thai do thiếu kiến thức giới tính và tình dục từ gia đình và nhà trường. Ảnh minh họa: Pexels.

Trải qua nhiều năm công tác trong ngành sản phụ khoa, bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Bá Mỹ Nhi, Giám đốc Trung tâm Sản - Phụ khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM, vẫn không kìm nỗi xót xa khi nhớ lại những câu chuyện đau lòng, tình huống làm mẹ trớ trêu ở tuổi còn đi học.

Theo bác sĩ Nhi, thế hệ trẻ hiện nay sinh ra trong thời đại công nghệ phát triển, năng động, nắm bắt nhanh các xu hướng. Các em hiểu nhiều, biết rộng, kể các các vấn đề giới tính, tình dục.

“Ngày nay, công nghệ thông tin, truyền thông đại chúng phát triển, đem lại cho thanh thiếu niên nhiều cơ hội tìm hiểu về mọi thứ, trong đó có cả vấn đề tình dục, sống chung... Người trẻ vì vậy sinh ra tâm lý tò mò, muốn thử những điều này”, bác sĩ Nhi giải thích.

Bác sĩ Nhi từng tiếp nhận nhiều "thai phụ nhí" trong nhiều năm công tác. Ảnh: BVCC.

Tuy nhiên, theo bác sĩ Nhi, nhiều bạn trẻ hiện nay cũng có một nhược điểm là chủ quan do các em tự cho rằng mình có thể tự tìm hiểu và biết nhiều thứ.

“Nhiều bé dù biết quan hệ tình dục không sử dụng biện pháp phòng tránh có thể gây ra nhiều hậu quả nhưng vẫn làm. Thậm chí, nhiều bé gái còn nghĩ đơn giản có thai thì bỏ”, bác sĩ Nhi cho nhận định sự chủ quan của con cái có thể gây khó khăn cho phụ huynh trong quá trình giáo dục, nhất là giáo dục giới tính cho các em ở lứa tuổi dậy thì/vị thành niên.

Đừng tránh né dạy con về tình dục

Theo đó, bác sĩ Nhi cho hay phụ huynh không nên nghiêm cấm, quản thúc hay né tránh nói với con về vấn đề tình dục. Điều họ cần làm là quan tâm và theo sát, theo dõi để nắm rõ tình hình sức khỏe và cuộc sống của con.

Khi đến tuổi dậy thì, cả trẻ nam và nữ đều nên được giáo dục về tình dục, tình dục an toàn, sự thụ thai và hệ quả của việc quan hệ tình dục không an toàn.

Nếu có con gái, người mẹ nên dạy con về chu kỳ kinh nguyệt, sự thay đổi của cơ thể khi vào tuổi dậy thì, tình dục, trách nhiệm khi quan hệ tình dục… Người mẹ cũng cần nắm rõ chu kỳ kinh nguyệt của con để kịp thời đưa đến bệnh viện khám chữa nếu có dấu hiệu sức khỏe bất thường.

Ngoài ra, khi con gái lâu ngày không xuất hiện kinh nguyệt, người mẹ nên đưa con đi siêu âm thay vì bắt con thử thai hay tra hỏi. Điều này có thể gieo vào đầu con những suy nghĩ không tốt.

Thay vì né tránh, cha mẹ nên có những cuộc nói chuyện với con mình về tình dục để định hướng và giáo dục con sớm. Ảnh: iStock.

Đối với những gia đình có con trai đến tuổi dậy thì, người bố nên có những cuộc nói chuyện với con về sự phát triển của cơ thể, trách nhiệm khi quan hệ tình dục, những hậu quả khó lường khi quan hệ tình dục sớm…

Đối với những gia đình có con trai đến tuổi dậy thì, người bố nên có những cuộc nói chuyện với con về sự phát triển của cơ thể, trách nhiệm khi quan hệ tình dục…

Vì vậy, một cách giáo dục giới tính mà bác sĩ Nhi khuyến khích các phụ huynh có con em đang trong độ tuổi dậy thì, vị thành niên nên áp dụng là “cá thể hóa”.

“Nhiều bé ỷ mình biết rồi nhưng thực ra bé biết chưa tới nơi tới chốn. Phụ huynh nên dựa trên trường hợp cụ thể của con mình để giáo dục”, bác sĩ giải thích.

Lấy ví dụ về dạy con cách phòng tránh thai, nếu con đã biết đến những cách phòng tránh thai thường thấy như sử dụng bao cao su, uống thuốc tránh thai…, phụ huynh nên đi sâu dạy con về thời điểm nên đeo bao cao su, cách đeo bao cao su đúng đối với trẻ nam hay uống thuốc tránh thai hàng ngày phải đều đặn, vào cùng một khung giờ; thuốc tránh thai khẩn cấp không được phép uống quá một viên/kỳ kinh nguyệt… đối với trẻ nữ. Ngoài ra, trẻ cũng nên được dạy rằng mọi biện pháp tránh thai đều có tỷ lệ thất bại nhất định.

Bên cạnh đó, dù không cấm cản hay quản thúc con cái, các bậc cha mẹ cũng nên lưu ý tuyệt đối không để hai đứa trẻ không phải là anh chị em ruột ở trong cùng một môi trường, không gian trong thời gian dài mà không có sự có mặt của người lớn.

Ngoài ra, nếu vì một vài điều kiện mà cha mẹ không thể ở cạnh con, phụ huynh nên phối với với nhà trường, thầy cô để nắm bắt và theo sát cuộc sống của con, tránh để xảy ra những chuyện ngoài ý muốn mới hối hận.